I. Tình hình chung:
Thiên tai là hiện tượng tự nhiên bất thường có
thể gây thiệt hại về người, tài sản, môi trường, điều kiện sống và các hoạt
động kinh tế - xã hội, bao gồm 19 loại hình thiên tai phổ biến: Bão, áp thấp nhiệt đới, lốc, sét, mưa lớn, lũ, sạt lở đất do mưa lũ hoặc
dòng chảy, lũ quét, ngập lụt, nước dâng, xâm nhập mặn, nắng nóng, hạn hán, sụt
lún đất do mưa lũ và dòng chảy, rét hại, sương muối, động đất, sóng thần, mưa đá.
Trong những năm gần đây ở nước ta, thiên tai đã gây nhiều tổn thất nặng
nề về người, tài sản, tác động xấu đến môi trường và sức khỏe con người. Vì
vậy, chủ động các biện pháp phòng, tránh, ứng phó với thiên tai đang là vấn đề
cấp bách đối với các cấp, các ngành, từ Trung ương đến địa phương, nhằm bảo vệ
tính mạng người dân, phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
Phú Thọ là tỉnh miền núi nằm ở nơi hợp lưu 3 dòng sông lớn (gồm sông
Thao, sông Lô, sông Đà), cùng nhiều sông, suối nhỏ khác chảy qua, nên địa bàn
tỉnh cũng chịu ảnh hưởng rõ rệt của biến đổi khí hậu. Các loại thiên tai có khả
năng xảy ra trên địa bàn tỉnh gồm: Bão, áp thấp nhiệt đới, mưa lớn, lũ, lũ
quét, ngập lụt, sạt lở đất, sụt lún đất, mưa đá, lốc, sét, hạn hán, sương muối,
rét hại, nắng nóng, sương mù, gây thiệt hại đến người, tài sản, các công trình
hạ tầng, giao thông, thủy lợi và sản xuất nông nghiệp.
Để giúp người dân chủ động các biện pháp phòng, tránh, ứng phó với thiên
tai mỗi khi mùa mưa bão đến; chúng ta cần thực hiện các biện pháp cụ thể như
sau:
II. Một số biện pháp
phòng chống thiên tai cụ thể:
1. Biện pháp cơ bản ứng phó đối với bão, áp thấp
nhiệt đới, mưa lớn, lũ, lũ quét, ngập lụt, sạt lở đất do mưa lũ hoặc dòng chảy,
sụt lún đất do mưa lũ hoặc dòng chảy thực hiện như sau:
- Sơ tán người ra khỏi khu vực nguy hiểm, nơi
không bảo đảm an toàn; tập trung triển khai biện pháp bảo đảm an toàn cho
người, đặc biệt đối tượng dễ bị tổn thương trong tình huống thiên tai khẩn cấp;
- Di chuyển tàu thuyền, phương tiện nuôi trồng
thuỷ sản trên sông ra khỏi khu vực nguy hiểm, thực hiện biện pháp khác để bảo
đảm an toàn;
- Thực hiện biện pháp bảo đảm an toàn đối với nhà
cửa, công sở, bệnh viện, trường học, kho tàng, công trình và cơ sở kinh tế, an
ninh, quốc phòng;
- Chủ động thực hiện biện pháp bảo vệ sản xuất;
- Kiểm tra, phát hiện và xử lý sự cố công trình
phòng, chống thiên tai, công trình trọng điểm về kinh tế - xã hội và an ninh,
quốc phòng;
- Giám sát, hướng dẫn và chủ động thực hiện việc
hạn chế hoặc cấm người, phương tiện đi vào khu vực nguy hiểm trên sông, khu vực
và tuyến đường bị ngập sâu, khu vực có nguy cơ sạt lở đất do mưa lũ hoặc dòng
chảy và khu vực nguy hiểm khác;
- Bảo đảm giao thông và thông tin liên lạc đáp ứng
yêu cầu chỉ đạo, chỉ huy phòng, chống thiên tai;
- Thực hiện hoạt động tìm kiếm cứu nạn, cứu chữa
người bị thương, hỗ trợ lương thực, thuốc chữa bệnh, nước uống và nhu yếu phẩm
khác tại khu vực bị chia cắt, khu vực ngập lụt nghiêm trọng và địa điểm sơ tán;
- Bảo đảm an ninh, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ
tài sản của Nhà nước và nhân dân tại khu vực xảy ra thiên tai;
- Huy động khẩn cấp và tuân thủ quyết định chỉ
đạo, huy động khẩn cấp về nhân lực, vật tư, phương tiện, trang thiết bị, nhu
yếu phẩm để kịp thời ứng phó với thiên tai.
2. Biện pháp cơ bản ứng phó với giông, lốc, mưa đá
thực hiện như sau:
- Rà soát, cảnh báo đến từng hộ gia đình tại các
điểm dân cư nằm trong khu vực nguy hiểm để có phương án sẵn sàng di chuyển đến
nơi an toàn;
- Chủ động chằng chống nhà cửa, vật kiến trúc, kho
tàng… đảm bảo đủ sức chống đỡ khi có lốc xoáy, mưa đá và thiên tai xảy ra;
- Tổ chức cứu hộ, cứu nạn, cứu chữa người bị
thương.
3. Biện pháp ứng phó với nắng nóng:
- Chủ động các biện pháp phòng chống nắng nóng cho
người (đặc biệt là các đối tượng dễ bị tổn thương) và gia súc, gia cầm; hạn chế
ra ngoài cũng như chăn thả gia súc, gia cầm ngoài trời trong thời gian nắng
nóng cao điểm từ 10 giờ - 16 giờ; Vệ sinh môi trường và phun thuốc khử trùng,
phòng bệnh cho người và vật nuôi;
- Đảm bảo chuẩn bị đủ nguồn thức ăn, nước uống hợp
vệ sinh.
4. Biện pháp cơ bản ứng phó đối với sương muối,
rét hại được quy định như sau:
- Triển khai biện pháp chống rét cho người, đặc
biệt cho đối tượng dễ bị tổn thương;
- Triển khai chống rét và bảo đảm nguồn thức ăn
cho gia súc;
- Triển khai biện pháp bảo vệ cây trồng phù hợp.
5. Biện pháp cơ bản ứng phó với sét đánh thực hiện
như sau:
a. Phòng chống sét ngoài trời:
- Theo các nhà khoa
học, thường thì cơn giông kéo đến rất nhanh trong vòng 15 phút và di chuyển với
vận tốc 40km một giờ. Nói
chung khi đang ở nơi không an toàn thì cần phải để ý đến các dấu hiệu của giông
như mây đen, không khí lạnh, gió.
- Có thể ước tính được khoảng cách từ nơi đang đứng tới nơi
sét xảy ra bằng cách ước lượng khoảng thời gian từ lúc tia chớp lóe lên và lúc
nghe thấy tiếng sấm. Chia số giây cho 3 sẽ được khoảng cách đến tia sét. Ví dụ
đếm được 3 giây thì sét cách vị trí đứng là 3/3= 1km.
- Ngoài ra còn có phương pháp xác
định vị trí của sét đó
là cảm nhận cơ thể khi đang ở khu vực giông, mưa. Nếu thấy lông tay, tóc, dựng thì chúng ta đang có nguy cơ bị sét
đánh, trong trường hợp này phải lập tức chụm hai chân lại, dùng tay bịt tai, cúi thấp người (nhưng không để cơ thể chạm đất ngoài
hai bàn chân). Sau khi nghe tiếng sét khoảng 7-10 phút thì cơn sét đã qua có
thể trở về trạng thái bình thường.

- Tuyệt đối không nên
đứng dưới gốc cây, ống khói, đụn rơm, anten truyền hình, gần các vật kim loại,
không chạm tay vào các vật ẩm ướt, vật dẫn điện; Tháo bỏ dây anten ra khỏi
tivi, radio, tránh các khu vực cao hơn xung quanh,
tránh xa các vật dụng kim loại như xe đạp, xe máy, hàng rào sắt, cuốc
xẻng, phảng mác, cần câu, gậy, …
- Không đi dọc theo các bờ sông, bờ suối,…; không trú mưa ở những công
trình, nhà cửa giữa cánh đồng; không sử dụng điện thoại; không dùng dây thép
phơi áo quần buộc vào cột thu lôi, cây cao; nên tìm
chỗ khô ráo, nếu xung quanh có cây cao hơn thì nên tìm chỗ thấp, tìm vị trí cây
thấp. Người ở vị trí càng thấp càng tốt, tay ôm cổ, phần tiếp xúc của người với
mặt đất là ít nhất; nhón chân, không được nằm xuống đất. Đặc biệt, không đứng
thành nhóm người gần nhau.
b. Phòng chống sét trong nhà:
- Khi sắp xảy ra giông, thì biện pháp tránh sét tốt nhất là
nên về nhà hay công sở. Các ngôi nhà, trụ sở làm việc... nên lắp đặt hệ thống
chống sét (đơn giản nhất là cột thu lôi).
- Khi ở trong nhà nên đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, các đồ dùng điện,
tránh các chỗ ẩm ướt như buồng tắm, bể nước, vòi nước, không nên dùng điện
thoại trừ trường hợp rất cần thiết. Nên rút phích cắm các thiết bị điện trước lúc có giông gần xảy ra. Với các
đường dây điện thoại hay dây điện vì nối với lưới bên ngoài nên rất có thể bị
ảnh hưởng sét đánh lan truyền. Nên tránh xa các dây này và các vật dùng điện
với khoảng cách ít nhất là 1m. Cần rút ăng ten ra khỏi ti vi khi có giông.
Nhìn chung việc phòng, tránh, ứng
phó với các loại hình thiên tai là một mặt trận phức tạp, khó lường; tuy nhiên
với tinh thần quyết tâm, tuyên truyền sâu rộng
về các biện pháp phòng, tránh, ứng phó của chính quyền các cấp, các sở, ban,
ngành và nhân dân trong tỉnh đã giảm thiểu thiệt hại về người, tài sản của nhà
nước và nhân dân khi thiên tai xảy ra, góp phần ổn định đời sống, phát triển
kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng trên địa bàn tỉnh./.