Thời điểm hiện nay trên địa bàn tỉnh Phú Thọ đã thu hoạch xong lúa vụ Chiêm Xuân chuẩn bị bước vào sản xuất vụ Mùa, tuy nhiên cũng như nhiều địa phương trên cả nước tỉnh Phú Thọ cũng chịu sự tác động lớn của hiện tượng El Nino.
Thời tiết từ đầu tháng 5 đã bắt đầu xuất hiện nắng nóng gay gắt trên diện rộng, nền nhiệt độ tăng cao từ 3-50C so với nền nhiệt độ cùng thời điểm hằng năm, đặc biệt có những ngày nắng nóng với mức nhiệt độ cao lên đến 41- 420C làm cho nhiều hồ chứa nước trên toàn tỉnh xuống dưới mực nước chết. Trước tình hình khó khăn về nguồn nước cho sản xuất nông nghiệp trong vụ Mùa năm 2023, UBND tỉnh Phú Thọ đã ban hành Văn số 1854/UBND-CNXD ngày 23/5/2023; số 424/VP-CNXD ngày 26/5/2023 Chỉ đạo các Sở ban, ngành và UBND các huyện, thành, thị về việc chủ động triển khai các giải pháp cấp bách ứng phó với nguy cơ nắng nóng, hạn hán, thiếu nước.
Nhận định xu hướng thời tiết năm 2023 sẽ vô cùng khó khăn về nguồn nước do hiện tượng El Nino kéo dài từ năm 2023 sang đến nửa năm 2024 nên ngay từ cuối năm 2022 Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn đã ban hành Kế hoạch số 1897/KH-SNN ngày 18/11/2022 về phòng, chống hạn hán, thiếu nước vụ Đông Xuân 2022-2023. Bên cạnh đó Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn đã chỉ đạo Chi cục Thủy lợi ban hành các Văn bản chỉ đạo UBND các huyện, thành, thị tập trung nạo vét kênh mương, cửa khẩu các trạm bơm; tu sửa các bờ vùng, bờ thửa tránh rò rỉ mất nước; quản lý sử dụng hợp lý nguồn nước, sửa chữa hệ thống công trình thủy lợi bị hư hỏng, xuống cấp, vận hành hệ thống công trình thủy lợi để cấp nước phục vụ sản xuất đồng thời chủ động, linh hoạt trong việc tổ chức lấy nước trong điều kiện nguồn nước có nguy cơ thiếu hụt trong thời gian tới. Ngoài ra, Chi cục Thủy lợi đã thành lập các tổ công tác thường xuyên kiểm tra các công trình hồ đập đặc biệt đối với các công trình trọng điểm xung yếu có nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa bão từ đó đề xuất với tỉnh duy tu sửa chữa các hạng mục hư hỏng nhằm đảm bảo khả năng tích nước tối đa phục vụ sản xuất nông nghiệp trong vụ Chiêm Xuân vừa qua và vụ Mùa sắp tới; Chỉ đạo Công ty TNHH nhà nước MTV khai thác CTTL triển khai đánh giá nguồn nước dự trữ tại các công trình thủy lợi, có kế hoạch vận hành từng công trình thủy lợi tiết kiệm hợp lý, đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế. Thời điểm hiện nay mực nước trên các sông Thao, sông Chảy, sông Đà tiếp tục duy trì ở mức thấp khiến công tác cấp nước chuẩn bị gieo cấy và sản xuất vụ Mùa gặp rất nhiều khó khăn do hạn hán, nắng nóng kéo dài, ít có mưa nên Chi cục Thủy lợi đã sớm chỉ đạo UBND các huyện, thành, thị và Công ty TNHH NHà nước MTV khai thác công trình thủy lợi đã triển khai thực hiện các biện pháp nhằm tăng cường áp dụng các giải pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước; triển khai các biện pháp cần thiết để trữ nước; lắp đặt và vận hành trạm bơm dã chiến, kéo dài đường ống dẫn nước để kịp thời cung cấp nước tới các vùng ruộng ở xa nguồn nước.
Để ứng phó kịp thời, có hiệu quả đối với tình trạng hạn hán, thiếu nước hiện nay cần có sự chỉ đạo sát sao của các cấp, các ngành, các đơn vị quản lý vận hành công trình thủy lợi và sự chung tay góp sức của người dân để triển khai thực hiện các giải pháp sau đây:
- Chủ động triển khai các giải pháp ứng phó với các kịch bản khác nhau
về khí tượng, thủy văn, nguồn nước do ảnh hưởng của El Nino, bao gồm trường
hợp El Nino có mức độ ảnh hưởng mạnh, kéo dài;
- Thường xuyên theo dõi, cập nhật thông tin dự báo khí tượng, thủy văn,
thông tin nguồn nước và chủ động thực hiện việc kiểm tra đồng ruộng để kịp
thời phát hiện những vùng thiếu nước; yêu cầu các đơn vị quản lý thủy nông
trên địa bàn vận hành hệ thống công trình thủy lợi hợp lý, tiết kiệm nước;
- Chỉ đạo triển khai kiểm kê, đánh giá nguồn nước dự trữ tại các công
trình thủy lợi, có kế hoạch vận hành từng công trình thủy lợi, đảm bảo phù hợp
với tình hình thực tế; trong đó, trước hết ưu tiên nguồn nước cấp nước cho sinh
hoạt, chăm lo sức khỏe cho người dân, sản xuất nông nghiệp và các lĩnh vực sản
xuất trọng yếu;
- Tập trung nạo vét kênh mương, cửa khẩu các trạm bơm; tu sửa các bờ
vùng, bờ thửa tránh rò rỉ mất nước; quản lý sử dụng hợp lý nguồn nước, sửa
chữa hệ thống công trình thủy lợi bị hư hỏng, xuống cấp, vận hành hệ thống
công trình thủy lợi để cấp nước phục vụ sản xuất đồng thời chủ động, linh hoạt
trong việc tổ chức lấy nước trong điều kiện nguồn nước có nguy cơ thiếu hụt
trong thời gian tới;
- Bố trí cơ cấu sản xuất nông nghiệp phù hợp với khả năng nguồn
nước. Đối với những vùng khó khăn về nước cần chuyển đổi cơ cấu cây trồng
từ lúa sang trồng màu và các loại cây trồng có khả năng thích nghi với điều
kiện hạn hán, thiếu nước;
Tăng cường áp dụng các giải pháp tưới tiên tiến, tiết kiệm nước; triển
khai các biện pháp cần thiết để trữ nước; lắp đặt và vận hành trạm bơm dã chiến,
kéo dài đường ống dẫn nước, nạo vét, khơi thông các tuyến kênh, cửa lấy nước,
cửa khẩu, bảo đảm thông thoáng dòng chảy;
Rà soát các khu vực có nguy cơ thiếu hụt nguồn nước sinh hoạt; thực
hiện giải pháp cân đối, điều chỉnh kế hoạch cấp nước và khuyến cáo người dân
sử dụng tiết kiệm nguồn nước, sử dụng các thiết bị tích trữ nước; đồng thời nâng
cấp, mở rộng tuyến ống cấp nước tại các công trình cấp nước tập trung;
Ưu tiên nguồn lực đầu tư xây dựng mới, sửa chữa, nâng cấp các hệ
thống công trình thủy lợi, công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn; tập trung
đẩy nhanh tiến độ xây dựng các công trình để sớm bàn giao đưa vào sử dụng;
Tăng cường công tác truyền thông về tình hình nguồn nước, hạn hán,
thiếu nước tới các khu dân cư và người dân để chủ động ứng phó với tình trạng
hạn hán, thiếu nước; từ đó nâng cao nhận thức trong việc sử dụng tiết kiệm, hiệu
quả nguồn nước;
Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao, nỗ lực vào cuộc của các cấp các ngành, sự phối hợp chung tay góp sức của 13 huyện, thành thị và Công ty TNHH Nhà nước MTV khai thác CTTL hy vọng sẽ mang lại một vụ Mùa bội thu nhằm đáp ứng nhu cầu về an ninh lương thực cho tỉnh nhà./.