Nước ta có tài nguyên nước trong lòng đất khá dồi dào, tổng trữ lượng có thể khai thác được lên tới gần 60 tỷ m3/năm. Ngoài ra, nguồn nước mặt từ các sông hồ cũng rất lớn, khoảng 847 tỷ m3. Sự biến đổi của khí hậu toàn cầu cũng dẫn đến suy giảm nguồn nước. Các kết quả nghiên cứu gần đây ở Việt Nam cho thấy, tổng lượng nước mặt của Việt Nam vào năm 2025 chỉ bằng khoảng 96% so với hiện nay. Đến năm 2070 xuống còn khoảng 90% và năm 2100 chỉ còn khoảng 86%.
Dường như năm nào cũng vậy, cứ vào mùa hè, mùa khô là người dân Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh lại bức xúc vì thiếu nguồn nước sạch cho sinh hoạt. Tại các huyện ngoại thành Hà Nội, mặc dù đã được đầu tư trên trăm tỷ đồng, xây dựng tới 70 trạm cấp nước, nhưng bà con vẫn thiếu nước sạch. Theo thống kê chưa đầy đủ, trong hơn một thập kỷ qua, số giếng khoan đã tăng gấp bốn lần, đưa con số giếng khoan lên tới hơn một triệu. Con số này tuy chưa phải là lớn nhưng trước tình hình hạn hán như hiện nay đòi hỏi phải nhìn nhận một cách khách quan hơn về tài nguyên nước dưới đất, phải khai thác, sử dụng nước dưới đất có quy hoạch và bền vững.
Tài nguyên nước không phải vô tận. Quản lý tài nguyên nước phải trên cơ sở bảo đảm cả chất lượng và dung lượng trên toàn lưu vực mới có thể giải quyết tốt cho nhu cầu sử dụng nước ngày càng tăng. Để giải quyết tình trạng này, mục tiêu của Chiến lược Quốc gia về tài nguyên nước đã được Chính phủ phê duyệt. Chiến lược này là định hướng hoạt động phát triển và quản lý tài nguyên nước cho một giai đoạn theo quan điểm của Nhà nước về phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường nhằm tạo bước chuyển đổi cơ bản cho hoạt động quản lý, bảo vệ và phát triển tài nguyên nước.
Thực hiện Chiến lược này, cơ quan quản lý tài nguyên nước đã và đang khuyến khích người dân sử dụng cấp nước tập trung để tránh gây cạn kiệt nguồn nước dưới đất.
Ở Bạc Liêu, khi phát động phong trào khoan giếng bơm tay không hiệu quả, tỉnh đã chuyển sang đầu tư xây dựng các trạm cấp nước tập trung ở các xã, thị trấn. Đến nay, Bạc Liêu đã có hàng chục hệ thống cấp nước tập trung, công suất từ 50 đến 300 m3/ngày đêm được đưa vào sử dụng. Để khuyến khích người dân sử dụng nước tập trung, tỉnh cũng đã hỗ trợ từ 85 đến 90% chi phí lắp đặt. Bảo vệ và sử dụng hợp lý tài nguyên nước sẽ góp phần thực hiện các mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.
Còn ở Tây Nguyên, những cảnh báo về nguy cơ sụt giảm nguồn nước ngầm cũng đã được cơ quan chuyên môn lên tiếng và cảnh báo không thể tiếp tục thói quen canh tác mạnh ai nấy làm mà người dân nơi đây vô tình vắt kiệt nguồn tài nguyên nước Tây Nguyên.
Ngành nông nghiệp Đắk Lắk cho biết, hiện tại, hầu hết người dân trồng cà phê vẫn đang áp dụng kiểu tưới tràn với lượng nước khoảng 800m3/1 ha /1 lần tưới - một cách tưới không hợp lý. Trong khi đó, theo khảo sát nghiên cứu của ngành nông nghiệp, bình thường nông dân tưới khoảng 650 lít nước cho một gốc trên một lần tưới, nhưng thực tế chỉ cần tưới khoảng 450 lít là đủ, nghĩa là mỗi gốc cà phê sẽ tiết kiệm được 200 lít.
Một giải pháp khả thi nữa để tiết kiệm nguồn nước là tập trung củng cố lại hệ thống đai rừng và cây che bóng cho vườn cây cà phê. Theo những người trồng cà phê lâu năm cho biết vào những năm mùa khô khắc nghiệt, người dân phải tưới đến 5 đợt, nhiều hơn 2 đợt so với cà phê có hệ thống cây che nắng và đai rừng chắn gió. Và để có nước lại phải đào giếng khoan, mạch nước ngầm càng bị hạ thấp.
