Khu hành chính Mỹ á cách trung tâm xã Thu Cúc 15 km đường bộ, trong đó có 4 km đường đất dốc rất khó đi, nhất là những lúc trời mưa. Mỹ á có tổng diện tích đất tự nhiên là 78,93 ha. Trong đó: đất ở 25.600 m2; đất trồng cây lâu năm: 121.719 m2 (bình quân 1.901 m2/hộ); đất ao: 10.083 m2 (bình quân 157 m2/hộ); đất trồng lúa nước (1 vụ): 5,74 ha (bình quân 904 m2/hộ). Đất của Công ty lâm nghiệp Tam Sơn liên doanh với dân trồng rừng sản xuất là 82 ha (hộ ít nhất là 0,5 ha, hộ nhiều nhất là 4,8 ha).
Với diện tích trên, so sánh với tiêu chí đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số được quy định theo Quyết định số 134/QĐ-TTg ngày 20/7/2004 của Thủ tướng Chính phủ thì quỹ đất sản xuất cho đồng bào khu Mỹ á còn thiếu, đặc biệt là đất sản xuất cây lương thực. Qua điều tra thực tế thì có tới 36/68 hộ thiếu đất sản xuất. Khu hành chính Mỹ á với 100% là đồng bào H’Mông, có tổng số 68 hộ với tổng số 529 khẩu, số lao động là 225 người. Trong số 68 hộ của Mỹ á thì có tới 60 hộ thuộc diện hộ đói nghèo. Hơn nữa tình hình dân trí ở đây còn rất thấp. Toàn khu Mỹ á có tới 62 người chưa học xong chương trình tiểu học trong độ tuổi từ 15 đến 35 tuổi. Trong đó nghỉ học ở chương trình lớp 4 là 46 người, nghỉ học ở chương trình lớp 5 là 16 người. Còn lại là những người trên 35 tuổi là những người chưa biết chữ. Cuộc sống của đồng bào H’Mông khu Mỹ á sinh sống chính vào sản xuất nông, lâm nghiệp, làm nương rẫy và chăn nuôi, không có nghề phụ nào khác. Do tập quán canh tác còn lạc hậu, chưa có điều kiện áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nên hàng năm đồng bào H’Mông khu Mỹ á còn thiếu ăn khoảng 3 - 6 tháng. Từ đó, để đáp ứng nhu cầu của cuộc sống mà một số hộ dân đã tự ý lên rừng đốt nương làm rẫy chỉ mong sao có thêm được mảnh đất nào đó để canh tác nông nghiệp. Nhưng họ đâu biết rằng chính những việc làm đó đang dần dần làm suy thoái tài nguyên rừng và môi trường sinh thái, cạn kiệt nguồn nước khu vực Mỹ á nơi mà chính bản thân họ đang sinh sống nói riêng và toàn bộ xã Thu Cúc nói chung. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến làm giảm chất lượng đất, gây xói mòn, sạt lở và lũ quét trong mùa mưa.
Được sự quan tâm của các cấp, các ngành, trong 6 tháng đầu năm 2008 Mỹ á đã được đầu tư 70 triệu của UBND huyện Tân Sơn giao cho huyện Đoàn Tân Sơn sửa chữa 4,5 km đường từ QL 32A vào khu Mỹ á. Ngoài ra, Mỹ á còn được đầu tư rất nhiều mô hình như: Mô hình hỗ trợ phân bón và kỹ thuật bón phân NPK do Công ty Suppe Phốt phát và Hoá chất Lâm Thao đầu tư trên diện tích 2 ha; Mô hình trồng 5 ha ngô thuộc Chương trình 135; Mô hình trồng 5 ha chè do Viện nghiên cứu chè Việt Nam đầu tư về cây giống và kỹ thuật, ... nhằm đáp ứng, giải quyết vấn đề khó khăn trước mắt của đồng bào H’Mông. Tuy nhiên, liệu đây có phải là giải pháp lâu dài để giải quyết đời sống còn gặp nhiều khó khăn của đồng bào khu Mỹ á?
Từ thực trạng và sự cấp thiết của vấn đề thiếu đất sản xuất của đồng bào H’Mông. Ngày 10/6/2008, UBND huyện Tân Sơn đã tổ chức hội nghị tại UBND xã Thu Cúc với sự tham dự của các đồng chí đại diện cho Đảng, chính quyền và Trưởng các Phòng ban chuyên môn của huyện Tân Sơn; UBND xã Thu Cúc và Công ty lâm nghiệp Tam Sơn. Các đồng chí trong hội nghị đã được nghe báo cáo của UBND xã Thu Cúc về đời sống và thực trạng sử dụng đất tại Mỹ á. Đã có rất nhiều ý kiến khác nhau của các đồng chí trong hội nghị nhưng tất cả đều đi đến thống nhất ý kiến là Công ty lâm nghiệp Tam Sơn rà soát lại quỹ đất sản xuất của Công ty để trình UBND tỉnh Phú Thọ thu hồi một phần diện tích giao cho các hộ dân sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu cuộc sống của người dân.
Một giải pháp nữa được các đồng chí trong hội nghị đồng tình là cân đối lại diện tích đất của các hộ để bố trí lại đất sản xuất cho phù hợp với từng hộ gia đình. Điều quan trọng là phải có các cán bộ nông, lâm nghiệp hướng dẫn cụ thể và đưa những tiến bộ khoa học kỹ thuật đến từng hộ người dân để nâng cao và thay đổi tập quán canh tác còn lạc hậu vốn dĩ đã tồn tại từ trước đến nay của đồng bào H’Mông nơi đây. Vấn đề chính ở đây là thực trạng thiếu đất sản xuất và cuộc sống còn gặp nhiều khó khăn của đồng bào H’Mông khu Mỹ á vẫn là một bài toán khó và cần được sự quan tâm của nhiều cấp, nhiều ngành để giúp đồng bào Mỹ á cải thiện và ổn định cuộc sống.
