Theo dự báo của các cơ quan khí tượng thủy văn: Hiện tượng El Nino xuất hiện từ tháng 6/2023 và có thể kéo dài sang đầu năm 2024. Ảnh hưởng của El Nino thường gây thiếu hụt thời lượng từ 25-50% mưa phổ biến ở hầu hết các vùng trên cả nước, trong đó có tỉnh Phú Thọ. Hiện nay, mực nước trên sông Thao, sông Chảy, sông Đà tiếp tục duy trì ở mức thấp; các hồ chứa thủy lợi, các đập dâng, phai tạm nguồn nước rất hạn chế, ảnh hưởng không nhỏ đến việc cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp.

Mặc dù những ngày qua, một số nơi trên địa bàn tỉnh có mưa, tuy nhiên lượng mưa phân bố không đều, cục bộ; nhiều vùng không có mưa hoặc mưa nhỏ nên lượng nước về những cơn đập không đáng kể. Theo ghi nhận của phóng viên, một số hồ đập, nước tràn trên địa bàn mực nước xuống rất thấp, có những hồ đập xuống dưới xả. Tại địa bàn huyện Tân Sơn, nắng nóng kéo dài làm cho mực nước ở các ven sông, suối xuống thấp, một số bể hút được bù đắp như: Trạm xả Lai Đồng, Trạm bơm xóm Đồng (xã Lai Đồng); Trạm bơm Xuân 1 (xã Xuân Sơn),… gây nhiều khó khăn cho công tác vét cũng như bơm cấp nước phục vụ sản xuất.

Theo rà soát của Công ty TNHH Nhà nước một thành viên Khai thác công trình thủy lợi, tại thời điểm ngày 3/6, toàn tỉnh có gần 3.564 ha khả năng thiếu nước; trong đó có trên 2.116ha có khả năng giải quyết, còn lại trên 1.460ha có khả năng khó giải quyết do không có nguồn cấp. Các địa phương có diện tích bị hạn chế khó giải quyết là: Huyện Đoan Hùng gần 600ha, huyện Cẩm Khê gần 326ha, huyện Yên Lập gần 297ha, huyện Tân Sơn gần 257ha…

Đồng chí Trần Quốc Bình- Phó Giám đốc Sở NN&PTNN cho biết: “Sở đã theo sát văn bản chỉ đạo của Bộ NN&PTNT và Công văn của UBND tỉnh về việc chủ động triển khai các giải pháp cấp bách ứng phó với nguy cơ nắng nóng, hạn hán, thiếu nước. Đồng thời bố trí cơ cấu sản xuất nông nghiệp phù hợp với khả năng nguồn nước. Đối với những vùng khó khăn về nước cần chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ lúa sang trồng màu và các loại cây trồng có khả năng thích nghi với điều kiện hạn hán, thiếu nước. Trước hết ưu tiên nguồn nước cấp cho sinh hoạt, chăm lo sức khỏe cho dân, sản xuất nông nghiệp và các lĩnh vực sản xuất trọng yếu”.

Theo đó, UBND các huyện, thành, thị và Công ty TNHH Nhà nước một thành viên Khai thác công trình thủy lợi Phú Thọ chủ động triển khai các giải pháp ứng phó với các kịch bản khác nhau về khí tượng, thủy văn, nguồn nước. Thường xuyên theo dõi, cập nhật thông tin dự báo khí tượng, thủy văn, thông tin nguồn nước và chủ động thực hiện việc kiểm tra đồng ruộng để tạm thời phát hiện những vùng thiếu nước. Các đơn vị quản lý thủy nông trên địa bàn vận hành hệ thống công trình thủy lợi hợp lý, tiết kiệm nước. Kiểm tra, đánh giá nguồn nước dự kiến ​​lưu trữ tại các công trình thủy lợi, có kế hoạch vận hành dự án đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế.

Cùng với đó, tập trung nạo vét kênh mương, cửa khẩu các trạm bơm; tu sửa các bờ vùng, bờ thửa tránh rò rỉ mất nước; quản lý sử dụng hợp lý nguồn nước, sửa chữa hệ thống công trình thủy lợi bị hư hỏng, xuống cấp, vận hành hệ thống công trình thủy lợi để cấp nước phục vụ sản xuất đồng thời chủ động, linh hoạt trong việc tổ chức lấy nước khi điều kiện nguồn nước có nguy cơ thiếu hụt trong thời gian tới. Tăng cường áp dụng các giải pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước; triển khai các biện pháp cần thiết để trữ nước; lắp đặt và vận hành trạm bơm dã chiến, kéo dài đường ống dẫn nước, nạo vét, khơi thông các tuyến kênh, cửa lấy nước, cửa khẩu, bảo đảm thông thoáng dòng chảy. Rà soát các khu vực có nguy cơ thiếu hụt nguồn nước sinh hoạt; thực hiện giải pháp cân đối, điều chỉnh kế hoạch cấp nước và khuyến cáo người dân sử dụng tiết kiệm nguồn nước, sử dụng các thiết bị tích trữ nước; đồng thời nâng cấp, mở rộng tuyến ống cấp nước tại các công trình cấp nước tập trung. Ưu tiên nguồn lực đầu tư xây dựng mới, sửa chữa, nâng cấp các hệ thống công trình thủy lợi, công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn; tập trung đẩy nhanh tiến độ xây dựng các công trình để sớm bàn giao đưa vào sử dụng. Tăng cường công tác truyền thông về tình hình nguồn nước, hạn hán, thiếu nước tới các khu dân cư và người dân để chủ động ứng phó với tình trạng hạn hán, thiếu nước; từ đó nâng cao nhận thức trong việc sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn nước…