Hiệu quả trước mắt cũng như lâu dài từ việc người dân sử dụng cấp nước tập trung, tưới nước tiết kiệm, trồng cây chắn gió, cây che bóng cho vườn cà phê... là như vậy. Tuy nhiên, làm thế nào để thay đổi được nhận thức của người nông dân, hướng đến lợi ích chung nhất của sự phát triển bền vững thì vẫn cần đến những giải pháp quyết liệt đồng bộ của các nhà quản lý
Dường như năm nào cũng vậy, cứ vào mùa hè, mùa khô là người dân Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh lại bức xúc vì thiếu nguồn nước sạch cho sinh hoạt. Tại các huyện ngoại thành Hà Nội, mặc dù đã được đầu tư trên trăm tỷ đồng, xây dựng tới 70 trạm cấp nước, nhưng bà con vẫn thiếu nước sạch. Theo thống kê chưa đầy đủ, trong hơn một thập kỷ qua, số giếng khoan đã tăng gấp bốn lần, đưa con số giếng khoan lên tới hơn một triệu. Con số này tuy chưa phải là lớn nhưng trước tình hình hạn hán như hiện nay đòi hỏi phải nhìn nhận một cách khách quan hơn về tài nguyên nước dưới đất, phải khai thác, sử dụng nước dưới đất có quy hoạch và bền vững.
Tài nguyên nước không phải vô tận. Quản lý tài nguyên nước phải trên cơ sở bảo đảm cả chất lượng và dung lượng trên toàn lưu vực mới có thể giải quyết tốt cho nhu cầu sử dụng nước ngày càng tăng. Để giải quyết tình trạng này, mục tiêu của Chiến lược Quốc gia về tài nguyên nước đã được Chính phủ phê duyệt. Chiến lược này là định hướng hoạt động phát triển và quản lý tài nguyên nước cho một giai đoạn theo quan điểm của Nhà nước về phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường nhằm tạo bước chuyển đổi cơ bản cho hoạt động quản lý, bảo vệ và phát triển tài nguyên nước.
Thực hiện Chiến lược này, cơ quan quản lý tài nguyên nước đã và đang khuyến khích người dân sử dụng cấp nước tập trung để tránh gây cạn kiệt nguồn nước dưới đất.
Ở Bạc Liêu, khi phát động phong trào khoan giếng bơm tay không hiệu quả, tỉnh đã chuyển sang đầu tư xây dựng các trạm cấp nước tập trung ở các xã, thị trấn. Đến nay, Bạc Liêu đã có hàng chục hệ thống cấp nước tập trung, công suất từ 50 đến 300 m3/ngày đêm được đưa vào sử dụng. Để khuyến khích người dân sử dụng nước tập trung, tỉnh cũng đã hỗ trợ từ 85 đến 90% chi phí lắp đặt. Bảo vệ và sử dụng hợp lý tài nguyên nước sẽ góp phần thực hiện các mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.
Còn ở Tây Nguyên, những cảnh báo về nguy cơ sụt giảm nguồn nước ngầm cũng đã được cơ quan chuyên môn lên tiếng và cảnh báo không thể tiếp tục thói quen canh tác mạnh ai nấy làm mà người dân nơi đây vô tình vắt kiệt nguồn tài nguyên nước Tây Nguyên.
Ngành nông nghiệp Đắk Lắk cho biết, hiện tại, hầu hết người dân trồng cà phê vẫn đang áp dụng kiểu tưới tràn với lượng nước khoảng 800m3/1 ha /1 lần tưới - một cách tưới không hợp lý. Trong khi đó, theo khảo sát nghiên cứu của ngành nông nghiệp, bình thường nông dân tưới khoảng 650 lít nước cho một gốc trên một lần tưới, nhưng thực tế chỉ cần tưới khoảng 450 lít là đủ, nghĩa là mỗi gốc cà phê sẽ tiết kiệm được 200 lít.
Một giải pháp khả thi nữa để tiết kiệm nguồn nước là tập trung củng cố lại hệ thống đai rừng và cây che bóng cho vườn cây cà phê. Theo những người trồng cà phê lâu năm cho biết vào những năm mùa khô khắc nghiệt, người dân phải tưới đến 5 đợt, nhiều hơn 2 đợt so với cà phê có hệ thống cây che nắng và đai rừng chắn gió. Và để có nước lại phải đào giếng khoan, mạch nước ngầm càng bị hạ thấp.
Hiệu quả trước mắt cũng như lâu dài từ việc người dân sử dụng cấp nước tập trung, tưới nước tiết kiệm, trồng cây chắn gió, cây che bóng cho vườn cà phê... là như vậy. Tuy nhiên, làm thế nào để thay đổi được nhận thức của người nông dân, hướng đến lợi ích chung nhất của sự phát triển bền vững thì vẫn cần đến những giải pháp quyết liệt đồng bộ của các nhà quản lý