Trong những năm qua dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong huyện, kinh tế - xã hội của huyện có bước phát triển toàn diện. Giá trị sản xuất tăng bình quân 15 - 18% năm cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực, văn hóa - xã hội có nhiều khởi sắc, an ninh chính trị được ổn định và giữ vững, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân ngày càng được cải thiện, bộ mặt nông thôn ngày càng đổi mới.


Với vị trí địa lý như trên, trong những năm qua huyện Lâm Thao đã chú trọng đặc biệt đến công tác quy hoạch quản lý và sử dụng đất đai với phương châm đất đai là nguồn tài nguyên, là tư liệu sản xuất quan trọng để tạo ra động lực cho phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội của huyện. Do vậy, việc thu hồi đất để chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp chuyển sang quỹ đất phi nông nghiệp được quan tâm, chú trọng đặc biệt, sao cho vừa đảm bảo được an ninh lương thực, hạn chế đến mức thấp nhất việc sử dụng đất nông nghiệp, nhưng vừa đảm bảo quỹ đất cho phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ và thương mại. Đặc biệt là quỹ đất dành cho phát triển hệ thống đường giao thông quốc lộ, tỉnh lộ, huyện lộ trên địa bàn huyện.


Lâm Thao là một trong số ít huyện của tỉnh được Sở TN&MT triển khai đo đạc và lập hệ thống bản đồ địa chính từ năm 1995, trên cơ sở đó huyện đã tập trung triển khai cấp GCNQSDĐ cho nhân dân và hoàn thiện hồ sơ địa chính từ năm 1996 đến năm 2003, đã cơ bản cấp xong GCNQSDĐ cho nhân dân. Do đó, khi thực hiện thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện các dự án công trình trên địa bàn, việc thực hiện tốt công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho người có đất bị thu hồi là một việc hết sức quan trọng, vừa phải đảm bảo đúng trình tự thủ tục bồi thường, đảm bảo tiến độ thực hiện dự án, vừa phải tránh gây khiếu kiện và thắc mắc trong nhân dân, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.


Do làm tốt công tác tuyên truyền về chủ trương, chính sách về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, năm 2009, trên địa bàn huyện Lâm Thao đã thực hiện được 33 dự án thu hồi đất với tổng diện tích là 77,39 ha chủ yếu là đất nông nghiệp, số tổ chức và cá nhân bị thu hồi đất là 2.765 hộ. Tổng số tiền đã thực hiện chi trả bồi thường hơn 67 tỷ đồng, trong đó bồi thường về đất  gần 30 tỷ đồng; bồi thường về tài sản, vật kiến trúc gần 5 tỷ đồng; hỗ trợ ổn định đời sống, sản xuất và chuyển đổi nghề nghiệp hơn 32 tỷ đồng.


Trong số 33 dự án thu hồi đất có 11 dự án giao đất và đấu giá quyền sử dụng đất ở, đã thu tiền vào ngân sách trên 15 tỷ đồng; 7 dự án xây dựng đoạn Quốc lộ 32C mới qua các xã và các tuyến đường huyện lộ, đường liên xã; 6 dự án phát triển kinh tế: Xây dựng lò gạch Tuynel; Trại chăn nuôi lợn xuất khẩu; cơ sở kinh doanh của các Công ty TNHH; 1 dự án xử lý khẩn cấp đê tả Thao;  các dự án xây dựng trạm y tế đạt chuẩn quốc gia, sân thể dục, thể thao ở các xã, trụ sở 1 số cơ quan đơn vị tỉnh và của huyện trên địa bàn; 3 dự án xây dựng khu tái định cư phục vụ cho việc di dân để xây dựng đường cao tốc Hà Nội - Lào Cai.


Năm 2009 là năm có khối lượng công việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, lớn nhất từ trước đến nay, cũng là năm đầu tiên chủ dự án là Công ty đường cao tốc Việt Nam đã tiến hành xây dựng khu tái định cư trên địa bàn huyện Lâm Thao để di chuyển 66 hộ dân bị thu hồi đất xây dựng đường cao tốc Hà Nội - Lào Cai tại địa bàn xã Tiên Kiên.


Bên cạnh các việc đã làm được, công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng còn bộc lộ một số thiếu sót là: Một số dự án đã lập phương án bồi thường GPMB xong nhưng một số hộ dân chưa nhận tiền bồi thường GPMB với lý do là giá đất đền bù về đất ở thấp, đề nghị xác định lại giá đất ở khi thu hồi đất; giá đất nông nghiệp và chính sách hỗ trợ không thống nhất giữa các năm và ngay cả trong năm 2009…, Do đó chưa bàn giao đất xong cho chủ dự án được; một số dự án lớn phải lập phương án bồi thường theo từng đợt để trả tiền cho nhân dân, bàn giao mặt bằng theo từng giai đoạn cho chủ dự án để thi công ngay (đường tránh Quốc lộ 32C) đã làm phương án bồi thường GPMB bị thay đổi theo giá đất điều chỉnh hàng năm, tiềm ẩn phát sinh mâu thuẫn trong nhân dân.


Nguyên nhân của các tồn tại trên là: Cơ chế, chính sách về bồi thường GPMB thay đổi nhiều trong năm đã làm cho việc lập và thẩm định phương án bồi thường GPMB gặp khó khăn nhất là các dự án lớn hoặc các dự án triển khai vào giữa 2 lần thay đổi giá nên không được phê duyệt cùng một giá giữa năm trước và năm sau (năm 2009 UBND tỉnh Phú Thọ có 3 quyết định quy định về chính sách bồi thường GPBM khác nhau đó là Quyết định số 3990/QĐ-UBND ngày 26/12/2008; Quyết định số 1749/QĐ-UBND ngày 30/6/2009; và quyết định số 3995/QĐ-UBND ngày 20/11/2009) gây khó khăn cho việc xây dựng, điều chỉnh  và phê duyệt phương án bồi thường GPMB.


Huyện không có cán bộ chuyên trách làm công tác bồi thường GPMB mà là cán bộ kiêm nhiệm, số lượng cán bộ cũng không nhiều - 4 cán bộ trong tổ công tác, do vậy không có đủ người để kiểm kê lập phương án bồi thường nhanh cho các dự án và giải quyết kịp thời các vướng mắc trong nhân dân, dẫn đến 1 số tồn tại còn kéo dài.


Việc xác định giá đất hàng năm làm thay đổi giá đất nhưng quá trình xây dựng giá đất chưa thật khách quan, còn thấp, đã dẫn tới người dân bị thu hồi đất không nhất trí, kéo dài việc kê khai gây khiếu kiện ở một số hộ dân.


Năm 2010, nhiều dự án lớn của tỉnh và trung ương đang được tiếp tục triển khai trên địa bàn huyện Lâm Thao như: Thực hiện quy hoạch và thu hồi đất 2 bên đường tránh quốc lộ 32C mới để chuyển sang quỹ đất xây dựng đô thị và kinh doanh dịch vụ; xây dựng tuyến đường hành lễ từ Xuân Sơn đi khu di tích lịch sử Đền Hùng; các dự án mở rộng cụm CN làng nghề của huyện, khu nuôi trồng thủy sản ở xã Tứ Xã - Vĩnh Lại, tuyến đường tả ngòi Vĩnh mộ từ Cao Xá đi Thanh Đình và nhiều dự án thu hồi đất để phục vụ cho mục đích công cộng khác… đang đòi hỏi HĐBTGPMB nói riêng và huyện Lâm Thao nói chung phải quyết tâm hoàn thành, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện.