Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải: “Duy trì nếp quản lý không để phát sinh cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng mới”
Chia sẻ:
Kế hoạch giai đọan 1 thực hiện quá chậm
Theo báo cáo của Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Bùi Cách Tuyến, 8 năm qua, trong tổng số 439 cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng phải xử lý trong giai đọan 1 (2003 - 2007), đến nay có 338 cơ sở hoàn thành các biện pháp xử lý, không còn gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; 101 cơ sở đang triển khai các giải pháp xử lý ô nhiễm.
Trong số 62 tỉnh, thành phố có cơ sở thuộc Quyết định 64, mới có 15 địa phương hoàn thành xử lý toàn bộ cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng; 20 địa phương hoàn thành ở mức trên 75%; 23 địa phương mới ở mức từ 50 đến 75%. Đặc biệt còn 4 địa phương: Bến Tre, Sơn La, Hưng Yên và Điện Biên chưa xử lý được một nửa số cơ sở gây ô nhiễm.
Đối với 132 cơ sở do Bộ, ngành ở Trung ương quản lý, có 103 cơ sở cơ bản không còn gây ô nhiễm nghiêm trọng; 29 cơ sở đang triển khai xử lý.
Các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ đạt tỷ lệ xử lý triệt để cao nhất (85,4%), các kho thuốc bảo vệ thực vật đứng thứ hai (80%), thứ ba là các cơ sở bệnh viện (76,2%). Thấp nhất là toàn bộ 4 cơ sở xử lý nước thải đô thị tập trung tại Hải Dương, Điện Biên, Thanh Hóa, Quảng Ngãi đều chưa hoàn thành các biện pháp xử lý; kế đó làng nghề (còn tới 80%) và 51,9% các bãi rác vẫn đang trong quá trình triển khai nhiệm vụ…
Sở dĩ có tình trạng các địa phương đã rất cố gắng, nhưng tiến độ xử lý vẫn kéo dài, là do đây là giai đoạn khởi đầu giải quyết tình trạng ô nhiễm tồn đọng lâu ngày trên phạm vi cả nước. Các chính sách ưu đãi về đất, về vốn của Chính phủ như hỗ trợ 100% vốn cho các dự án xử lý ô nhiễm triệt để thuộc khu vực công ích; ưu đãi về đất đai đối với cơ sở phải di dời; nhưng vẫn phải khơi thông, tháo gỡ từng bước.
Liên tục trong các năm 2006 – 2010, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã rà soát, tổng hợp, gửi Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư danh mục các dự án xử lý ô nhiễm cần hỗ trợ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, mới có 75 dự án được cấp kinh phí (với tổng số tiền 236,118 tỷ đồng), chỉ đáp ứng được khoảng 10% nhu cầu. Quyết định 58/2008 cho phép hỗ trợ từ nguồn vốn đầu tư phát triển, đến nay vẫn chưa có dự án xử lý ô nhiễm triệt để nào được bố trí vốn từ nguồn này. Đối với nguồn ngân sách địa phương, mới có 57 dự án được hỗ trợ kinh phí với tổng số tiền 282,051 tỷ đồng.Theo báo cáo của các địa phương, có 108 cơ sở tự đầu tư với tổng kinh phí 1.864,338 tỷ đồng.
Bên cạnh đó là các chế tài xử lý ngày càng ở mức độ quyết liệt hơn, ngoài việc xử lý hành chính, buộc phải thực hiện các biện pháp khắc phục ô nhiễm, phục hồi môi trường, tạm đình chỉ, cấm hoạt động, buộc phải di dời. Đặc biệt từ khi có Nghị định 117/2009, mức tiền xử phạt hành chính đã tăng lên đáng kể, từ 50 tới 70 triệu đồng cho một hành vi vi phạm. Riêng năm 2010, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã kiểm tra, giám sát liên ngành 53 cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng; xử phạt 20 đơn vị với tổng số tiền 2.214,5 triệu đồng.
Cách nào để năm 2020 không còn phát sinh các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng?
Đây là câu hỏi khó trả lời nhất, được Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải nêu ra tại Hội nghị trực tuyến. “Không thể sau khi nỗ lực xử lý các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng, lại phát sinh một khối lượng lớn các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng khác” – Phó Thủ tướng nói.
