Những năm gần đây, Phú Thọ đẩy mạnh phát triển sản xuất theo hướng hàng hoá, liên kết theo chuỗi giá trị, đặc biệt quan tâm đến vấn đề truy xuất nguồn gốc, cấp mã số vùng trồng (MSVT) nhằm góp phần nâng cao uy tín, sức cạnh tranh, tăng kim ngạch xuất khẩu cho nông sản Đất Tổ.

Xây dựng mã số vùng trồng

Thời gian qua, huyện Hạ Hoà đã tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, tập huấn cho các hộ có vùng trồng trong lĩnh vực trồng trọt, cơ sở đóng gói và các đơn vị xuất khẩu quả tươi; thực hiện việc giám sát định kỳ để đảm bảo các vùng trồng, cơ sở đóng gói đã được cấp mã số vùng trồng theo đúng quy định.

Anh Lê Huy Hoàng ở khu 11, xã Đan Thượng, huyện Hạ Hoà chia sẻ: “Tôi được cấp MSVT cho diện tích 65ha chuối trồng ở đất bãi ven sông. Hàng năm, tôi được tập huấn, cập nhật kiến thức về quy trình kỹ thuật, chăm sóc, bón phân, ghi nhật ký canh tác, các yêu cầu đặt ra của thị trường... Việc này giúp cơ sở nâng cao nhận thức, tuân thủ nghiêm ngặt kỹ thuật, đảm bảo chất lượng sản phẩm để xuất khẩu”.

Còn ông Hà Văn Tú - Giám đốc Công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ Biển Xanh, ở khu 3, xã Vĩnh Chân, huyện Hạ Hoà cho biết: “Từ tháng 6/2021, Công ty được cấp MSVT cho 50ha chuối; đồng thời, đầu tư gần một tỉ đồng xây dựng cơ sở đóng gói sản phẩm để xuất khẩu với diện tích hơn 200m2, giải quyết việc làm cho 15 - 30 lao động thời vụ. Ngoài ra, Công ty còn liên kết, bao tiêu, đóng gói sản phẩm của các hộ dân khác cũng đã được cấp MSVT, tạo nên vùng nguyên liệu hơn 100ha để phục vụ xuất khẩu. Việc tuân thủ theo đúng quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch, sơ chế, đóng gói sản phẩm và được cấp MSVT đã giúp nâng cao chất lượng, đáp ứng được yêu cầu khắt khe của đối tác, từ đó làm gia tăng giá trị và lợi thế cạnh tranh của quả chuối, mang lại quyền lợi và giá trị kinh tế cao hơn cho doanh nghiệp”.

Đến thời điểm hiện tại, huyện Hạ Hòa đã được cấp 11 giấy MSVT, gồm bốn MSVT cho cây chè và bảy MSVT cho cây rau, cây ăn quả như bí xanh xã Văn Lang, bưởi xã Đại Phạm, cam xã Yên Kỳ, thanh long xã Ấm Hạ, đu đủ, dưa lê và chuối xã Vĩnh Chân. Được biết, Hạ Hòa phấn đấu đến năm 2025 sẽ thực hiện cấp và quản lý MSVT các cây trồng chủ lực, có lợi thế của huyện như chuối, bưởi, chè, rau với tổng số 39 mã số trên diện tích 1.632ha.

Về cơ bản, MSVT có thể được hiểu là một chứng nhận mã số định danh cho một vùng trồng trọt nhằm thuận lợi cho việc theo dõi và kiểm soát tình hình sản xuất, kiểm soát chất lượng sản phẩm, đồng thời đảm bảo nông sản đưa vào quá trình lưu thông trên thị trường phải đúng nguồn gốc tại vùng trồng đó, tránh tình trạng trà trộn sản phẩm nơi khác vào vùng trồng đã được cấp mã số.

Để việc thực hiện cấp và quản lý MSVT đạt hiệu quả, thời gian qua, ngành nông nghiệp và các đơn vị, tổ chức hội, đoàn thể liên quan và các địa phương tăng cường tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật và các tiêu chuẩn kỹ thuật, cũng như ý nghĩa, tầm quan trọng của việc cấp và quản lý MSVT đến mọi tầng lớp nhân dân trên địa bàn tỉnh bằng các hình thức phù hợp, hiệu quả như qua hệ thống đài truyền thanh cơ sở, mạng xã hội, lồng ghép họp cộng đồng khu dân cư... Từ đó, nhằm nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của mỗi người, nhất là người sản xuất trong việc nâng cao tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm, sản xuất theo yêu cầu của thị trường và minh bạch hoá sản phẩm.

