Năm 2025, Trung tâm Khuyến nông và Xúc tiến Thương mại tỉnh Ninh Bình phối hợp với Công ty cổ phần nông nghiệp An Tâm triển khai Dự án chăn nuôi dê sinh sản gắn với du lịch sinh thái tại xã Sơn Lương, tỉnh Phú Thọ, đến nay bước đầu mang lại những kết quả khả quan, mở ra hướng phát triển kinh tế bền vững, kết hợp giữa nông nghiệp và du lịch trải nghiệm.

Đàn dê của mô hình chăn nuôi dê sinh sản gắn với du lịch sinh thái

Mô hình được thực hiện tại hộ ông Nguyễn Duy Nhất, xã Sơn Lương, tỉnh Phú Thọ với quy mô 84 con dê lai Boer (80 cái, 4 đực). Ngay từ khi giao dê giống, cán bộ kỹ thuật dự án đã hướng dẫn hộ nuôi dê thực hiện nghiêm ngặt các bước cách ly, chăm sóc và phòng bệnh. Đàn dê được nuôi theo phương pháp chăn thả bán thâm canh và nuôi dưỡng theo quy trình khoa học, thức ăn được cung cấp bổ sung vitamin, chất điện giải, tẩy giun sán đầy đủ theo định kỳ, giúp tỷ lệ sống đạt 100%. Thức ăn của dê được tận dụng từ các loại cây trồng sẵn có tại địa phương, ngoài ra dê còn được bổ sung thêm cỏ voi, cỏ tự nhiên cắt ngắn kết hợp với thức ăn tinh, định lượng chính xác theo từng giai đoạn phát triển. Chuồng nuôi dê được treo đá liếm khoáng chất, đảm bảo cân đối dinh dưỡng, khi đàn dê được nuôi đến giai đoạn sinh sản và thích nghi với điều kiện tự nhiên, công tác phối giống được thực hiện theo đúng quy trình kỹ thuật, đảm bảo tỷ lệ phối có chửa đạt 100%. Đến cuối tháng 10/2025, đàn dê cái đã mang thai từ 4–5 tháng, một số đã sinh dê con khỏe mạnh, trọng lượng trung bình trên 2,3 kg/con.

Điểm đáng ghi nhận của mô hình là công tác thú y được thực hiện chủ động và khoa học, toàn bộ đàn dê được tiêm phòng các bệnh nguy hiểm như lở mồm long móng, tụ huyết trùng, viêm ruột hoại tử trước khi giao hộ nuôi. Trong quá trình chăm sóc, do điều kiện thời tiết diễn biến phức tạp, mưa nhiều, ẩm độ cao một số dê phát sinh bị nấm da, viêm đường hô hấp, nhưng được kịp thời phát hiện và xử lý bằng biện pháp kết hợp giữa thuốc thú y và thảo dược dân gian như nước lá trầu không, phèn chua, i-ốt… Sau 7 ngày điều trị, đàn dê hoàn toàn khỏe mạnh.

Cán bộ dự án kiểm tra mô hình

Theo đánh giá của cán bộ kỹ thuật, mô hình nuôi dê theo phương pháp bán thâm canh tại gia đình ông Nhất, xã Sơn Lương có mức độ rủi ro thấp, hiệu quả cao, phù hợp với điều kiện khí hậu và địa hình đồi núi của Phú Thọ. Theo bảng số liệu kỹ thuật được theo dõi, cập nhật và sau 12 tháng nuôi dự kiến hiệu quả kinh tế đem lại, thu lãi hơn 207 triệu đồng, tăng 19,7% so với chăn nuôi dê truyền thống. Các chỉ tiêu kỹ thuật đều đạt, một số chỉ tiêu vượt so với hộ nuôi ngoài mô hình: Tỷ lệ phối giống có chửa và tỷ lệ sống của dê sinh sản đạt 100%, tỷ lệ đẻ đạt 90%, số con dê sống đến 3 tháng đạt 90%, trọng lượng dê 6 tháng tuổi dự kiến trung bình 17 kg/con, cao hơn 1 kg so với ngoài mô hình. Ngoài lợi nhuận từ dê giống và dê thịt hộ ông Nhất còn khu trải nghiệm nên thịt dê thương phẩm được phục vụ trực tiếp cho du khách, khép kín chuỗi giá trị từ trang trại đến bàn ăn, mô hình còn thu hút du khách đến tham quan, chụp ảnh, trải nghiệm khu sinh thái - một hướng đi sáng tạo, giúp nông hộ tăng thêm thu nhập và quảng bá hình ảnh nông nghiệp thân thiện với môi trường.

Từ những hiệu quả đem lại, có thể khẳng định dự án này không chỉ đơn thuần là xây dựng một mô hình chăn nuôi, mà còn là một hình mẫu về tư duy phát triển kinh tế nông nghiệp hiện đại, tận dụng lợi thế địa phương để tạo ra giá trị kép: vừa sản xuất, vừa kết hợp làm du lịch. Đây là hướng đi đầy triển vọng cho các huyện miền núi trung du, nơi có quỹ đất rộng, thảm thực vật phong phú, rất phù hợp để chăn nuôi dê theo hướng sinh thái. Đầu tư không quá lớn, chỉ cần tuân thủ quy trình kỹ thuật, tiềm năng sẽ thu được hiệu quả về kinh tế và môi trường. Có thể khẳng định mô hình chăn nuôi dê sinh sản gắn với du lịch sinh thái tại gia đình ông Nhất, xã Sơn Lương là một hướng đi đúng. Mô hình có thể giúp người dân nâng cao thu nhập, tạo sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao, đồng thời góp phần xây dựng một mô hình sản xuất nông nghiệp sinh thái bền vững, thân thiện và hấp dẫn du khách.

Với sự hỗ trợ của Trung tâm Khuyến nông và Xúc tiến thương mại Ninh Bình, cùng với sự phối hợp tích cực từ Trung tâm Khuyến nông tỉnh Phú Thọ là cơ quan chuyên môn tại địa phương việc triển khai mô hình chăn nuôi dê sinh sản gắn với du lịch sinh thái này ngày càng hoàn thiện và tiếp tục được nhân rộng tới các hộ dân khác trong vùng và các xã có cùng lợi thế về đất đai, khí hậu, mang lại sinh kế ổn định cho nông dân vùng trung du và miền núi phía Bắc.

Nguyễn Thái Học - Trung tâm KN và XTTM tỉnh Ninh Bình