Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Nguyễn Thái Lai cho rằng, tài nguyên nước của Việt Nam không phải là vô hạn, nó sẽ ngày càng suy giảm nếu chúng ta không có biện pháp bảo vệ và giữ gìn. 2/3 tổng lượng nước của Việt Nam là từ nước ngoài chảy vào. Mặt khác, tài nguyên nước lại phân bố không đều. 3 tháng mùa lũ, lượng nước chiếm khoảng 80% tổng lượng nước hàng năm trong khi đó 9 tháng mùa khô, lượng nước chỉ chiếm 20 – 25% tổng lượng nước hàng năm.

     Thực tế, hiện nay chúng ta chưa có cái nhìn tổng tổng thể mà mới nhìn nhận tài nguyên nước ở khía cạnh lũ lụt, ô nhiễm… thực tế tài nguyên nước rất gần với mỗi chúng ta, là dòng sông, suối, hồ ao.

     Thứ trưởng nhấn mạnh đến giá trị của tài nguyên nước đối với đời sống của con người. “Chúng ta mới chỉ nghĩ đến khía cạnh nước phục vụ sản xuất nông nghiệp chứ chưa thấy hết giá trị của tài nguyên nước đối với giao thông thủy, bảo tồn giá trị sinh thái, thể thao, giải trí cũng như giá trị tinh thần của tài nguyên nước”, Thứ trưởng Nguyễn Thái Lai nói.

     Thứ trưởng Nguyễn Thái Lai mong rằng, báo chí là phương tiện tuyên truyền phổ biến thông tin, kiến thức, cơ chế, chính sách pháp luật về tài nguyên nước đến với người dân, các tổ chức, góp phần nâng cao nhận thức cho cộng đồng; đồng thời  tuyên truyền, cổ vũ các gương điển hình tiên tiến.Ông Martin Junker, chuyên gia người Australia nhấn mạnh đến vai trò của công cụ truyền thông góp phần vào việc thay đổi nhận thức của từng cá nhân trong cộng đồng về giá trị của nước  (bao gồm cả số lượng và chất lượng). Điều này đòi hỏi từng người trong chúng ta phải thay đổi bản thân và cách ứng xử với nước một cách phù hợp, mọi lúc, mọi nơi, khi chúng ta sử dụng nước. Trong bối cảnh một thế giới đang sử dụng không hợp lý thậm chí lạm dụng các nguồn tài nguyên thiên nhiên, khi nhu cầu và thói quen sử dụng có xu hướng vượt ngưỡng và làm suy kiệt các chức năng của thiên nhiên, thì việc nâng cao nhận thức cho cộng đồng về bảo vệ tài nguyên nước là một việc làm cần thiết.

     Đặc biệt trong thời gian tới báo chí cần có nhiều bài phản ánh phóng sự điều tra về tài nguyên nước nêu bật hiện tượng sử dụng nước lãng phí sử dụng nước dẫn đến hủy diệt nguồn nước, sử dụng nước mang tính cạnh tranh không có sự điều hòa. Điều đó sẽ góp phần vào việc bảo vệ tài nguyên nước của chúng ta.

      “Truyền thông về TNN phải làm sao thay đổi nhận thức và cách ứng xử của con người đối với nước, theo cách tích cực hoặc “tiêu cực”. Đồng thời, khuyến khích các đối tượng sử dụng nước cân nhắc và suy xét về quan niệm và thói quen sử dụng, tiêu thụ nước của mình trong các hoạt động hàng ngày. Họ cần thay đổi từ một cá nhân sử dụng thụ động thành một thành viên tích cực trong bảo tồn và bảo vệ TNN”, ông Martin Junker nói.

     7 thách thức đối với tài nguyên nước Việt Nam

     Theo Cục Quản lý Tài nguyên nước, tổng lượng nước mặt của Việt Nam ước tính khoảng 830-840 tỷ m3/năm. Nước dưới đất là nguồn cung cấp nước sinh hoạt cho gần 55% người dân Việt Nam. Tổng trữ lượng tiềm năng nước dưới đất trên toàn lãnh thổ (chưa kể phần hải đảo) ước tính khoảng 2.000 m3/s, tương đương 63 tỷ m3/năm. Tài nguyên nước Việt Nam được xếp vào loại trung bình trên thế giới, nhưng ẩn chứa nhiều yếu tố không bền vững. Phó Cục trưởng Cục Quản lý Tài nguyên nước Lê Hữu Thuần đã đưa ra 7 thách thức đối với tài nguyên nước Việt Nam.

     Đó là sự phụ thuộc vào các nguồn nước bên ngoài lãnh thổ; phân bố nguồn nước không đồng đều theo không gian và thời gian; Gia tăng dân số và phát triển kinh tế xã hội; Suy thoái ô nhiễm và cạn kiệt tài nguyên nước do khai thác sử dụng quá mức và không hợp lý các nguồn nước; thiên tai liên quan đến tài nguyên nước; Ảnh hưởng do khai thác sử dụng nước ở các quốc gia đầu nguồn và ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.

     Các nhóm giải pháp về tài nguyên nước đã được đưa ra là: Củng cố khung luật pháp, chính sách và chiến lược về tài nguyên nước;  Quản lý hiệu quả và sử dụng bền vững tài nguyên nước; Bảo vệ nguồn nước, kiểm soát ô nhiễm và bảo tồn các hệ sinh thái thủy sinh; Tăng cường năng lực và nâng cao nhận thức.

     Ông Martin Junker đưa ra các thông điệp chính về tài nguyên nước. Đó là: nước an toàn, bảo vệ nguồn nước, trân trọng giá trị của nước, mỗi giọt nước sau khi chúng ta sử dụng đều bị nhiễm bẩn. Theo ông Martin, bảo vệ nguồn nước nghĩa là bảo vệ cuộc sống.

Tác giả bài viết:  Trung tâm Lưu trữ và Thông tin

Truyền thông góp phần nâng cao nhận thức