Với tinh thần đó, ngày 29/8/2008, Bộ TN&MT và Sở TN&MT 63 tỉnh, thành đã tổ chức đợt giao lưu trực tuyến lần thứ 7 với người dân và doanh nghiệp cả nước. Quá nửa số câu hỏi gửi về liên quan tới đất đai, sau đó là bảo vệ môi trường, tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản và các vấn đề liên quan.
* Chất hơn lượng
Tại hội trường Bộ TN&MT 83 Nguyễn Chí Thanh (Hà Nội), lãnh đạo Bộ và lãnh đạo các đơn vị quản lý Nhà nước trực thuộc Bộ TN&MT chỉ xử lý trả lời những câu hỏi liên quan đến chủ trương, chính sách, đường lối, cơ chế chung. Những câu hỏi cụ thể liên quan tới các địa phương sẽ do các Sở TN&MT trả lời, kể cả gửi tới Bộ cũng chuyển cho các Sở trả lời. Cấp địa phương chính là cấp xử lý công việc và cung cấp thông tin kịp thời nhất, được công dân giám sát chặt chẽ. “Đó là nguyên tắc giao lưu trực tuyến của ngành kể từ lần thứ 6 tổ chức ngày 27/12/2007, nhằm thực sự chuyển mạnh việc quản lý của mình sang tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp và các nhà đầu tư ”, Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên nhấn mạnh. Theo Thứ trưởng Trần Thế Ngọc, đất đai, trong đó vấn đề bồi thường giải phóng mặt bằng vấn là vấn đề được quan tâm nhiều nhất.
Cả hai vị lãnh đạo Bộ đều khẳng định qua giao lưu trực tuyến, qua làm việc với từng địa phương, qua tiếp dân, Bộ đã giải quyết được nhiều nhu cầu bức xúc của người dân, doanh nghiệp liên quan đến TN&MT, đồng thời phát hiện nhiều cơ chế chính sách còn bất cập. Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên nói: “Trước đây qua giao lưu trực tuyến các câu hỏi tập trung chủ yếu đến đất đai, nhưng hiện nay người dân và doanh nghiệp còn quan tâm tới lĩnh vực môi trường, tài nguyên nước và kể cả khoáng sản”.
Cả buổi sáng chỉ có một câu gửi tới hỏi Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam về thủ tục, văn bản cấp phép khai thác và thời hạn xử lý hồ sơ khai thác. Cục trưởng Trần Xuân Hường cho rằng nhiều lần giao lưu trực tuyến, số lượng câu hỏi Cục không nhiều bởi thực tế Cục đã trực tiếp trả lời ngay mỗi khi có văn bản, đơn của địa phương, doanh nghiệp gửi đến. “Các câu hỏi về thủ tục kéo dài lâu nay cũng không còn nữa vì tình trạng này đã được khắc phục. Tuy nhiên vẫn có những thắc mắc do quy định pháp luật về khoáng sản chưa rõ, việc hiểu chưa thấu đáo, như những vấn đề liên quan đến xuất khẩu khoáng sản... Giao lưu trực tuyến là một phương tiện thông tin rộng rãi song chưa hoàn toàn phổ cập với tất cả mọi người. Ngoài Sở TN&MT là nơi gần nhất có thể giải đáp, Cục chúng tôi sẵn sàng trả lời mọi câu hỏi gửi về”.
