Ngay từ đầu vụ, Trung tâm Khí tượng thủy văn Quốc gia
đã dự báo, vụ chiêm xuân 2016 - 2017 sẽ diễn ra trong điệu kiện thời tiết ấm; nền
nhiệt độ trung bình toàn mùa cao hơn trung bình nhiều năm từ 2 – 30C. Đây là điểm khác biệt có tác động xấu đến sản xuất
nông nghiệp các tỉnh phía Bắc. Cùng với việc nhiều diện tích lúa đã được nông
dân gieo cấy trước khung lịch thì các đối tượng dịch hại cũng được nhận định sẽ
phát sinh sớm, phát triển và gây hại mạnh trên đồng ruộng, đặc biệt là chuột
hại. Trên cơ sở đó, ngày 04/10/2016, Cục Bảo vệ thực vật có Công văn số
2194/BVTV-TV về việc tăng cường phòng, chống, diệt chuột bảo vệ mùa màng. Theo
đó, Cục BVTV đề nghị các tỉnh tiếp tục thực hiện nghiêm túc Chỉ thị
09/1998/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ và chỉ thị số 485/CT-BNN-BVTV ngày
06/02/2013 của Bộ trưởng Bộ nông nghiệp và PTNT về các biện pháp cấp bách diệt
trừ chuột bảo vệ mùa màng.
Căn cứ tình hình thực tế sản xuất nông nghiệp trên
địa bàn tỉnh, Sở Nông nghiệp và PTNT đã phát động diệt chuột tập trung trong vụ
chiêm xuân vào 2 đợt: Đợt 1 từ ngày 12/01/2017 đến ngày 05/02/2017; Đợt 2 từ
ngày 25/02/2017 đến ngày 25/3/2017. Đợt diệt chuột tập trung đã được các cấp,
ngành, đoàn thể và nhân dân trên toàn tỉnh hưởng ứng và triển khai quết liệt.
Kết quả thực hiện đã có 274/277 xã, phường, thị trấn triển khai phát động chiến
dịch diệt chuột tới các ban, ngành, đoàn thể, các khu, đội sản xuất, các hộ gia
đình. Có 10/13 huyện, thành, thị trích ngân sách mua thuốc diệt chuột hỗ trợ
cho chiến dịch với tổng số tiền 946.290.000 đồng; 145 xã và 5 HTX dịch vụ hỗ
trợ kinh phí tổ chức diệt chuột, mua bả chuột sinh học, thuốc diệt chuột hóa
học, thóc mồi với tổng số tiền là 481.042.600 đồng. Cùng với đó, công tác tập
huấn, tuyên truyền được tăng cường và quan tâm, toàn tỉnh đã tổ chức được 940
lớp tập huấn cho 63.834 lượt người; truyên truyền 3.616 buổi phát thanh trên hệ
thống truyền thanh xã, khu dân cư; xây dựng 1 chuyên mục, 8 tin, phóng sự tuyên
truyền, hướng dẫn kỹ thuật diệt chuột trên đài Phát thanh – Truyền hình tỉnh;
các tin bài đăng Website Sở, Chi cục, tạp chí ngành. Chi cục Bảo vệ thực vật cũng
đã triển khai 3 mô hình diệt chuột tập trung với quy mô 20 ha/mô hình (Tử Đà –
Phù Ninh; Thanh Xá – Thanh Ba; Điêu Lương – Cẩm Khê).
Theo thống kê, toàn tỉnh đã diệt được 976.114 con
chuột bằng biện pháp thủ công; số lượng bẫy được sử dụng là 141.402 chiếc,
trong đó số bẫy được hỗ trợ là 1.739 chiếc; đàn mèo tiếp tục được duy trì, nhân
nuôi với số lượng hiện có là 135.366 con; lượng thuốc trừ chuột sinh học được
sử dụng là 1.000 kg (trong đó hỗ trợ từ ngân sách 9,5 kg); lượng thuốc hóa học
sử dụng là 19.700,2 kg (trong đó hỗ trợ từ ngân sách 17.765,4 kg); tổng số tiền
chi hỗ trợ diệt chuột là 1.597.785.000 đồng (Trong đó cấp tỉnh 90 triệu đồng,
cấp huyện 946,29 triệu đồng, cấp xã 481,042 triệu đồng, nông dân tự đóng góp
97,953 triệu đồng). Qua 02 đợt diệt chuột tập trung cho thấy hầu hết diện tích
lúa, màu được bảo vệ an toàn, tỷ lệ hại và chỉ số hoạt động của chuột trên đồng
ruộng là rất thấp (Diện tích nhiễm chuột hại sau chiến dịch là 365,5 ha chủ yếu
nhiễm nhẹ; tỷ lệ dảnh hại phổ biến
0,2 - 2,3%, cao 3 - 5%), góp phần giảm
thiểu tác hại của chuột gây ra trong đời sống sinh hoạt của nhân dân.
Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng còn một số xã không xây
dựng kế hoạch và tổ chức diệt chuột; chưa bố trí được nguồn kinh phí diệt chuột
nên việc diệt chuột chưa được tiến hành tập trung, đồng loạt. Công tác diệt
chuột ở một số huyện triển khai chậm. Một số cơ sở chưa huy động được cộng đồng
tham gia đánh chuột nên kết quả diệt chuột chưa cao. Trong thời gian diệt chuột
Đợt 2, do ảnh hưởng của 2 đợt không khí lạnh kèm theo mưa nhỏ làm chậm tiến độ,
thời gian đặt bả kéo dài, không tập trung, lượng mồi bả còn ít nên ở một số nơi
hiệu quả diệt chuột chưa cao. Ở một số địa phương trong tỉnh, nông dân tiến
hành cắm vè, làm hình nộm, quây nilon… để ngăn ngừa và xua đuổi chuột mà không
sử dụng bẫy bắt hoặc mồi bả diệt chuột; một số nơi tiến hành diệt chuột ngoài
đồng nhưng không diệt chuột trong khu dân cư, kho tàng, cụm công nghiệp, trang
trại nên sau đợt diệt chuột tập trung, chuột vẫn tiếp tục di chuyển gây hại rải
rác.
Chuột là đối tượng dịch hại nguy hiểm, có khả
năng gia tăng số lượng rất nhanh, gây hại trong các hộ gia đình, kho tàng,
ngoài đồng. Do đó, hàng năm cần phải có kế hoạch diệt chuột và tổ chức được từ
2 - 3 đợt diệt chuột tập trung để khống chế về số lượng, không để chúng bùng
phát thành dịch; diệt chuột cần tiến hành thường xuyên, kết hợp đồng bộ các
biện pháp kỹ thuật, trong đó biện pháp sinh học là trọng tâm, cơ bản, lâu dài,
diệt chuột tập trung cả trong khu dân cư, kho tàng, nhà máy, khu công nghiệp,
trang trại và ngoài đồng ruộng. Khi triển khai diệt chuột cần có sự chỉ đạo và
hỗ trợ từ các cấp chính quyền, sự vào cuộc của các tổ chức đoàn thể; có chính
sách hỗ trợ thuốc, mồi bả diệt chuột; đẩy mạnh xã hội hóa công tác diệt chuột
theo hình thức huy động nhân dân đóng góp xây dựng quỹ diệt chuột, đóng góp
theo diện tích (đầu sào - đối với các hộ xản xuất nông nghiệp) hoặc theo nhân
khẩu (đối với hộ phi nông nghiệp), theo đầu đơn vị đối với các đơn vị, doanh
nghiệp đóng trên địa bàn. Có như vậy mới đảm bảo khống chế được chuột hại, bảo
vệ mùa màng./.