Công nghệ sản xuất axit là dây chuyền dài, tiếp xúc đơn, đốt quặng pyrit sắt trong lò cơ khí BXZ để lấy khí SO2 sản xuất axít, còn xỉ quặng ôxyt sắt thải ra bãi. Bãi chứa xỉ pyrit được Liên Xô thiết kế và quy hoạch trên khu đất rộng 3 ha, có đường sắt ra bãi và cách xa khu dân cư sinh sống. Do thành phần chính là ôxyt sắt Fe2O3 nên đã được các nhà máy xi măng dùng làm phụ gia cho quá trình sản xuất. Những năm 1973 - 1974, Liên Xô giúp cải tạo nâng công suất dây chuyền lên 60.000 tấn năm (từ 4 lò lên 6 lò BXZ).
Đến năm 1983 - 1984, Liên Xô tiếp tục giúp mở rộng đợt 2, xây dựng dây chuyền Axít số 2 và dây chuyền Supe số 2 với năng suất 120.000 tấn axít/năm, công nghệ dây chuyền dài, tiếp xúc đơn, đốt quặng pyrit trong lò tầng sôi (ưu việt hơn lò BXZ là đốt quặng cháy lưu huỳnh triệt để hơn, xỉ thải ra bãi). Đến năm 1998, Công ty đã tiến hành đầu tư cải tạo dây chuyền Axít 1 từ đốt quặng Pyrit trong lò cơ khí sang đốt lưu huỳnh lỏng với công nghệ lò đốt của Ba Lan, nhờ đó bắt đầu từ 1998 không còn có xỉ thải. Năm 2003, Công ty đầu tư cải tạo dây chuyền Axít 2 từ đốt quặng pyrit trong lò tầng sôi sang đốt lưu huỳnh lỏng, nên từ đó Công ty đã hoàn toàn không còn nguồn xỉ pyrit thải ra bãi thải nữa. Đây là 2 công trình cải tạo vừa đầu tư chiều sâu đổi mới công nghệ sản xuất, vừa bắt đầu giải quyết môi trường, ngăn chặn cơ bản nguồn chất thải rắn. Song song với quá trình này Công ty đã cho thay thế hàng loạt các loại xúc tác V2O5 của Liên Xô, Trung Quốc có hoạt tính thấp bằng xúc tác Monsanto của Mỹ có hoạt tính cao để nâng cao hiệu suất chuyển hoá từ 97,5% lên hơn 98,5%, giảm khí SO2 thải ra môi trường.
Công ty luôn xác định rõ ràng để phát triển bền vững trong sản xuất - kinh doanh, sự tăng trưởng kinh tế phải đi đôi với vấn đề xử lý môi trường. Với trách nhiệm chung đối với xã hội, Công ty nhận thức rõ: môi trường công nghiệp ngày càng tốt hơn không những bảo vệ cho cộng đồng dân cư xung quanh mà còn là bảo vệ sức khoẻ cho chính mình, những người trực tiếp lao động. Liên tục trong những năm qua, Công ty luôn luôn quan tâm tới nhiệm vụ xử lý môi trường: với công trình đã có thì cải tạo dần theo hướng đổi mới công nghệ giải quyết tốt môi trường, với công trình mới thì quan tâm tới môi trường ngay từ quá trình lập dự án đầu tư.
Bắt đầu từ năm 2006, thực hiện nghiêm chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về lộ trình xử lý môi trường trong sản xuất tại Công ty, Công ty đã tập trung lớn nguồn kinh phí, kết hợp với các Viện thiết kế chuyên ngành, các Trung tâm môi trường trong ngành công nghiệp hoá chất đầu tư 3 dự án lớn nhằm xử lý cơ bản môi trường. Đó là:
- Đầu tư trên 21 tỷ đồng để cải tạo dây chuyền Axít 2 từ công nghệ tiếp xúc đơn sang công nghệ tiếp xúc kép, hấp thụ hai lần, nhằm giải quyết môi trường khí thải có chứa SO2 và SO3. Dự án đã được triển khai vào tháng 12 năm 2006 đến tháng 01 năm 2007 và đã mang lại hiệu quả lớn về môi trường, khí thải đạt tiêu chuẩn TCVN 5939:2005: SO2
- Đầu tư trên 20 tỷ đồng để cải tạo dây chuyền Axít 1 từ công nghệ tiếp xúc đơn sang công nghệ tiếp xúc kép, hấp thụ hai lần, nhằm giải quyết môi trường khí thải có chứa SO2 và SO3. Dự án đã được triển khai vào tháng 10 năm 2007 đến tháng 11 năm 2007 và đã mang lại hiệu quả lớn về môi trường, khí thải đạt tiêu chuẩn TCVN 5939:2005: thông số hàm lượng khí SO2 trong khí thải thực tế
- Đầu tư 47 tỷ đồng để xử lý tuần hoàn toàn bộ nước thải công nghiệp, nước thải sinh hoạt trong Công ty với tổng lưu lượng trên 2.000m3/giờ quay trở lại sản xuất, không thải ra môi trường. Dự án đã được bắt đầu triển khai trong quý IV năm 2007, đang thúc đẩy tiến độ để đưa vào sử dụng vào đầu quý II năm 2008.
