Phát triển mô hình
chuỗi liên kết theo hướng tăng năng suất, chất lượng và tạo ra giá trị cao hơn
so với phương thức sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp truyền thống đang là
hướng đi mới trong giai đoạn hiện nay. Với trên 80% dân số tham gia trong lĩnh
vực này, tuy nhiên phần đa là sản xuất nông nghiệp theo quy mô nhỏ lẻ, tự phát,
không chủ động được đầu ra sản phẩm…dễ dẫn đến “cung vượt quá cầu hay có cầu mà
không có cung”. Tình trạng lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật trên cây trồng, sử dụng
chất kích thích tăng trưởng, chất cấm trong chăn nuôi…đem đến nhiều hệ lụy tác
hại cho sản xuất, môi trường sức khỏe cộng đồng, Do vậy, định hướng phát triển
các mô hình chuỗi liên kết trong nông nghiệp còn là việc đảm bảo phát triển một
nền nông nghiệp bền vững.

“Liên kết 4 nhà” trong sản xuất nông nghiệp, hứa hẹn sẽ mang
lại nhiều lợi ích thiết thực cho người dân nói riêng và nền kinh tế nông nghiệp
nói chung. Tuy nhiên, các mối liên kết này vẫn chưa thật sự đầy đủ, chưa có sự
ràng buộc lẫn nhau để giữ cho sản xuất ổn định. Nguyên do là người sản
xuất vì lợi nhuận có thể phá vỡ hợp đồng với
bên thu mua, tiêu thụ; người thương lái tự do ép
giá người nông dân mỗi khi có biến động thị trường…Việc quy định và áp dụng
các biện pháp chế tài khi nông dân và các đối tác vi phạm thỏa thuận gặp nhiều
khó khăn. Thói quen mua bán không theo hợp đồng, chưa quen tuân thủ quy trình,
tiêu chuẩn, quy chuẩn sản xuất hàng hóa, chỉ quan tâm đến lợi ích trước mắt mà
chưa thấy được lợi ích lâu dài về sản xuất, tiêu thụ ổn định tồn tại ở phần nhiều
nhiều người nông dân, thâm chí ở cả các doanh nghiệp hiện nay. Hơn nữa, vấn đề
dự báo, dự tính thị trường của các cơ quan Quản lý nhà nước, ứng dụng tiến bộ
khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp còn nhiều hạn chế. Do vậy, việc phát triển
các mô hình chuỗi liên kết trong nông nghiệp hiện nay gặp không ít khó khăn,
thách thức.

Thống kê của Bộ Nông nghiệp và PTNT tính đến tháng 12/2016,
có 50 địa phương trên cả nước triển khai mô hình liên kết chuỗi cung ứng thực
phẩm an toàn với 444 chuỗi. Một số địa phương có mô hình chuỗi phát triển mạnh
như Hà Nội với mô hình chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm của
công ty HaDico, chuỗi chăn nuôi và tiêu thụ gà đồi Sóc Sơn…,chuỗi
rau su su tại Hòa Bình…

Phú Thọ có điều kiện để phát triển các chuỗi
liên kết, bước đầu đã hình thành được một số mô hình như chuỗi chăn nuôi và
tiêu thụ gà thịt tại Tam Nông, chuỗi chè an toàn tại Thanh Sơn, chuỗi rau an
toàn tại TP.Việt Trì và Lâm Thao...đã hình thành được mối liên kết giữa người sản
xuất với các hợp tác xã, doanh nghiệp thu mua, chế biến, tiêu thụ tại thị trường
trong và ngoài tỉnh được hình thành. Các mô hình chuỗi liên kết đã kịp thời
cung ứng các nguồn sản phẩm có chất lượng, truy xuất được nguồn gốc, mang lại
niềm tin cho người sử dụng.

Mặc dù đạt được những kết quả nhất định, các mô hình chuỗi
liên kết trong nông nghiệp vẫn còn gặp nhiều khó khăn cần các giải pháp tháo gỡ
như:

-Tăng cường đào tạo, tập huấn, chuyển
giao tiến bộ kỹ thuật, quy trình sản xuất từ khâu sản xuất, vận chuyển, bảo quản
cho người nông dân gắn với sản phẩm cụ thể nhằm đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp,
hướng tới phương thức sản xuất mới trong nông nghiệp.

- Có chính sách khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư phát triển
chuỗi liên kết từ quá trình sản xuất đến thu mua, tiêu thụ sản phẩm.

- Cơ quan Quản lý nhà nước định hướng
phát triển các mô hình chuỗi theo vùng, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, tăng
cường xúc tiến thương mại tìm đầu ra cho sản phẩm.

Phát triển các mô hình chuỗi liên kết
trong nông nghiệp là điều kiện để hướng tới một nền nông nghiệp bền vững, nâng
cao giá trị sản phẩm. Qua đó, cần định hướng liên kết giữa nhà sản xuất, nhà
tiêu thụ, nhà khoa học, nhà nước một cách chặt chẽ, góp phần đẩy mạnh phát triển
nền kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Đặng Tiến Quân, Chi cục
quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản