Rất nhiều doanh nghiệp hoặc cá nhân không có giấy phép vẫn tổ chức khai thác tràn lan. Nóng bỏng nhất là địa bàn các huyện Cẩm Khê, Thanh Sơn, Thanh Thuỷ...
Trong thời gian từ ngày 1 đến 11-12-2007, đối tượng Trần Quốc Việt, sinh năm 1962, Giám đốc doanh nghiệp tư nhân Việt Lợi- thị trấn Sông Thao - Cẩm Khê đã sử dụng máy xúc nhãn hiệu Huyndai của mình và thuê Nguyễn Từ Hải, sinh năm 1979, ở Khu 9, thị trấn Sông Thao điều khiển khai thác quặng sắt trái phép tại khu đất vườn nhà ông Hoàng Kim Long, ở Khu 10, xã Hương Lung, huyện Cẩm Khê. Số lượng quặng đã khai thác trái phép tại hiện trường khoảng hơn 200 tấn. Cũng tương tự như vậy, từ ngày 9 đến 11-12-2007, đối tượng Tô Giang Nam, sinh năm 1970, ở xã Vạn Hoà, thành phố Lào Cai đã sử dụng máy xúc của mình, hiệu Cobenco và thuê Nguyễn Minh Đức ở Phú Lương, Thái Nguyên điều khiển khai thác quặng sắt trái phép tại khu đất vườn nhà ông Nguyễn Văn Kỳ ở khu đồi gò cao, xã Tạ Xá, Cẩm Khê. Đồng thời, Nam cũng thuê Nguyễn Minh Tá ở Tạ Xá, Cẩm Khê đứng ra quản lý, theo dõi việc khai thác quặng trái phép. Số lượng khai thác tại địa điểm này khoảng trên 100 tấn. Tại Hy Cương - Việt Trì, từ ngày 9 đến 13-12-2007, đối tượng Triệu Văn Tuấn, sinh năm 1967 ở Hy Cương - Việt Trì đã thuê máy xúc của ông Lê Minh Thắng ở Công ty Cổ phần Ánh Dương - Việt Trì khai thác quặng trái phép tại khu đất vườn của người nhà ở Khu 5, xã Hy Cương - Việt Trì. Sau đó, Tuấn đã dùng ô tô biển số 19L-3168 của mình và thuê thêm xe ô tô 19L-4719 của Nguyễn Trung Lưu, sinh năm 1970 ở Xuân Lũng, Lâm Thao vận chuyển quặng bán tại Cảng Việt Trì. Nhưng đang trên đường vận chuyển thì bị tổ công tác của Phòng CSĐT tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ Công an tỉnh phát hiện.
Do nhiều mỏ quặng phân bố ở diện tích đất vườn của các hộ gia đình nên nhiều hộ dân đã tự ý cho các đối tượng đến khai thác. Để che dấu hành vi vi phạm, các đối tượng thường lập các hợp đồng san ủi nền nhà, cải tạo vườn tược gây khó khăn cho hoạt động điều tra, xử lý. Bên cạnh những phức tạp trong việc khai thác quặng trái phép, hoạt động kinh doanh, vận chuyển khoáng sản thời gian qua trên địa bàn tỉnh ta cũng diễn ra khá phức tạp. Ngày 10-12-2007, Phòng CSĐT tội pham về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ Công an tỉnh đã kiểm tra và phát hiện Thạch Đức Tân, sinh năm 1971 tại thị trấn Lâm Thao điều khiển xe ô tô 19L-2311 đang vận chuyển quặng sắt trái phép tại khu vực xã Cổ Tiết, huyện Tam Nông. Qua xác minh làm rõ: Từ tháng 11-2007 đến ngày 10-12-2007, Tân đã thuê chiếc xe ô tô BKS như trên của Đỗ Văn Phú ở Lâm Thao để vận chuyển đất, đá xây dựng. Ngày 10-12, Tân đã tự ý dùng xe ô tô này để vận chuyển quặng sắt trái phép mà không thông báo cho Phú biết. Toàn bộ số quặng trên xe là 26,38 tấn do Tân mua của Nguyễn Minh Tá ở Tạ Xá, Cẩm Khê và đang trên đường vận chuyển về Cảng Việt Trì để tìm khách mua. Ngày 3-12, Phòng CSĐT tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ Công an tỉnh đã phát hiện và tạm giữ xe ô tô BKS 19L-3159 do Cao Văn Cận, sinh năm 1969 ở Bằng Luân, Đoan Hùng điều khiển, trên xe có 17,84 tấn quặng chì kẽm không có nguồn gốc hợp pháp tại khu vực xã Tân Phú, huyện Tân Sơn. Qua xác minh được biết, đó là chiếc xe của Nguyễn Huy Liệu ở Vân Phú, Việt Trì nhưng Cao Văn Cận đã tự ý sử dụng để vận chuyển quặng trái phép.
