Trong những năm gần đây diện tích cây ngô đông trên địa bàn tỉnh Phú Thọ ngày càng bị thu hẹp, diện tích đất vụ đông ở các xã trong tỉnh hiện nay còn để trống nhiều; Vì vậy, việc chuyển đổi những diện tích cây trồng không phù hợp, có hiệu quả kinh tế thấp sang trồng các loại cây trồng phù hợp, cho năng suất cao, chất lượng tốt, đáp ứng nhu cầu thị trường, mang lại hiệu quả kinh tế cao luôn là một nhu cầu của bà con nông dân và là mục tiêu quan trọng của ngành nông nghiệp.

Được sự giúp đỡ kinh phí của Trung tâm Khuyến nông Quốc Gia, dự án Chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi ở một số xã xây dựng nông thôn mới được triển khai trên địa bàn tỉnh Phú Thọ và trong vụ đông 2015 là mô hình Sản xuất bí đỏ an toàn tại xã Tạ Xá, huyện Cẩm Khê với quy mô 5 ha tập trung, 50 hộ nông dân tham gia. Mô hình đã áp dụng một số tiến bộ kỹ thuật như: Sử dụng giống bí đỏ lai F1có năng suất, chất lượng cao HN-311, áp dụng quy trình sản xuất bí đỏ an toàn, trồng bí theo phương pháp làm đất tối thiểu và phòng trừ sâu bệnh tổng hợp IPM,….

Đây là mô hình sản xuất theo hướng hàng hóa, chuyển đổi cơ cấu, đa dạng cây trồng, tăng thu nhập trên một đơn vị diện tích cây vụ đông, góp phần trong phong trào xây dựng nông thôn mới tại địa phương. Tham gia mô hình, người dân được hỗ trợ 100% giống bí đỏ chất lượng cao HN-311, 50% vật tư phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, được tập huấn về chuyển đổi cơ cấu cây trồng tăng thu nhập cũng như các biện pháp kỹ thuật trồng bí đỏ an toàn từ khâu ngâm ủ giống, làm đất, gieo trồng, chăm sóc, bón phân và phòng trừ sâu bệnh đến khâu thu hoạch và bảo quản bí.

Với sự phối hợp chỉ đạo sát sao của Trung tâm Khuyến nông Phú Thọ, Trạm Khuyến nông huyện Cẩm Khê, các cấp chính quyền xã Tạ Xá và cán bộ kỹ thuật thường xuyên bám sát đồng ruộng hướng dẫn, chỉ đạo nông dân tranh thủ thời vụ nên bí được trồng sớm trước khi thu hoạch lúa mùa từ 7 – 10 ngày, vừa giảm công lao động và đảm bảo được thời vụ trồng tốt nhất của cây bí đỏ (10-15/9). Đồng thời, quy trình gieo trồng bí theo phương pháp làm đất tối thiểu được tuân thủ, mật độ trồng đảm bảo, bón phân đúng thời điểm, bón đủ lượng phân; Công tác tổ chức theo dõi sâu bệnh phát sinh trên đồng ruộng được thường xuyên và cấp phát thuốc BVTV kịp thời, hướng dẫn nông dân phun tập trung khi chớm xuất hiện sâu bệnh nên cây sinh trưởng phát triển tốt, phân nhánh khỏe, ra hoa tập trung, tỷ lệ đậu quả cao.

Giống bí đỏ HN-311 là giống bí lai F1, chất lượng cao, có thời gian sinh trưởng ngắn (Cho thu hoạch sau trồng 75 – 80 ngày), khả năng phân nhánh mạnh, quả to, năng suất cao, trọng lượng trung bình 2,5 – 3kg/quả, ruột đặc, ăn bở, ngọt, hợp với thị hiếu người tiêu dùng. Với năng suất bí vụ đông 2015 đạt 1tấn/sào, giá bán tại địa phương thấp nhất đạt 3.500đ/kg, cho thu nhập trung bình đạt 3.500.000đ/sào (Chưa kể tiền bán ngọn bí), sau khi trừ các khoản chi phí còn cho lãi 2.256.000đ/sào, cao hơn so với trồng ngô; Như vậy, với 5 ha mô hình trồng bí đỏ lai, các hộ nông dân đã thu lợi hơn 300 triệu đồng/5ha.

Trao đổi với chúng tôi, Bà Hoàng Thị Gấm một trong những hộ nông dân tham gia mô hình cho biết: "Đối với nông dân xã Tạ Xá chúng tôi, lâu nay vụ đông sản xuất ngô vẫn là chính; Tuy nhiên mấy năm trở lại đây, diện tích trồng ngô đã giảm, một số hộ chuyển sang trồng rau màu nhưng thu nhập bấp bênh, rất nhiều hộ đã bỏ ruộng không trồng rau màu vụ đông. Vụ đông năm nay, được Nhà nước hỗ trợ giống bí mới, hỗ trợ vật tư phân bón,... đặc biệt là đã hướng dẫn chúng tôi về kỹ thuật trồng bí theo phương pháp làm đất tối thiểu, gieo hạt vào bầu sớm, thời vụ trồng bí được đẩy sớm hơn nên năng suất cao hơn, giảm áp lực về thời vụ; Chúng tôi vừa có thể trồng bí sớm lại vừa bình tĩnh thu hoạch lúa mùa theo đúng tiến độ, không phải thuê người gặt vội như những năm trước. Do thu hoạch bí sớm, lại có sản lượng nhiều nên có thương lái về thu mua tại ruộng với giá 3.500đ/kg, không lo phải đi bán lẻ; Với 2 sào bí gia đình tôi thu lãi gần 5 triệu đồng, ngoài ra còn thu thêm nụ hoa đực và tỉa ngọn đem bán".

Kết quả mô hình một lần nữa khẳng định việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thay đổi cây trồng truyền thống kém hiệu quả sang trồng các loại cây cho năng suất, giá trị và  hiệu quả kinh tế cao là rất cần thiết. Dự án Chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi ở một số xã xây dựng nông thôn mới đã góp phần tạo điều kiện cho bà con nông dân áp dụng các tiến bộ kỹ thuật mới vào sản xuất, mạnh dạn thay đổi tập quán canh tác cũ, tìm hướng đi mới để phát triển sản xuất, tăng thu nhập cho gia đình, tham gia xây dựng nông thôn mới và làm giàu trên chính quê hương mình.

                                                                                 Kim Ngân (TTKNPT)