Lĩnh vực đất đai có số câu hỏi gửi về nhiều nhất, tập trung vào 3 vấn đề chính: cấp giấy, bồi thường giải phóng mặt bằng và công tác triển khai chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về giải quyết quy hoạch treo, dự án treo. “Trước người dân hỏi rộng hơn xung quanh các quyền chuyển nhượng, cho thuê, thừa kế, thế chấp... Qua quá trình vận hành, các quy định này đã dần sáng tỏ nên vấn đề người dân vướng giờ đây là việc cấp giấy chứng nhận”, Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng cục Quản lý đất đai Phùng Văn Nghệ cho biết. Lãnh đạo Tổng cục mong muốn các câu hỏi gửi về phản ánh đúng những vướng mắc thực tế, những tồn đọng ở cơ sở, đặc biệt xung quanh việc lập hồ sơ địa chính và cấp Giấy chứng nhận, đảm bảo quyền của người dân. Câu hỏi càng sát, càng cụ thể, các nhà quản lý càng dễ nhìn ra những vướng mắc cần tháo gỡ khi đang tập trung sửa đổi một số Nghị định về đất đai.
* Thách thức mới từ chuyện phân cấp
Để các câu trả lời cho người dân và doanh nghiệp dễ hiểu, dễ nhớ, Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên chỉ đạo lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ, các Sở cố gắng trả lời cụ thể, chi tiết bằng văn phong dễ hiểu, phù hợp và ngắn gọn. Theo ông Lê Văn Hợp, Phó Chánh Văn phòng Bộ TN&MT, Bộ đã chỉ đạo các đơn vị chức năng và các Sở TN&MT sẽ trả lời hết số câu hỏi tiếp nhận. Ông cho biết thêm, năm nay một số Sở có cơ sở hạ tầng còn yếu kém vẫn tổ chức giao lưu trực tuyến tốt và đã nhận được câu hỏi gửi về như Lai Châu, Cao Bằng, Hà Giang, An Giang...
Trên thực tế, việc phân cấp đã đem lại cho các địa phương rất nhiều quyền chủ động trong quản lý TN&MT. Nhưng khi phân cấp được đẩy mạnh, các tỉnh, thành bắt đầu đối mặt với những nhiệm vụ nặng nề hơn. Giao lưu trực tuyến đối với các Sở, là một thách thức mới. Theo thừa nhận của Thứ trưởng Trần Thế Ngọc trong cuộc trao đổi với báo TN&MT bên lề cuộc giao lưu, về trình độ cán bộ, “rõ ràng ta còn thiếu đào tạo thường xuyên và cập nhật kiến thức”.
Môi trường luôn là vấn đề “nóng” ở nhiều địa phương nhưng do đã phân cấp khá rõ, cả buổi sáng chỉ có 10 câu hỏi gửi về Tổng cục Môi trường. Ông Bùi Cách Tuyến, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường cho biết, có câu hỏi về quy định dự án làm đánh giá tác động môi trường, thủ tục thành lập đơn vị tư vấn về xử lý chất thải... và có cả những câu cực kỳ đơn giản, như nhà hàng xóm chăn nuôi lợn gây ô nhiễm thì xử lý ra sao. Các vấn đề đang “nóng” tại các địa phương không thấy đề cập. Ông Tuyến nhấn mạnh: “Giao lưu trực tuyến nên tiến hành thường xuyên, cấp thời. Các cơ quan từ cấp Bộ đến các địa phương nên có quy định về việc trả lời câu hỏi cho người dân và doanh nghiệp. Nên có quy định cụ thể về thời hạn trả lời, cũng như thẩm quyền trả lời”.
Hiện người dân có ý thức nhiều hơn trong việc khai thác, bảo vệ tài nguyên nước - ông Nguyễn Thái Lai, Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước nhìn nhận. “Đợt giao lưu trực tuyến này đã giúp chúng tôi, những người tham mưu cho Bộ trong việc xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, có những quy định sát thực hơn với cuộc sống”, ông Lai nói.
... “Giao lưu trực tuyến của ngành TN&MT đang đi vào nề nếp, tiến tới giao lưu trực tuyến không cần tập trung tại một địa điểm. Chỉ cần thông báo ngày giờ và trả lời định kỳ”. Vẫn theo Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên, ngành đã chủ động đề xuất cơ chế phối hợp về trao đổi thông tin giữa Bộ và địa phương để nắm được toàn cảnh TN&MT, nhất là các vấn đề mới nảy sinh, để có thể kịp thời đưa ra các khuyến cáo. Các đơn vị trong toàn ngành sẽ thật sự gần dân, gắn bó với dân, vì dân.