Hiện nay, Cảng Việt Trì là nơi tập kết của hàng nghìn tấn quặng, trong đó có một số là nguồn quặng bị khai thác trái phép, cơ quan công an đang tiến hành xác minh, điều tra, làm rõ các hành vi vi phạm. Đây là nơi có tính trung chuyển để nguồn tài nguyên của tỉnh ta sẽ theo đường thuỷ sang Trung Quốc. Quặng xuất khẩu trái phép chủ yếu là quặng thô. Trước thực trạng chảy máu nghiêm trọng nguồn tài nguyên khoáng sản, Ban giám đốc công an tỉnh đã chỉ đạo lực lượng chức năng nhanh chóng vào cuộc. Đến nay, có thể khẳng định, với sự chủ động vào cuộc tích cực và hiệu quả của lực lượng công an, tình trạng khai thác tài nguyên quặng sắt đã được chặn đứng. Tuy nhiên, đây chỉ là những giải pháp có tính tình thế, bởi nếu chủ quan, việc ngăn chặn khai thác khoáng sản sẽ chỉ như “bắt cóc bỏ đĩa”. Vì vậy nâng cao hiệu lực quản lý việc khai thác khoáng sản trên cơ sở khảo sát, thống kê đầy đủ về số lượng, trữ lượng các mỏ khoáng sản trên địa bàn tỉnh để đưa vào diện quản lý, bên cạnh đó, các cấp chính quyền cơ sở cũng cần vào cuộc để quản lý nguồn tài nguyên của từng địa phương là những vấn đề có tính cấp bách cần thực hiện ngay để ngăn chặn hiệu quả sự chảy máu nguồn tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh.
Trong thời gian từ ngày 1 đến 11-12-2007, đối tượng Trần Quốc Việt, sinh năm 1962, Giám đốc doanh nghiệp tư nhân Việt Lợi- thị trấn Sông Thao - Cẩm Khê đã sử dụng máy xúc nhãn hiệu Huyndai của mình và thuê Nguyễn Từ Hải, sinh năm 1979, ở Khu 9, thị trấn Sông Thao điều khiển khai thác quặng sắt trái phép tại khu đất vườn nhà ông Hoàng Kim Long, ở Khu 10, xã Hương Lung, huyện Cẩm Khê. Số lượng quặng đã khai thác trái phép tại hiện trường khoảng hơn 200 tấn. Cũng tương tự như vậy, từ ngày 9 đến 11-12-2007, đối tượng Tô Giang Nam, sinh năm 1970, ở xã Vạn Hoà, thành phố Lào Cai đã sử dụng máy xúc của mình, hiệu Cobenco và thuê Nguyễn Minh Đức ở Phú Lương, Thái Nguyên điều khiển khai thác quặng sắt trái phép tại khu đất vườn nhà ông Nguyễn Văn Kỳ ở khu đồi gò cao, xã Tạ Xá, Cẩm Khê. Đồng thời, Nam cũng thuê Nguyễn Minh Tá ở Tạ Xá, Cẩm Khê đứng ra quản lý, theo dõi việc khai thác quặng trái phép. Số lượng khai thác tại địa điểm này khoảng trên 100 tấn. Tại Hy Cương - Việt Trì, từ ngày 9 đến 13-12-2007, đối tượng Triệu Văn Tuấn, sinh năm 1967 ở Hy Cương - Việt Trì đã thuê máy xúc của ông Lê Minh Thắng ở Công ty Cổ phần Ánh Dương - Việt Trì khai thác quặng trái phép tại khu đất vườn của người nhà ở Khu 5, xã Hy Cương - Việt Trì. Sau đó, Tuấn đã dùng ô tô biển số 19L-3168 của mình và thuê thêm xe ô tô 19L-4719 của Nguyễn Trung Lưu, sinh năm 1970 ở Xuân Lũng, Lâm Thao vận chuyển quặng bán tại Cảng Việt Trì. Nhưng đang trên đường vận chuyển thì bị tổ công tác của Phòng CSĐT tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ Công an tỉnh phát hiện.
