Việc chủ động quản lý nhiệt độ nước trong ao có vai trò rất quan trọng trong thâm canh thuỷ sản vì nhiệt độ nước ổn định sẽ hạn chế tối đa việc phát triển các mầm bệnh, giúp đàn cá nuôi tăng sức đề kháng, tỷ lệ sống đạt cao, sinh trưởng và phát triển tốt sẽ nâng cao năng suất và hiệu quả đầu tư của người dân.
Việc chủ động quản lý nhiệt độ nước trong ao có vai trò rất quan trọng trong thâm canh thuỷ sản vì nhiệt độ nước ổn định sẽ hạn chế tối đa việc phát triển các mầm bệnh, giúp đàn cá nuôi tăng sức đề kháng, tỷ lệ sống đạt cao, sinh trưởng và phát triển tốt sẽ nâng cao năng suất và hiệu quả đầu tư của người dân. Khi nhiệt độ nước tăng cao, nhất là trong mùa nắng nóng sẽ thúc đẩy quá trình trao đổi chất của các vi sinh vật trong hệ sinh thái ao nuôi, đặc biệt là làm các loài tảo phát triển mạnh, trong đó các loài tảo độc như: tảo lam, tảo mắt,… sẽ làm giảm hàm lượng oxy hòa tan trong nước; mặt khác khi nhiệt độ nước tăng cao cũng là điều kiện thuận lợi để cho các loài vi khuẩn, ký sinh trùng, vi rút phát triển và gây bệnh cho đàn cá nuôi. Vì vậy, thực hiện các biện pháp phòng chống nắng nóng cho đàn cá là hết sức quan trọng, trong mùa nắng nóng bà con chú ý thực hiện tốt các biện pháp sau:
1. Quản lý tốt các yếu tố môi trường ao nuôi:
- Quản lý mực nước ao nuôi: Nhiệt độ nước trong ao thay đổi lớn theo độ sâu, nước ở tầng mặt nhiệt độ luôn cao nhất, sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm có thể lên đến 10oC; nước ở độ sâu 20cm nhiệt độ chênh lệch ngày và đêm khoảng 5oC, ở độ sâu 80cm-1m nhiệt độ chênh lệch khoảng 1-2oC. Do vậy cần duy trì mực nước ao nuôi tối thiểu 1,5m để hạn chế sự chênh lệch nhiệt độ tránh làm cá bị sốc do tăng nhiệt độ trong ao.
- Quản lý hàm lượng ô xy hoà tan trong nước: Trong mùa nắng nóng, quá trình trao đổi chất của các loài vi sinh vật, tảo tăng mạnh sẽ trực tiếp cạnh tranh ô xy hoà tan trong nước đối với đàn cá nuôi. Vì vậy người nuôi phải thường xuyên theo dõi ao nuôi, khi thấy hiện tượng cá nổi đầu vào chập tối và sáng sớm là khi hàm lượng ô xy hoà tan xuống thấp sẽ ảnh hưởng lớn đến tốc độ sinh trưởng và phát triển của đàn cá. Để đảm bảo đủ hàm lượng ô xy hoà tan trong nước, bà con cần phải bơm thêm nước sạch vào ao; sử dụng các thiết bị bổ sung ô xy hoà tan như: máy phun mưa, quạt nước, sủi khí vào ban đêm thời gian từ 22 giờ hôm trước đến 5 giờ sáng ngày hôm sau. Đối với hình thức nuôi công nghiệp với mật độ nuôi cao, bà con có thể sử dụng Test kiểm tra nồng độ Oxy hòa tan và Test đo Amonia vào sáng sớm và chiều tối để có biện pháp bổ sung hàm lượng ôxy hoà tan phù hợp và hiệu quả.
- Thường xuyên vệ sinh môi trường nuôi: Đối với nuôi ao định kỳ 7-10 ngày dùng vôi bột hòa nước té khắp mặt ao với lượng 2-3kg/100m3 tùy theo pH nước để khử trùng nước ao, tiêu diệt mầm bệnh. Tuyệt đối không đưa phân chuồng trực tiếp xuống ao, nếu sử dụng phân hữu cơ trong ao nuôi phải được ủ hoai, ủ với vôi lượng 2-3% vôi cho 100kg phân ủ phân một tháng sau đó bón xuống ao để tránh mầm bệnh. Nên sử dụng các loại hóa chất xử lý môi trường hoặc dùng chế phẩm sinh học làm sạch nước để cải thiện môi trường nuôi, nhưng phải tìm hiểu rõ nguồn gốc, tác dụng và cách sử dụng.
2. Tăng cường sức đề kháng cho cá
- Chủ động giảm mật độ nuôi phù hợp với điều kiện môi trường nuôi và khả năng quản lý chăm sóc.
- Đánh giá đúng số lượng cá trong ao để có chế độ cho ăn hợp lý: vào những ngày nắng nóng trên 35oC chủ động giảm lượng thức ăn xuống còn 60 -70% so với bình thường, cần tăng cường cho cá ăn các loại thức ăn có chất lượng; bổ sung từ 3-5 gam Vitamin C/1kg thức ăn trộn đều vào thức ăn cho cá ăn để tăng sức đề kháng; phòng bệnh cho cá bằng cách xay tỏi trộn vào thức ăn, liều lượng 1kg tỏi/ 1 tạ cá, 15 ngày cho ăn 1 lần, hoặc dùng một số loại thuốc có nguồn gốc thảo dược khác. Cho cá ăn vào thời điểm mát mẻ trong ngày, loại bỏ hết thức ăn thừa, cành, lá cây, xác cá chết và súc vật chết...ra khỏi ao nuôi.
- Hạn chế đánh bắt, san thưa, vận chuyển, thả giống vào thời điểm nắng nóng trong ngày.
- Sự thay đổi môi trường đột ngột làm cho cá hương và cá giống của nhiều loài cá bị sốc, tê liệt và chết. Do đó khi vận chuyển cá bột, cá hương, cá giống bằng túi có bơm oxy cần ngâm túi cá xuống ao từ 10-15 phút để nhiệt độ trong túi và trong ao cân bằng nhau rồi mới mở túi cho cá từ từ ra ao.
- Những ao nuôi cá đã đạt cỡ thu hoạch cần chủ động thu tỉa để giảm mật độ nuôi hoặc thu toàn bộ vào thời điểm thích hợp.
Tăng cường hàm lượng oxy trong ao nuôi là điều kiện cần thiết trong mùa nắng nóng