Từ năm 2007 tới nay, mặc dù mới có Bộ Quốc phòng và 38 địa phương rà soát, phát hiện, lập danh mục cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, đã đưa ra danh sách 544 cơ sở mới (đã được UBND tỉnh phê duyệt). Các địa phương trên đã chủ động thực hiện các biện pháp quản lý, kiểm soát, giám sát và hỗ trợ doanh nghịêp, nên đã có 232 cơ sở thực hiện xong các biện pháp xử lý ô nhiễm.
Cùng với đó là danh sách 3.856 cở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng đã được thống kê từ năm 2000, cần được tiếp tục xử lý.
Phát biểu ý kiến tại Hội nghị, hầu hết các địa phương, Bộ, ngành đều nêu khó khăn về tài chính, công tác quy hoạch, xác định công nghệ, trách nhiệm quản lý, kể cả tiêu chí xếp loại, đánh giá cơ sở gây ô nhiễm, thủ tục đóng, tạm đình chỉ các cơ sở gây ô nhiễm…phải được tháo gỡ khẩn trương, mới có thể thực hiện được mục tiêu đến năm 2020 không còn cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng trên phạm vi cả nước.
Tán thành quan điểm các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng phải bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật, thực hiện nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền”, các đại biểu còn cho rằng, cần tiếp tục tháo gỡ, tạo ra sự đồng bộ về văn bản pháp luật giữa các chuyên ngành với ngành tài nguyên và môi trường, mới có thể “khép kín” các kẽ hở không cho các hoạt động tội phạm môi trường gây ra.
Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cho rằng, nếu các cấp chính quyền quan tâm thực sự đến công tác môi trường, sẽ giải quyết được ngay các vấn đề rác thải, xử lý kiên quyết các cơ sở gây ô nhiễm và mới tạo ra được sự phối hợp chặt chẽ giữa địa phương với các Bộ, ngành trong việc xử lý cơ sở gây ô nhiễm. “Chúng ta quan tâm đến phát triển kinh tế, nhưng cũng phải quan tâm đến việc tạo ra môi trường sống xứng đáng” – Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải nhấn mạnh.
Theo báo cáo của Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Bùi Cách Tuyến, 8 năm qua, trong tổng số 439 cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng phải xử lý trong giai đọan 1 (2003 - 2007), đến nay có 338 cơ sở hoàn thành các biện pháp xử lý, không còn gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; 101 cơ sở đang triển khai các giải pháp xử lý ô nhiễm.
Trong số 62 tỉnh, thành phố có cơ sở thuộc Quyết định 64, mới có 15 địa phương hoàn thành xử lý toàn bộ cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng; 20 địa phương hoàn thành ở mức trên 75%; 23 địa phương mới ở mức từ 50 đến 75%. Đặc biệt còn 4 địa phương: Bến Tre, Sơn La, Hưng Yên và Điện Biên chưa xử lý được một nửa số cơ sở gây ô nhiễm.
Đối với 132 cơ sở do Bộ, ngành ở Trung ương quản lý, có 103 cơ sở cơ bản không còn gây ô nhiễm nghiêm trọng; 29 cơ sở đang triển khai xử lý.
Các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ đạt tỷ lệ xử lý triệt để cao nhất (85,4%), các kho thuốc bảo vệ thực vật đứng thứ hai (80%), thứ ba là các cơ sở bệnh viện (76,2%). Thấp nhất là toàn bộ 4 cơ sở xử lý nước thải đô thị tập trung tại Hải Dương, Điện Biên, Thanh Hóa, Quảng Ngãi đều chưa hoàn thành các biện pháp xử lý; kế đó làng nghề (còn tới 80%) và 51,9% các bãi rác vẫn đang trong quá trình triển khai nhiệm vụ…
Sở dĩ có tình trạng các địa phương đã rất cố gắng, nhưng tiến độ xử lý vẫn kéo dài, là do đây là giai đoạn khởi đầu giải quyết tình trạng ô nhiễm tồn đọng lâu ngày trên phạm vi cả nước. Các chính sách ưu đãi về đất, về vốn của Chính phủ như hỗ trợ 100% vốn cho các dự án xử lý ô nhiễm triệt để thuộc khu vực công ích; ưu đãi về đất đai đối với cơ sở phải di dời; nhưng vẫn phải khơi thông, tháo gỡ từng bước.