Với diện tích trên, so sánh với tiêu chí đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số được quy định theo Quyết định số 134/QĐ-TTg ngày 20/7/2004 của Thủ tướng Chính phủ thì quỹ đất sản xuất cho đồng bào khu Mỹ á còn thiếu, đặc biệt là đất sản xuất cây lương thực. Qua điều tra thực tế thì có tới 36/68 hộ thiếu đất sản xuất. Khu hành chính Mỹ á với 100% là đồng bào H’Mông, có tổng số 68 hộ với tổng số 529 khẩu, số lao động là 225 người. Trong số 68 hộ của Mỹ á thì có tới 60 hộ thuộc diện hộ đói nghèo. Hơn nữa tình hình dân trí ở đây còn rất thấp. Toàn khu Mỹ á có tới 62 người chưa học xong chương trình tiểu học trong độ tuổi từ 15 đến 35 tuổi. Trong đó nghỉ học ở chương trình lớp 4 là 46 người, nghỉ học ở chương trình lớp 5 là 16 người. Còn lại là những người trên 35 tuổi là những người chưa biết chữ. Cuộc sống của đồng bào H’Mông khu Mỹ á sinh sống chính vào sản xuất nông, lâm nghiệp, làm nương rẫy và chăn nuôi, không có nghề phụ nào khác. Do tập quán canh tác còn lạc hậu, chưa có điều kiện áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nên hàng năm đồng bào H’Mông khu Mỹ á còn thiếu ăn khoảng 3 - 6 tháng. Từ đó, để đáp ứng nhu cầu của cuộc sống mà một số hộ dân đã tự ý lên rừng đốt nương làm rẫy chỉ mong sao có thêm được mảnh đất nào đó để canh tác nông nghiệp. Nhưng họ đâu biết rằng chính những việc làm đó đang dần dần làm suy thoái tài nguyên rừng và môi trường sinh thái, cạn kiệt nguồn nước khu vực Mỹ á nơi mà chính bản thân họ đang sinh sống nói riêng và toàn bộ xã Thu Cúc nói chung. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến làm giảm chất lượng đất, gây xói mòn, sạt lở và lũ quét trong mùa mưa.
Được sự quan tâm của các cấp, các ngành, trong 6 tháng đầu năm 2008 Mỹ á đã được đầu tư 70 triệu của UBND huyện Tân Sơn giao cho huyện Đoàn Tân Sơn sửa chữa 4,5 km đường từ QL 32A vào khu Mỹ á. Ngoài ra, Mỹ á còn được đầu tư rất nhiều mô hình như: Mô hình hỗ trợ phân bón và kỹ thuật bón phân NPK do Công ty Suppe Phốt phát và Hoá chất Lâm Thao đầu tư trên diện tích 2 ha; Mô hình trồng 5 ha ngô thuộc Chương trình 135; Mô hình trồng 5 ha chè do Viện nghiên cứu chè Việt Nam đầu tư về cây giống và kỹ thuật, ... nhằm đáp ứng, giải quyết vấn đề khó khăn trước mắt của đồng bào H’Mông. Tuy nhiên, liệu đây có phải là giải pháp lâu dài để giải quyết đời sống còn gặp nhiều khó khăn của đồng bào khu Mỹ á?
Từ thực trạng và sự cấp thiết của vấn đề thiếu đất sản xuất của đồng bào H’Mông. Ngày 10/6/2008, UBND huyện Tân Sơn đã tổ chức hội nghị tại UBND xã Thu Cúc với sự tham dự của các đồng chí đại diện cho Đảng, chính quyền và Trưởng các Phòng ban chuyên môn của huyện Tân Sơn; UBND xã Thu Cúc và Công ty lâm nghiệp Tam Sơn. Các đồng chí trong hội nghị đã được nghe báo cáo của UBND xã Thu Cúc về đời sống và thực trạng sử dụng đất tại Mỹ á. Đã có rất nhiều ý kiến khác nhau của các đồng chí trong hội nghị nhưng tất cả đều đi đến thống nhất ý kiến là Công ty lâm nghiệp Tam Sơn rà soát lại quỹ đất sản xuất của Công ty để trình UBND tỉnh Phú Thọ thu hồi một phần diện tích giao cho các hộ dân sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu cuộc sống của người dân.
Một giải pháp nữa được các đồng chí trong hội nghị đồng tình là cân đối lại diện tích đất của các hộ để bố trí lại đất sản xuất cho phù hợp với từng hộ gia đình. Điều quan trọng là phải có các cán bộ nông, lâm nghiệp hướng dẫn cụ thể và đưa những tiến bộ khoa học kỹ thuật đến từng hộ người dân để nâng cao và thay đổi tập quán canh tác còn lạc hậu vốn dĩ đã tồn tại từ trước đến nay của đồng bào H’Mông nơi đây. Vấn đề chính ở đây là thực trạng thiếu đất sản xuất và cuộc sống còn gặp nhiều khó khăn của đồng bào H’Mông khu Mỹ á vẫn là một bài toán khó và cần được sự quan tâm của nhiều cấp, nhiều ngành để giúp đồng bào Mỹ á cải thiện và ổn định cuộc sống.
Tác giả bài viết: Phòng Tài nguyên và Môi trường H.Tân Sơn