Phú Thọ có 03 sông lớn chảy qua là Sông Thao, Sông Đà, Sông Lô và nhiều sông, suối nhỏ khác tạo ra nguồn nước mặt dồi dào đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và sinh hoạt của người dân

Phú Thọ có 03 sông lớn chảy qua là Sông Thao, Sông Đà, Sông Lô và nhiều sông, suối nhỏ khác tạo ra nguồn nước mặt dồi dào đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và sinh hoạt của người dân. Đây là một lợi thế rất lớn, không phải địa phương nào cũng có được; tuy nhiên, đó cũng là thách thức không nhỏ đối với ngành nông nghiệp, đặc biệt lĩnh vực thủy lợi, bởi khi bước vào mùa mưa lũ hàng năm, nguy cơ lũ ống, lũ quét xảy ra trên hệ thống sông ngòi, gây ngập úng ở vùng trũng thấp là rất lớn; đòi hỏi phải có một cách nhìn nhận tổng quan trong việc sử dụng, điều hoà nguồn nước hợp lý, góp phần đảm bảo an ninh nguồn nước, giảm thiểu rủi ro, hậu quả thiên tai.

Gắn với công cuộc xây dựng và phát triển của đất nước, của tỉnh, nhờ có sự đầu tư của Nhà nước, công sức của người dân, các nhà khoa học, nhà quản lý và đội ngũ các thế hệ cán bộ ngành nông nghiệp đã xây dựng được hệ thống công trình thủy lợi tương đối hoàn chỉnh, bao phủ khắp địa bàn 13 huyện, thành thị với 2.818 công trình thủy lợi lớn nhỏ, 27 hệ thống ngòi tiêu, 19 trạm bơm chuyên tiêu úng, 14 trạm bơm tưới tiêu kết hợp. Với hệ thống công trình đó, đảm bảo việc cung cấp nước tưới cho trên 90% diện tích đất sản xuất nông nghiệp; cung cấp cho các khu, cụm công nghiệp, cấp nước sinh hoạt cho người dân, chủ động tiêu úng cho khoảng 80% diện tích cần phải tiêu úng trong mùa mưa lũ.

Trong những năm gần đây, được Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương quan tâm, ưu tiên hỗ trợ bằng nhiều nguồn vốn: ngân sách Trung ương, nguồn vốn ODA của các tổ chức ngân hàng quốc tế (ADB, WB,…) và nguồn ngân sách tỉnh đã triển khai xây dựng, cải tạo nâng cấp nhiều công trình thuỷ lợi lớn như: Các trạm bơm tưới ven sông: Trạm bơm Bản Nguyên - huyện Lâm Thao; trạm bơm Phượng Lâu - thành phố Việt Trì; trạm bơm Hương Nộn, trạm bơm Thượng Nông - huyện Tam Nông; kiên cố hóa hàng trăm km kênh tưới, lắp đặt khoảng 150km đường ống các loại thay thế hệ thống kênh dẫn.

Đã cải tạo nâng cấp hàng trăm hồ chứa nước, trong đó có các hồ lớn như hồ Phượng Mao - huyện Thanh Thủy; hồ Ngòi Vần, hồ Lửa Việt - huyện Hạ Hòa; hồ Thượng Long - huyện Yên Lập; đặc biệt xây dựng mới hồ chứa nước Ngòi Giành - huyện Yên Lập có chiều cao đập 70m, dung tích 36 triệu m³ nước, đây là  hồchứa có dung tích lớn nhất, kết cấu đập bê tông trọng lực đầu tiên trên địa bàn tỉnh Phú Thọ; công trình được chặn dòng tích nước trong tháng 11 năm 2021.

Hệ thống thuỷ lợi trên địa bàn tỉnh tuy đã tương đối hoàn chỉnh nhưng do hầu hết được xây dựng ở những thập niên 70, 80 của thế kỷ trước; do đó đã xuống cấp, hư hỏng rất nhiều. Chính vì vậy, trong giai đoạn 2021 - 2025 và những năm tiếp theo, trước tình hình biến đổi khí hậu ngày càng ngay gắt, thời tiết, mưa bão cực đoan; cộng với sự gia tăng nhu cầu cung cấp nước cho phát triển kinh tế và mọi hoạt động của đời sống xã hội; Để chủ động đảm bảo nguồn nước, giảm tối đa tình trạng ngập úng trên địa bàn tỉnh, cần phải có một chiến lược tổng thể và nguồn lực rất lớn của Nhà nước để ngày càng hoàn thiện hệ thống công trình tưới tiêu, cụ thể: Cải tạo, xây dựng mới các trạm bơm tưới ven sông Lô, sông Chảy, sông Thao; xây dựng cải tạo nâng cấp khoảng 200 hồ chứa lớn nhỏ; kiên cố hóa khoảng 1.000km kênh tưới hoặc thay thế kênh dẫn bằng hệ thống đường ống ở những khu vực địa hình cho phép; nạo vét hệ thống các ngòi tiêu, kênh tiêu hiện có; áp dụng các biện pháp tiên tiến để nâng tối đa diện tích cây trồng cạn được tưới một cách chủ động, đặc biệt đối với cây vùng đồi.

Bằng sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự đầu tư của Nhà nước, sự nỗ lực của ngành nông nghiệp, chắc chắn các mục tiêu trên sẽ thành hiện thực, đáp ứng được an ninh nguồn nước, góp phần phát triển bền vững trên quê hương đất tổ./.