Liên tục trong các năm 2006 – 2010, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã rà soát, tổng hợp, gửi Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư danh mục các dự án xử lý ô nhiễm cần hỗ trợ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, mới có 75 dự án được cấp kinh phí (với tổng số tiền 236,118 tỷ đồng), chỉ đáp ứng được khoảng 10% nhu cầu. Quyết định 58/2008 cho phép hỗ trợ từ nguồn vốn đầu tư phát triển, đến nay vẫn chưa có dự án xử lý ô nhiễm triệt để nào được bố trí vốn từ nguồn này. Đối với nguồn ngân sách địa phương, mới có 57 dự án được hỗ trợ kinh phí với tổng số tiền 282,051 tỷ đồng.Theo báo cáo của các địa phương, có 108 cơ sở tự đầu tư với tổng kinh phí 1.864,338 tỷ đồng.
Bên cạnh đó là các chế tài xử lý ngày càng ở mức độ quyết liệt hơn, ngoài việc xử lý hành chính, buộc phải thực hiện các biện pháp khắc phục ô nhiễm, phục hồi môi trường, tạm đình chỉ, cấm hoạt động, buộc phải di dời. Đặc biệt từ khi có Nghị định 117/2009, mức tiền xử phạt hành chính đã tăng lên đáng kể, từ 50 tới 70 triệu đồng cho một hành vi vi phạm. Riêng năm 2010, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã kiểm tra, giám sát liên ngành 53 cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng; xử phạt 20 đơn vị với tổng số tiền 2.214,5 triệu đồng.
Cách nào để năm 2020 không còn phát sinh các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng?
Đây là câu hỏi khó trả lời nhất, được Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải nêu ra tại Hội nghị trực tuyến. “Không thể sau khi nỗ lực xử lý các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng, lại phát sinh một khối lượng lớn các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng khác” – Phó Thủ tướng nói.
Từ năm 2007 tới nay, mặc dù mới có Bộ Quốc phòng và 38 địa phương rà soát, phát hiện, lập danh mục cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, đã đưa ra danh sách 544 cơ sở mới (đã được UBND tỉnh phê duyệt). Các địa phương trên đã chủ động thực hiện các biện pháp quản lý, kiểm soát, giám sát và hỗ trợ doanh nghịêp, nên đã có 232 cơ sở thực hiện xong các biện pháp xử lý ô nhiễm.
Cùng với đó là danh sách 3.856 cở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng đã được thống kê từ năm 2000, cần được tiếp tục xử lý.
Phát biểu ý kiến tại Hội nghị, hầu hết các địa phương, Bộ, ngành đều nêu khó khăn về tài chính, công tác quy hoạch, xác định công nghệ, trách nhiệm quản lý, kể cả tiêu chí xếp loại, đánh giá cơ sở gây ô nhiễm, thủ tục đóng, tạm đình chỉ các cơ sở gây ô nhiễm…phải được tháo gỡ khẩn trương, mới có thể thực hiện được mục tiêu đến năm 2020 không còn cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng trên phạm vi cả nước.
Tán thành quan điểm các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng phải bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật, thực hiện nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền”, các đại biểu còn cho rằng, cần tiếp tục tháo gỡ, tạo ra sự đồng bộ về văn bản pháp luật giữa các chuyên ngành với ngành tài nguyên và môi trường, mới có thể “khép kín” các kẽ hở không cho các hoạt động tội phạm môi trường gây ra.
Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cho rằng, nếu các cấp chính quyền quan tâm thực sự đến công tác môi trường, sẽ giải quyết được ngay các vấn đề rác thải, xử lý kiên quyết các cơ sở gây ô nhiễm và mới tạo ra được sự phối hợp chặt chẽ giữa địa phương với các Bộ, ngành trong việc xử lý cơ sở gây ô nhiễm. “Chúng ta quan tâm đến phát triển kinh tế, nhưng cũng phải quan tâm đến việc tạo ra môi trường sống xứng đáng” – Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải nhấn mạnh.
Tác giả bài viết: Trung tâm Lưu trữ và Thông tin