Sản xuất vụ Đông xuân
2014 – 2015 diễn ra trong điều kiện thời tiết ấm, tiệm cận ngưỡng"quá ấm",
đặc biệt từ nửa cuối tháng 2, thời tiết nắng ấm bất thường và chuyển mùa nhanh.
Theo số liệu của Đài khí tượng thủy văn khu vực Việt Bắc, từ ngày 21 – 28/2/2015,
nhiệt độ không khí trung bình cao hơn TBNN và cao hơn cùng kỳ năm trước 5,9 –
6,5oc. Tổng số giờ nắng các nơi phổ biến từ 40 – 42 giờ, cao hơn
cùng kỳ năm trước 28 – 40 giờ. Thời tiết ấm bất thường giúp cho cây lúa sinh
trưởng nhanh, rút ngắn thời gian sinh trưởng. Lúa trỗ sớm rất dễ gặp thời tiết
bất thuận như rét muộn, cường độ ánh sáng yếu sẽ ảnh hưởng đến năng suất. Mặt
khác, vụ xuân ấm, các đối tượng sâu bệnh hại rất dễ có nguy cơ bùng phát trên
diện rộng, gây hại nặng.
Trên lúa Chiêm xuân, các đối tượng sâu bệnh hại chính gồm: Rầy các loại, sâu đục thân, sâu cuốn
lá, bệnh khô vằn, bệnh đạo ôn, bệnh bạc lá, đốm sọc vi khuẩn. Ngoài ra, ốc bươu
vàng, bệnh sinh lý, bọ trĩ, ruồi đục nõn hại đầu vụ; bệnh lùn sọc đen xuất hiện
và gây hại ở giai đoạn đẻ nhánh; bọ xít dài gây hại giai đoạn trỗ - ngậm sữa; nhện
gié, bệnh đen lép hạt hại cuối vụ; chuột gây hại liên tục trong vụ. Dự báo sự phát sinh và gây hại của một số đối
tượng chính trong vụ như sau:
-
Rầy các loại: Rầy xám phát triển và gây hại mạnh giai đoạn lúa đứng cái - làm đòng; rầy
nâu, rầy lưng trắng gây hại mạnh giai đoạn
lúa trỗ - chắc xanh. Mức độ hại nhẹ đến trung bình, cục bộ hại nặng có thể gây
cháy ổ. Ngoài ra, rầy lưng trắng còn là môi giới truyền bệnh lùn sọc
đen gây hại lúa, ngô. Có 3 lứa rầy gây hại
trong vụ:
+ Lứa 1: Rầy cám ra rộ từ đầu đến giữa tháng 3 trên lúa xuân sớm giai đoạn đẻ nhánh. Lứa này mật độ
thấp, không gây hại lớn chỉ tích luỹ mật độ cho lứa sau.
+ Lứa 2: Rầy cám ra rộ từ giữa đến cuối tháng 4, gây hại trên lúa xuân
sớm giai đoạn làm đòng - trỗ bông, mức độ hại nhẹ đến trung bình, cục bộ hại nặng
gây cháy ổ nhỏ vào cuối tháng 4, đầu tháng 5.
+ Lứa 3: Rầy cám ra rộ từ giữa đến cuối tháng 5, gây hại trên lúa xuân
sớm giai đoạn chắc xanh - đỏ đuôi, xuân muộn giai đoạn trỗ - chắc xanh. Đây là
lứa rầy chính trong vụ có khả năng gây hại nặng, mức độ hại nhẹ đến trung bình,
cục bộ hại nặng có thể gây cháy chòm trên các giống nhiễm vào cuối tháng 5, đầu
tháng 6.
Dự kiến diện tích và mức độ gây hại cao hơn năm 2014. Các huyện cần chú
ý: Đoan Hùng, Lâm Thao, Thanh Ba, Yên Lập, Cẩm Khê, Thanh Sơn, Tân Sơn, Việt
Trì,...
- Sâu đục thân 2 chấm: Vụ xuân có 2 lứa gây hại chính:
+ Lứa 1: Bướm lứa 1 ra rộ khoảng từ giữa đến cuối tháng 3, sâu non gây
dảnh héo rải rác trên lúa giai đoạn đẻ nhánh. Giai đoạn này cây lúa có khả năng
tự đền bù sự gây hại do sâu đục thân gây ra, cần tập trung chăm sóc, không phun
thuốc hoá học để bảo vệ thiên địch đầu vụ.
