Hiện nay, trên địa bàn tỉnh cơ bản đã gieo cấy xong lúa mùa, do thời tiết nắng nóng và thời gian sinh trưởng của cây lúa vụ mùa ngắn nên cần có các biện pháp kỹ thuật chăm sóc sớm để đảm bảo đạt năng suất lúa cao:
* Sục bùn và bón thúc đẻ sớm: Sau cấy chỉ 2-3 ngày, cây lúa đã bén rễ và ra lá mới, sau 5 - 7 ngày đã bắt đầu đẻ nhánh nên cây lúa có nhu cầu sớm về dinh dưỡng để đẻ nhánh; Mặt khác các nhánh đẻ sớm vào thời điểm này sẽ tạo thành những dảnh hữu hiệu, làm tăng số bông/khóm. Bón thúc đẻ muộn, kéo dài đẻ nhánh về sau sẽ tạo ra nhiều dảnh vô hiệu, vừa tốn dinh dưỡng, vừa tạo cho gốc lúa rậm rạp, dễ bị sâu, bệnh gây hại nặng, ảnh hưởng đến năng suất. Do vậy, cần bón phân thúc đẻ sớm, cụ thể:
- Với lúa mới cấy: Luôn duy trì mực nước trong ruộng từ 2 - 3cm, sau cấy khoảng 5 - 7 ngày, bón phân thúc đẻ với lượng 10 kg phân NPK12.5.10/sào kết hợp với sục bùn, làm cỏ có tác dụng: Trộn vùi phân với bùn, hạn chế mất phân do bốc hơi (nắng nóng) hay rửa trôi; Sục bùn còn hạn chế cỏ dại, kích thích sự ra rễ và đẻ nhánh của lúa. Nếu chủ động tưới tiêu, sau bón phân từ 7 - 10 ngày nên rút cạn nước, chỉ để ruộng vừa đủ ẩm nhằm kích thích rễ lúa mọc dài, lan rộng và cắm sâu vào đất, tăng khả năng hút nước và dinh dưỡng, tăng khả năng chống đổ ngã.
- Với lúa gieo sạ: Cần tiến hành dặm tỉa khi cây đạt 2-3 lá để đảm bảo mật độ, kết hợp bón thúc đẻ bằng phân NPK12.5.10 với lượng 10kg/sào và tiến hành điều tiết nước như trên.
* Phát hiện sớm và phòng trừ một số đối tượng sâu bệnh: Vụ mùa, sâu bệnh thường phát sinh sớm và lây lan nhanh, có khả năng gây hại nặng cả trên lúa mới cấy; Cần lưu ý một số đối tượng sau:
- Bệnh sinh lý: Do thời gian gối vụ ngắn, ngay sau khi thu hoạch lúa, bà con nông dân tiến hành làm đất để gieo cấy, không có thời gian ngâm dầm hoặc phơi ải nên thân, gốc rạ, rễ lúa bị vùi lấp chưa kịp phân hủy; Quá trình lên men phân giải rơm, gốc rạ, rễ lúa sẽ tiêu hao nhiều oxi trong đất gây nên tình trạng đất thiếu oxi. Ngoài ra, quá trình phân giải trong điều kiện yếm khí (dưới bùn) sẽ sinh ra các axit hữu cơ và các khí độc là nguyên nhân gây nên bệnh sinh lý cho cây lúa ở giai đoạn bén rễ, hồi xanh đến đẻ nhánh. Lúa bị bệnh thường có rễ thối đen, cây còi cọc, đẻ nhánh ít, lá đỏ vàng và khô dần, bị nặng cây có thể lụi chết. Để khắc phục, bà con cần sục bùn, tháo cạn nước phơi ruộng vài ba ngày để giải phóng khí độc trong đất; Tuyệt đối không bón bổ sung thêm đạm, chỉ nên bón thêm vôi bột và lân kết hợp sử dụng các phân bón lá bổ sung dinh dưỡng và giải độc như: XO sogan siêu ra rễ, XO siêu lân, Hydrophos; Nếu ruộng bị nặng sử dụng thuốc Anphacol 70WP phun 1 - 2 lần cách nhau 7 - 10 ngày; Khi cây lúa hồi xanh trở lại, ra rễ mới màu trắng thì tiến hành chăm sóc, bón phân thúc đẻ bình thường
- Ốc bươu vàng: Gây hại trên lúa giai đoạn mới cấy đến bén rễ hồi xanh và trên lúa gieo thẳng; Ốc cắn ngang thân, làm mất khoảng, tốn công cấy dặm, ảnh hưởng đến năng suất lúa sau này. Áp dụng các biện pháp thủ công bắt ốc, thu gom ổ trứng để tiêu diệt; Trên những ruộng nhiễm ốc bươu vàng với mật độ trên 3 con/m2 sử dụng một trong các loại thuốc Pazol 700WP, Boxer 15 GR, StarPumper 800WP, Clodansuper 700WP,...pha và phun theo hướng dẫn trên bao bì.
- Sâu cuốn lá nhỏ: Sâu non cuốn 2 mép lá thành từng bao tổ và ăn phần thịt lá bên trong, để lại lớp biểu bì bên ngoài, gây hiện tượng trắng lá và làm giảm khả năng quang hợp của cây. Ở giai đoạn đẻ nhánh, cây lúa có khả năng ra lá nhanh, tự đền bù phần bị sâu cuốn lá gây hại nên giai đoạn này thường ít ảnh hưởng đến năng suất; Chỉ phun phòng trừ sâu cuốn lá khi ruộng có mật độ sâu non từ 50 con/m2 trở lên (bình quân có 1 con/khóm), sử dụng một trong các loại thuốc Clever 300WG, Dylan 10 WG, Calitoc 75 EC, Reasgant 3.6EC ... pha và phun theo hướng dẫn trên bao bì.
- Ngoài ra, cần chú ý phòng trừ các ổ rầy các loại, sâu đục thân, châu chấu và diệt chuột bằng các biện pháp kỹ thuật tổng hợp để hạn chế nguồn chuột gây hại khi lúa sang giai đoạn làm đòng đến thu hoạch.
ThS. Trần Thái Ninh
Chi cục BVTV