* Chất hơn lượng
Tại hội trường Bộ TN&MT 83 Nguyễn Chí Thanh (Hà Nội), lãnh đạo Bộ và lãnh đạo các đơn vị quản lý Nhà nước trực thuộc Bộ TN&MT chỉ xử lý trả lời những câu hỏi liên quan đến chủ trương, chính sách, đường lối, cơ chế chung. Những câu hỏi cụ thể liên quan tới các địa phương sẽ do các Sở TN&MT trả lời, kể cả gửi tới Bộ cũng chuyển cho các Sở trả lời. Cấp địa phương chính là cấp xử lý công việc và cung cấp thông tin kịp thời nhất, được công dân giám sát chặt chẽ. “Đó là nguyên tắc giao lưu trực tuyến của ngành kể từ lần thứ 6 tổ chức ngày 27/12/2007, nhằm thực sự chuyển mạnh việc quản lý của mình sang tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp và các nhà đầu tư ”, Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên nhấn mạnh. Theo Thứ trưởng Trần Thế Ngọc, đất đai, trong đó vấn đề bồi thường giải phóng mặt bằng vấn là vấn đề được quan tâm nhiều nhất.
Cả hai vị lãnh đạo Bộ đều khẳng định qua giao lưu trực tuyến, qua làm việc với từng địa phương, qua tiếp dân, Bộ đã giải quyết được nhiều nhu cầu bức xúc của người dân, doanh nghiệp liên quan đến TN&MT, đồng thời phát hiện nhiều cơ chế chính sách còn bất cập. Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên nói: “Trước đây qua giao lưu trực tuyến các câu hỏi tập trung chủ yếu đến đất đai, nhưng hiện nay người dân và doanh nghiệp còn quan tâm tới lĩnh vực môi trường, tài nguyên nước và kể cả khoáng sản”.
Cả buổi sáng chỉ có một câu gửi tới hỏi Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam về thủ tục, văn bản cấp phép khai thác và thời hạn xử lý hồ sơ khai thác. Cục trưởng Trần Xuân Hường cho rằng nhiều lần giao lưu trực tuyến, số lượng câu hỏi Cục không nhiều bởi thực tế Cục đã trực tiếp trả lời ngay mỗi khi có văn bản, đơn của địa phương, doanh nghiệp gửi đến. “Các câu hỏi về thủ tục kéo dài lâu nay cũng không còn nữa vì tình trạng này đã được khắc phục. Tuy nhiên vẫn có những thắc mắc do quy định pháp luật về khoáng sản chưa rõ, việc hiểu chưa thấu đáo, như những vấn đề liên quan đến xuất khẩu khoáng sản... Giao lưu trực tuyến là một phương tiện thông tin rộng rãi song chưa hoàn toàn phổ cập với tất cả mọi người. Ngoài Sở TN&MT là nơi gần nhất có thể giải đáp, Cục chúng tôi sẵn sàng trả lời mọi câu hỏi gửi về”.
Lĩnh vực đất đai có số câu hỏi gửi về nhiều nhất, tập trung vào 3 vấn đề chính: cấp giấy, bồi thường giải phóng mặt bằng và công tác triển khai chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về giải quyết quy hoạch treo, dự án treo. “Trước người dân hỏi rộng hơn xung quanh các quyền chuyển nhượng, cho thuê, thừa kế, thế chấp... Qua quá trình vận hành, các quy định này đã dần sáng tỏ nên vấn đề người dân vướng giờ đây là việc cấp giấy chứng nhận”, Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng cục Quản lý đất đai Phùng Văn Nghệ cho biết. Lãnh đạo Tổng cục mong muốn các câu hỏi gửi về phản ánh đúng những vướng mắc thực tế, những tồn đọng ở cơ sở, đặc biệt xung quanh việc lập hồ sơ địa chính và cấp Giấy chứng nhận, đảm bảo quyền của người dân. Câu hỏi càng sát, càng cụ thể, các nhà quản lý càng dễ nhìn ra những vướng mắc cần tháo gỡ khi đang tập trung sửa đổi một số Nghị định về đất đai.