Theo kế hoạch, giai đoạn 2023 - 2025, Phú Thọ thực hiện cấp MSVT cho 179 mã cây chè với diện tích 6.000ha; bưởi 222 mã với 3.000ha; chuối 70 mã với 1.000ha; rau 150 mã với 890ha. Trong đó, năm 2023 cấp 201 mã với diện tích 3.540ha. Riêng cây chè, đến năm 2025, phấn đấu 100% diện tích sản xuất chè tập trung được quản lý, cấp MSVT cơ sở đóng gói, truy xuất nguồn gốc theo yêu cầu của các nước nhập khẩu.

Những kết quả bước đầu

Từ đầu năm 2023 đến nay, thực hiện chỉ đạo của tỉnh, ngành nông nghiệp và các địa phương tích cực rà soát vùng sản xuất hàng hoá gắn với đổi mới phương thức sản xuất, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật nhằm đáp ứng yêu cầu về tiêu chuẩn chất lượng và quản lý MSVT, từ đó nâng cao năng suất, chất lượng, đảm bảo an toàn thực phẩm gắn với truy xuất nguồn gốc.

Đồng chí Phan Văn Đạo - Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Sở NN-PTNT cho biết: “Mã số vùng trồng được xem như “giấy thông hành” cho nông sản để xuất khẩu. Khi được cấp mã số, sản phẩm của vùng trồng sẽ đáp ứng điều kiện xuất khẩu chính ngạch. Trên địa bàn tỉnh, việc xây dựng MSVT đã giúp chuyển biến nhận thức của người dân, tích cực ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, từng bước tạo ra sản phẩm chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm và truy xuất được nguồn gốc sản phẩm, từ đó ngày càng đáp ứng được yêu cầu khắt khe của thị trường các nước nhập khẩu, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với canh tác theo kiểu truyền thống”.

Việc xây dựng, cấp và quản lý MSVT đối với các sản phẩm nông sản chủ lực trên địa bàn tỉnh giúp theo dõi, kiểm soát tình hình sản xuất, kiểm soát chất lượng, truy xuất nguồn gốc sản phẩm và nâng cao giá trị, sức cạnh tranh của sản phẩm. Đến nay, thông qua việc cấp và quản lý MSVT, người dân được hướng dẫn, tập huấn đầy đủ các kiến thức, kỹ năng về quản lý, tổ chức sản xuất, kỹ thuật trồng, chăm sóc, bảo quản và tiêu thụ sản phẩm. Các cơ sở sản xuất thực hiện đầy đủ các biện pháp kỹ thuật, sản xuất thâm canh theo hướng GAP như VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ... nhằm đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng, an toàn sản phẩm và truy xuất nguồn gốc sản phẩm phục vụ xuất khẩu theo quy định.

Lũy kế từ năm 2022 đến nay, toàn tỉnh đã được cấp 102 MSVT, trong đó có 27 MSVT xuất khẩu cấp năm 2022 trở về trước và 4 MSVT nội địa cấp năm 2022. Trong 27 MSVT xuất khẩu, có 18 MSVT bưởi xuất khẩu sang EU và Mỹ cho 9 vùng trồng với diện tích trên 360ha tại các huyện Đoan Hùng, Yên Lập; 9 MSVT chuối xuất khẩu sang EU và Trung Quốc cho 9 vùng trồng với diện tích gần 300ha tại các huyện Lâm Thao, Hạ Hoà, Tam Nông, Cẩm Khê.

Riêng từ đầu năm 2023 đến nay, có 71 giấy xác nhận MSVT được cấp với tổng diện tích trồng hơn 2.800ha, gồm: Cây bưởi 17 mã, diện tích gần 600ha tại các huyện Đoan Hùng, Yên Lập, Thanh Sơn, Hạ Hoà, Thanh Thuỷ, Thanh Ba...; chè 25 mã với diện tích hơn 1.700ha tại thị xã Phú Thọ và các huyện Đoan Hùng, Phù Ninh, Yên Lập, Hạ Hoà, Thanh Sơn, Tân Sơn, Thanh Ba; chuối có 7 mã với diện tích gần 150ha tại thành phố Việt Trì và các huyện Lâm Thao, Hạ Hoà, Thanh Ba...

Công tác thiết lập và cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói nông sản phục vụ xuất khẩu hiện đang là yêu cầu bắt buộc của nhiều thị trường nhập khẩu và thông lệ quốc tế nhằm đảm bảo tuân thủ quy định về kiểm dịch thực vật, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc. Thời gian tới, ngành nông nghiệp và các đơn vị liên quan, các địa phương tiếp tục tăng cường phối hợp chặt chẽ, khuyến khích, hỗ trợ cho các tổ chức, cá nhân đăng ký mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói, nhằm tạo “hộ chiếu” cho nông sản Đất Tổ ngày càng vươn xa ra thế giới.

Ngọc Lam