Tính đến
ngày 12/02/2015 toàn tỉnh đã gieo cấy trên 30 ngàn ha, đạt gần 83% kế hoạch, một
số diện tích bắt đầu đẻ nhánh. Tuy nhiên, theo kết quả điều tra sâu bệnh của
Chi cục Bảo vệ thực vật kỳ 9 – 10/2, diện tích lúa đã xuất hiện bệnh sinh lý là
936,7 ha tại các huyện gồm: Việt Trì, Cẩm Khê, Đoan Hùng, Hạ Hòa, Phù Ninh,
Thanh Sơn... mức độ hại nhẹ đến trung bình, cục bộ hại nặng; tỷ lệ hại phổ biến
từ 4 - 12%, cao 20 - 30%, cục bộ 50% (Việt Trì).

Nguyên nhân chủ
yếu gây bệnh sinh lý trên lúa là do trong đất thiếu ô xy, đặc biệt ruộng bón
nhiều phân hữu cơ chưa hoai mục, phân xanh không ủ hoặc ruộng trũng hẩu, yếm
khí. Trên những ruộng nước sâu, úng ngập liên tục, nước ứ đọng lâu ngày không
tháo được cũng dễ gây tình trạng thiếu oxy, tích tụ nhiều khí độc làm tăng độ
chua của đất ảnh hưởng đến sự hô hấp và sinh trưởng của bộ rễ, làm rễ thối đen
và không phát triển, khả năng hút chất dinh dưỡng giảm làm cho cây lúa thiếu
dinh dưỡng; một số diện tích do cấy sâu tay, thiếu phân bón lót đặc biệt là
thiếu phân phân lân và hữu cơ hoai mục nên bệnh rễ phát sinh, phát triển. Triệu
chứng chủ yếu của bệnh sinh lý là cây lúa sinh trưởng phát triển không bình
thường, lá úa vàng, đầu chót lá khô đỏ, trên lá thường xuất hiện những vết bệnh
đốm nâu, biểu hiện trên lá già trước. Khi bệnh nặng, rễ lúa có màu đen, mùi
thối hoặc chua, cây lúa ngừng sinh trưởng, đẻ nhánh kém, những diện tích bị
nặng còn có hiện tượng thối thân, thối bẹ, nếu không được khắc phục kịp thời,
ruộng lúa có thể bị chết hàng vạt lớn, có khi chết cả ruộng.

Để hạn chế
và khắc phục bệnh sinh lý tạo điều kiện cho cây lúa sinh trưởng, phát triển tốt,
bà con nông dân cần thực hiện một số biện pháp kỹ thuật như sau: Đối với những
diện tích chưa gieo cấy, cần tích cực áp dụng kỹ thuật thâm canh lúa cải tiến
SRI. Tiến hành làm đất kỹ, bón vôi bột từ 15 - 20 kg/sào, bón phân chuồng hoai
mục 300 kg/sào, phân lân 20 kg/sào nhằm giảm độ chua trong đất. Thực hiện cấy
nông tay, cấy thưa 30 - 35 khóm/m², nên cấy 1 - 2 dảnh / khóm; duy
trì đủ lượng nước trong ruộng nhằm chống rét cho lúa để hạn chế bệnh sinh lý.
Tiến hành chăm sóc, bón phân, làm cỏ sớm khi thời tiết ấm; không cấy và bón
thúc đẻ vào những ngày trời rét, nhiệt độ dưới 15⁰C.

Khi ruộng
chớm bị bệnh tháo kiệt nước phơi vài ba ngày, nếu ruộng trũng không thể tháo
được nước thì phải bón thêm vôi bột và phân chuồng hoai mục. Tăng cường làm cỏ
sục bùn kết hợp sử dụng các chế phẩm phun bổ sung dinh dưỡng và giải độc cho
lúa như: XO Sogan Siêu ra rễ, XO Siêu lân… Nếu ruộng bị nặng sử dụng thuốc
Antracol 70WP phun theo hướng dẫn kỹ thuật trên bao bì. Khi cây lúa hồi
xanh trở lại, ra rễ mới thì tiến hành chăm sóc bình thường./.