* Thách thức mới từ chuyện phân cấp
Để các câu trả lời cho người dân và doanh nghiệp dễ hiểu, dễ nhớ, Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên chỉ đạo lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ, các Sở cố gắng trả lời cụ thể, chi tiết bằng văn phong dễ hiểu, phù hợp và ngắn gọn. Theo ông Lê Văn Hợp, Phó Chánh Văn phòng Bộ TN&MT, Bộ đã chỉ đạo các đơn vị chức năng và các Sở TN&MT sẽ trả lời hết số câu hỏi tiếp nhận. Ông cho biết thêm, năm nay một số Sở có cơ sở hạ tầng còn yếu kém vẫn tổ chức giao lưu trực tuyến tốt và đã nhận được câu hỏi gửi về như Lai Châu, Cao Bằng, Hà Giang, An Giang...
Trên thực tế, việc phân cấp đã đem lại cho các địa phương rất nhiều quyền chủ động trong quản lý TN&MT. Nhưng khi phân cấp được đẩy mạnh, các tỉnh, thành bắt đầu đối mặt với những nhiệm vụ nặng nề hơn. Giao lưu trực tuyến đối với các Sở, là một thách thức mới. Theo thừa nhận của Thứ trưởng Trần Thế Ngọc trong cuộc trao đổi với báo TN&MT bên lề cuộc giao lưu, về trình độ cán bộ, “rõ ràng ta còn thiếu đào tạo thường xuyên và cập nhật kiến thức”.
Môi trường luôn là vấn đề “nóng” ở nhiều địa phương nhưng do đã phân cấp khá rõ, cả buổi sáng chỉ có 10 câu hỏi gửi về Tổng cục Môi trường. Ông Bùi Cách Tuyến, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường cho biết, có câu hỏi về quy định dự án làm đánh giá tác động môi trường, thủ tục thành lập đơn vị tư vấn về xử lý chất thải... và có cả những câu cực kỳ đơn giản, như nhà hàng xóm chăn nuôi lợn gây ô nhiễm thì xử lý ra sao. Các vấn đề đang “nóng” tại các địa phương không thấy đề cập. Ông Tuyến nhấn mạnh: “Giao lưu trực tuyến nên tiến hành thường xuyên, cấp thời. Các cơ quan từ cấp Bộ đến các địa phương nên có quy định về việc trả lời câu hỏi cho người dân và doanh nghiệp. Nên có quy định cụ thể về thời hạn trả lời, cũng như thẩm quyền trả lời”.
Hiện người dân có ý thức nhiều hơn trong việc khai thác, bảo vệ tài nguyên nước - ông Nguyễn Thái Lai, Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước nhìn nhận. “Đợt giao lưu trực tuyến này đã giúp chúng tôi, những người tham mưu cho Bộ trong việc xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, có những quy định sát thực hơn với cuộc sống”, ông Lai nói.
... “Giao lưu trực tuyến của ngành TN&MT đang đi vào nề nếp, tiến tới giao lưu trực tuyến không cần tập trung tại một địa điểm. Chỉ cần thông báo ngày giờ và trả lời định kỳ”. Vẫn theo Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên, ngành đã chủ động đề xuất cơ chế phối hợp về trao đổi thông tin giữa Bộ và địa phương để nắm được toàn cảnh TN&MT, nhất là các vấn đề mới nảy sinh, để có thể kịp thời đưa ra các khuyến cáo. Các đơn vị trong toàn ngành sẽ thật sự gần dân, gắn bó với dân, vì dân.
Tác giả bài viết: Thu Phương