+ Lứa 2: Bướm ra rộ từ đầu đến giữa tháng 5, sâu non gây bông bạc chủ yếu
trên trà xuân muộn trỗ trùng thời kỳ bướm rộ, mức độ hại từ nhẹ - trung bình, cục
bộ ổ nặng. Đây là lứa gây hại chính trong vụ.
Dự kiến diện tích và mức độ hại có khả năng cao hơn năm 2014. Các huyện
cần chú ý: Phù Ninh, Đoan Hùng, Lâm Thao, Thanh Thủy, Thanh Sơn...
- Sâu cuốn lá nhỏ: Có 3 lứa trong vụ:
+ Lứa 1: Bướm ra rộ cuối tháng 2 đến giữa tháng 3, sâu non gây hại rải
rác trên lúa xuân sớm. Mức độ hại nhẹ, lứa này không cần phòng trừ, hạn chế phun thuốc đầu vụ để bảo vệ thiên địch.
+ Lứa 2: Bướm ra rộ từ đầu đến giữa tháng 4, sâu non gây hại trên lúa
xuân sớm giai đoạn làm đòng, xuân muộn giai đoạn đẻ nhánh rộ, mức độ hại nhẹ đến
trung bình, cục bộ hại nặng. Lứa này chỉ phòng trừ trên những diện tích có mật
độ sâu từ 20 con/m2 trở lên (đối với trà xuân sớm), 50 con/m2
trở lên (đối với trà xuân muộn).
+ Lứa 3: Bướm ra rộ từ đầu đến giữa tháng 5, sâu non gây hại trên xuân muộn giai đoạn làm đòng - trỗ, mức
độ hại nhẹ đến trung bình, cục bộ ổ nặng. Cần theo dõi chặt chẽ vì mật độ sâu lứa
này thường phát triển cao và gây hại nặng.
Dự kiến diện tích nhiễm sâu cuốn lá nhỏ và mức độ gây hại cao hơn năm 2014.
Các huyện đều cần quan tâm theo dõi để phòng trừ.
- Bệnh khô vằn: Phát sinh và gây hại mạnh trên các trà lúa ở giai đoạn đứng cái, làm
đòng – chắc xanh từ cuối tháng 3 đến cuối vụ. Bệnh hại nặng trên ruộng cấy dày,
bón nhiều đạm, bón không cân đối. Dự kiến diện tích nhiễm và mức độ gây hại có
khả năng cao hơn năm 2014.
-
Bệnh đạo ôn: Phát sinh gây hại diện hẹp trên các trà lúa ở
giai đoạn đẻ rộ - trỗ bông từ giữa đến cuối tháng 3 và lây lan gây hại mạnh
trong tháng 4 đến đầu tháng 5. Bệnh hại nặng trên giống nhiễm (Nếp, BC15, KD18,
HT1, Q5,...), ruộng lúa xanh tốt, bón thừa đạm. Dự kiến diện tích nhiễm và mức
độ gây hại tương đương năm 2014. Các huyện cần chú ý: Lâm Thao, Yên Lập, Thanh
Sơn, Đoan Hùng, Cẩm Khê,...
-
Bệnh bạc lá, đốm sọc vi khuẩn: Bệnh phát sinh và gây hại vào cuối vụ xuân khi lúa ở giai đoạn làm đòng
- trỗ chín, phát triển mạnh sau những trận mưa dông. Bệnh thường gây hại nặng trên các giống lúa
có bản lá to, màu xanh đậm, ruộng thường xuyên bị bệnh ở những vụ trước, ruộng
bón nhiều đạm, bón đạm muộn và bón không cân đối.
trên lúa Chiêm xuân, các địa phương cần chỉ đạo các xã, phường, thị trấn huy động
cán bộ khuyến nông, bà con nông dân tích cực kiểm tra đồng ruộng và phòng trừ kịp
thời các ổ sâu bệnh. Có như vậy mới đảm bảo an toàn sâu bệnh và thắng lợi về
năng suất, sản lượng trên địa bàn tỉnh./.
Phạm Hiển - Chi cục Bảo vệ thực vật