Mặc dù bắt đầu từ năm 2003, Công ty không còn thải xỉ pyrit ra bãi nữa, nhưng xác định là tồn tại của 40 năm sản xuất của các dây chuyền axít theo công nghệ của Liên Xô trước đây, nên trong năm 2006 và 2007, Công ty đã tập trung rất nhiều giải pháp vào xử lý bãi xỉ pirit. Cụ thể như: đã thu gom lượng xỉ còn lại vào gọn một khu vực theo quy hoạch, còn lại đa số diện tích bãi đã được cải tạo đất và trồng hàng nghìn cây xanh, hiện nay cây đã bắt đầu phát triển tốt. Phần vạt đất cuối của bãi xỉ đã được xây bờ kè chắn kiên cố, ngăn không cho sạt lở, ngấm nước, đồng thời có rãnh thu nước, có bơm thu nước ngấm quay trở lại hồ tuần hoàn chung của Công ty. Đã nạo vét nước, bùn và xử lý cho hồ nước đệm của Công ty bên ngoài khu đất bãi xỉ.
Kế hoạch năm 2008 của Công ty về môi trường là:
- Công ty tiếp tục triển khai trồng cây xanh trên toàn bộ đất khu bãi xỉ cũ, đảm bảo môi trường sinh thái.
- Thúc đẩy đảm bảo tiến độ dự án xử lý và tuần hoàn nước thải đưa vào khai thác sử dụng, không thải ra môi trường.
- Tiếp tục đầu tư chiều sâu cho các dây chuyền sản xuất hiện có để giải quyết triệt để nguồn khí thải và bụi ra môi trường, đạt các chỉ tiêu theo Luật Môi trường.
Đến năm 1983 - 1984, Liên Xô tiếp tục giúp mở rộng đợt 2, xây dựng dây chuyền Axít số 2 và dây chuyền Supe số 2 với năng suất 120.000 tấn axít/năm, công nghệ dây chuyền dài, tiếp xúc đơn, đốt quặng pyrit trong lò tầng sôi (ưu việt hơn lò BXZ là đốt quặng cháy lưu huỳnh triệt để hơn, xỉ thải ra bãi). Đến năm 1998, Công ty đã tiến hành đầu tư cải tạo dây chuyền Axít 1 từ đốt quặng Pyrit trong lò cơ khí sang đốt lưu huỳnh lỏng với công nghệ lò đốt của Ba Lan, nhờ đó bắt đầu từ 1998 không còn có xỉ thải. Năm 2003, Công ty đầu tư cải tạo dây chuyền Axít 2 từ đốt quặng pyrit trong lò tầng sôi sang đốt lưu huỳnh lỏng, nên từ đó Công ty đã hoàn toàn không còn nguồn xỉ pyrit thải ra bãi thải nữa. Đây là 2 công trình cải tạo vừa đầu tư chiều sâu đổi mới công nghệ sản xuất, vừa bắt đầu giải quyết môi trường, ngăn chặn cơ bản nguồn chất thải rắn. Song song với quá trình này Công ty đã cho thay thế hàng loạt các loại xúc tác V2O5 của Liên Xô, Trung Quốc có hoạt tính thấp bằng xúc tác Monsanto của Mỹ có hoạt tính cao để nâng cao hiệu suất chuyển hoá từ 97,5% lên hơn 98,5%, giảm khí SO2 thải ra môi trường.