Do nhiều mỏ quặng phân bố ở diện tích đất vườn của các hộ gia đình nên nhiều hộ dân đã tự ý cho các đối tượng đến khai thác. Để che dấu hành vi vi phạm, các đối tượng thường lập các hợp đồng san ủi nền nhà, cải tạo vườn tược gây khó khăn cho hoạt động điều tra, xử lý. Bên cạnh những phức tạp trong việc khai thác quặng trái phép, hoạt động kinh doanh, vận chuyển khoáng sản thời gian qua trên địa bàn tỉnh ta cũng diễn ra khá phức tạp. Ngày 10-12-2007, Phòng CSĐT tội pham về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ Công an tỉnh đã kiểm tra và phát hiện Thạch Đức Tân, sinh năm 1971 tại thị trấn Lâm Thao điều khiển xe ô tô 19L-2311 đang vận chuyển quặng sắt trái phép tại khu vực xã Cổ Tiết, huyện Tam Nông. Qua xác minh làm rõ: Từ tháng 11-2007 đến ngày 10-12-2007, Tân đã thuê chiếc xe ô tô BKS như trên của Đỗ Văn Phú ở Lâm Thao để vận chuyển đất, đá xây dựng. Ngày 10-12, Tân đã tự ý dùng xe ô tô này để vận chuyển quặng sắt trái phép mà không thông báo cho Phú biết. Toàn bộ số quặng trên xe là 26,38 tấn do Tân mua của Nguyễn Minh Tá ở Tạ Xá, Cẩm Khê và đang trên đường vận chuyển về Cảng Việt Trì để tìm khách mua. Ngày 3-12, Phòng CSĐT tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ Công an tỉnh đã phát hiện và tạm giữ xe ô tô BKS 19L-3159 do Cao Văn Cận, sinh năm 1969 ở Bằng Luân, Đoan Hùng điều khiển, trên xe có 17,84 tấn quặng chì kẽm không có nguồn gốc hợp pháp tại khu vực xã Tân Phú, huyện Tân Sơn. Qua xác minh được biết, đó là chiếc xe của Nguyễn Huy Liệu ở Vân Phú, Việt Trì nhưng Cao Văn Cận đã tự ý sử dụng để vận chuyển quặng trái phép.
Hiện nay, Cảng Việt Trì là nơi tập kết của hàng nghìn tấn quặng, trong đó có một số là nguồn quặng bị khai thác trái phép, cơ quan công an đang tiến hành xác minh, điều tra, làm rõ các hành vi vi phạm. Đây là nơi có tính trung chuyển để nguồn tài nguyên của tỉnh ta sẽ theo đường thuỷ sang Trung Quốc. Quặng xuất khẩu trái phép chủ yếu là quặng thô. Trước thực trạng chảy máu nghiêm trọng nguồn tài nguyên khoáng sản, Ban giám đốc công an tỉnh đã chỉ đạo lực lượng chức năng nhanh chóng vào cuộc. Đến nay, có thể khẳng định, với sự chủ động vào cuộc tích cực và hiệu quả của lực lượng công an, tình trạng khai thác tài nguyên quặng sắt đã được chặn đứng. Tuy nhiên, đây chỉ là những giải pháp có tính tình thế, bởi nếu chủ quan, việc ngăn chặn khai thác khoáng sản sẽ chỉ như “bắt cóc bỏ đĩa”. Vì vậy nâng cao hiệu lực quản lý việc khai thác khoáng sản trên cơ sở khảo sát, thống kê đầy đủ về số lượng, trữ lượng các mỏ khoáng sản trên địa bàn tỉnh để đưa vào diện quản lý, bên cạnh đó, các cấp chính quyền cơ sở cũng cần vào cuộc để quản lý nguồn tài nguyên của từng địa phương là những vấn đề có tính cấp bách cần thực hiện ngay để ngăn chặn hiệu quả sự chảy máu nguồn tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh.
Tác giả bài viết: Bích Phượng