Trong những năm gần đây, sau những trận mưa rào trong
tháng 4, châu chấu tre lưng vàng lại xuất hiện gây hại tại một số huyện trên địa
bàn tỉnh Phú Thọ. Châu chấu tre lưng
vàng có tên khoa học Ceracris spp, thuộc họ châu chấu Acrididae, là loài côn
trùng đa thực, thức ăn chính là lá các loài cây thuộc họ một lá mầm như tre,
mai, luồng, diễn, lúa, ngô, cỏ voi,... Đây là loài có khả năng di chuyển
nhanh, gây hại mạnh, khó kiểm soát, ảnh hưởng lớn đến sự sinh trưởng và phát
triển của cây trồng. Tác hại của châu chấu là rất lớn, tính đến năm
2016, trên địa bàn tỉnh đã có 7/13 huyện xuất hiện châu chấu gây hại gồm: Đoan
Hùng, Tam Nông, Thanh Sơn, Yên Lập, Hạ Hòa, Cẩm Khê, Thanh Ba.
Vòng đời của châu chấu tre lưng vàng là một năm, con
trưởng thành đẻ trứng thành từng ổ số lượng trung bình 100 - 150 quả dưới đất
hoặc dưới lớp lá cây mục trong rừng tre, hoặc dưới những bãi cỏ ở bờ ruộng những
nơi tiếp giáp giữ đồi rừng và ruộng lúa, ngô; trứng thường nở vào khoảng tháng
4 hàng năm sau những trận mưa rào. Sau khi trứng nở, châu chấu non quần tụ
quanh ổ trứng, vài giờ sau thì phá hại, chúng hoạt động mạnh và di chuyển gây hại
trên tre, mai, luồng, diễn,... ăn trụi lá làm cây trơ cành, khô héo và chết. Tại
địa bàn một số huyện điển hình như Đoan Hùng, Tam Nông, những năm gần đây, sau
khi châu chấu nở đã di chuyển gây hại lúa, ngô trên diện rộng, ăn trụi lá làm ảnh
hưởng trực tiếp đến sinh trưởng phát triển và năng suất lúa, ngô. Ngài ra,
chúng còn phá hại trên các cây trồng khác như cỏ voi, cỏ chăn nuôi...
Nhận định thời tiết năm 2017 ấm hơn và có mưa sớm
hơn cùng kỳ các năm trước, ngay từ cuối tháng 3, Chi cục Bảo vệ thực vật đã chủ
động chỉ đạo trạm BVTV các huyện, thành, thị chủ động điều tra, phát hiện, giám
sát tình hình châu chấu tre lưng vàng. Đến ngày 10/4/2017, đã phát hiện châu chấu
nở trên rừng tre tại xã Chí Đám - huyện Đoan Hùng với mật độ trung bình 10 - 20
con/ổ, cao 40 - 50 con/ổ, cục bộ ổ nhỏ 300 - 400 con/ổ, diện tích nhiễm 0,5ha.
Ngày 12/4/2017, huyện Yên Lập cũng đã phát hiện châu chấu nở tại xã Ngọc Lập với
mật độ trung bình 40 - 50 con/ổ, cao 100 - 200 con/ổ, cục bộ 800 - 1000 con/ổ,
diện tích nhiễm 3ha. Như vậy, năm nay châu chấu nở sớm hơn khoảng 1 tuần so với
năm 2016. Tính đến ngày 18/4/2017, châu chấu tre lưng vàng đã phát sinh gây hại
tại 16 xã thuộc 3 huyện (Đoan Hùng 9 xã, Tam Nông 6 xã, Yên Lập 1 xã) với tổng
diện tích nhiễm gần 89 ha, trong đó:
trên rừng tre, luồng là 86,9 ha;
trên lúa, ngô là 2ha. Diện tích đã phòng trừ 78 ha. Dự báo, thời gian tới thời tiết tiếp tục ấm dần kết hợp với
những cơn mưa rào là điều kiện thuận lợi để châu chấu tiếp tục nở và phát tán
gây hại trên tre, luồng và lúa, ngô, cỏ chăn nuôi... có thể gây ra thiệt hại lớn
nếu không phòng trừ kịp thời.
Để phòng trừ hiệu quả châu chấu
tre lưng vàng, đầu tiên là phải phát hiện sớm và phòng trừ sớm các ổ châu chấu
ngay từ khi chúng mới nở còn co cụm, áp
dụng cả biện pháp
thủ công kết hợp với biện pháp hóa học trong chỉ đạo phòng trừ, không để chúng phát tán gây
hại trên diện rộng rất khó kiểm soát. Khi những ổ nhỏ châu chấu mới nở, còn co
cụm thì dùng vợt bắt thủ công đem tiêu hủy. Nếu như những ổ lớn không áp dung được bằng biện pháp thủ công thì áp
dụng biện pháp phun thuốc hóa học để tiêu diệt, sử dụng các loại thuốc có tính
tiếp xúc, xông hơi mạnh ví dụ như: Victory 585EC, F16 600EC, Rockfos 550 EC,
... để phun phòng trừ theo đúng hướng dẫn trên vỏ bao bì đồng thời đảm bảo an
toàn hiệu quả; tốt nhất là tổ chức các tổ, đội dịch vụ phun tập trung, dùng máy động
cơ phun bao vây xung quanh ổ dịch, phun từ ngoài vào trong theo hình xoáy chân
ốc để tiêu diệt triệt để. Các địa phương đã và đang xuất hiện châu chấu gây hại những năm trước cần tích
cực chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, chủ rừng tập trung điều tra, phát hiện để phòng trừ kịp thời,
không để châu chấu bùng phát thành dịch gây hại trên địa bàn./.
Th.s Lê Hồng
Thiết - Chi cục BVTV
Phú Thọ