Công ty luôn xác định rõ ràng để phát triển bền vững trong sản xuất - kinh doanh, sự tăng trưởng kinh tế phải đi đôi với vấn đề xử lý môi trường. Với trách nhiệm chung đối với xã hội, Công ty nhận thức rõ: môi trường công nghiệp ngày càng tốt hơn không những bảo vệ cho cộng đồng dân cư xung quanh mà còn là bảo vệ sức khoẻ cho chính mình, những người trực tiếp lao động. Liên tục trong những năm qua, Công ty luôn luôn quan tâm tới nhiệm vụ xử lý môi trường: với công trình đã có thì cải tạo dần theo hướng đổi mới công nghệ giải quyết tốt môi trường, với công trình mới thì quan tâm tới môi trường ngay từ quá trình lập dự án đầu tư.
Bắt đầu từ năm 2006, thực hiện nghiêm chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về lộ trình xử lý môi trường trong sản xuất tại Công ty, Công ty đã tập trung lớn nguồn kinh phí, kết hợp với các Viện thiết kế chuyên ngành, các Trung tâm môi trường trong ngành công nghiệp hoá chất đầu tư 3 dự án lớn nhằm xử lý cơ bản môi trường. Đó là:
- Đầu tư trên 21 tỷ đồng để cải tạo dây chuyền Axít 2 từ công nghệ tiếp xúc đơn sang công nghệ tiếp xúc kép, hấp thụ hai lần, nhằm giải quyết môi trường khí thải có chứa SO2 và SO3. Dự án đã được triển khai vào tháng 12 năm 2006 đến tháng 01 năm 2007 và đã mang lại hiệu quả lớn về môi trường, khí thải đạt tiêu chuẩn TCVN 5939:2005: SO2
- Đầu tư trên 20 tỷ đồng để cải tạo dây chuyền Axít 1 từ công nghệ tiếp xúc đơn sang công nghệ tiếp xúc kép, hấp thụ hai lần, nhằm giải quyết môi trường khí thải có chứa SO2 và SO3. Dự án đã được triển khai vào tháng 10 năm 2007 đến tháng 11 năm 2007 và đã mang lại hiệu quả lớn về môi trường, khí thải đạt tiêu chuẩn TCVN 5939:2005: thông số hàm lượng khí SO2 trong khí thải thực tế
- Đầu tư 47 tỷ đồng để xử lý tuần hoàn toàn bộ nước thải công nghiệp, nước thải sinh hoạt trong Công ty với tổng lưu lượng trên 2.000m3/giờ quay trở lại sản xuất, không thải ra môi trường. Dự án đã được bắt đầu triển khai trong quý IV năm 2007, đang thúc đẩy tiến độ để đưa vào sử dụng vào đầu quý II năm 2008.
Mặc dù bắt đầu từ năm 2003, Công ty không còn thải xỉ pyrit ra bãi nữa, nhưng xác định là tồn tại của 40 năm sản xuất của các dây chuyền axít theo công nghệ của Liên Xô trước đây, nên trong năm 2006 và 2007, Công ty đã tập trung rất nhiều giải pháp vào xử lý bãi xỉ pirit. Cụ thể như: đã thu gom lượng xỉ còn lại vào gọn một khu vực theo quy hoạch, còn lại đa số diện tích bãi đã được cải tạo đất và trồng hàng nghìn cây xanh, hiện nay cây đã bắt đầu phát triển tốt. Phần vạt đất cuối của bãi xỉ đã được xây bờ kè chắn kiên cố, ngăn không cho sạt lở, ngấm nước, đồng thời có rãnh thu nước, có bơm thu nước ngấm quay trở lại hồ tuần hoàn chung của Công ty. Đã nạo vét nước, bùn và xử lý cho hồ nước đệm của Công ty bên ngoài khu đất bãi xỉ.
Kế hoạch năm 2008 của Công ty về môi trường là:
- Công ty tiếp tục triển khai trồng cây xanh trên toàn bộ đất khu bãi xỉ cũ, đảm bảo môi trường sinh thái.
- Thúc đẩy đảm bảo tiến độ dự án xử lý và tuần hoàn nước thải đưa vào khai thác sử dụng, không thải ra môi trường.
- Tiếp tục đầu tư chiều sâu cho các dây chuyền sản xuất hiện có để giải quyết triệt để nguồn khí thải và bụi ra môi trường, đạt các chỉ tiêu theo Luật Môi trường.
Tác giả bài viết: Quách Đình Diệu - Giám đốc Công ty Supe phốt phát và hoá chất Lâm Thao