Trên địa bàn huyện Lâm Thao trong nhưng năm gần đây đã xuất hiện nhiều mô hình nuôi các đối tượng nuôi thủy đặc sản như mô hình: nuôi ốc nhồi giống, ốc thương phẩm, nuôi ếch giống, ếch thương phẩm, nuôi cá trê đồng, nuôi cá chuối hoa…mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Trên địa bàn huyện Lâm Thao trong nhưng năm gần đây đã xuất hiện nhiều mô hình nuôi các đối tượng nuôi thủy đặc sản như mô hình: nuôi ốc nhồi giống, ốc thương phẩm, nuôi ếch giống, ếch thương phẩm, nuôi cá trê đồng, nuôi cá chuối hoa…mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Từ năm 2020 được sự hỗ trợ tư vấn kỹ thuật của Trạm Khuyến nông huyện Lâm Thao, Chi cục Thủy sản tỉnh gia đình ông Nguyễn Văn Đào khu 4 xã Phùng Nguyên huyện Lâm Thao đã đầu tư 2 bể bạt với diện tích 50m²/bể, thả ương nuôi 3.000 con/2 bể cá chuối hoa giống với kích cỡ 50-60con/kg, sử dụng thức ăn tự chế là cá tạp xay trộn cùng với cám công nghiệp (2 phần cá + 1 phần cám), định kỳ 1 ngày/lần ông thay nước bể nuôi, sau thời gian ương nuôi được 2 tháng cá đạt kích cỡ 5-6con/kg ông thu được 2.650 con (tỷ lệ sống đạt 88%), sau đó ông tiến hành thả cá xuống 2 lồng cắm trong ao với thể tích 24m³/lồng (chiều dài 4m x rộng 4 m x cao 1,5m) thể tích sử dụng là 20m³/lồng, mật độ nuôi 65 con/m³. Với lợi thế gần chợ đầu mối (chợ cá Phùng Nguyên) có nguồn cá tạp luôn dồi dào giá rẻ dao động từ 5.000-6.000 đ/kg. Sau thời gian nuôi 6 tháng sử dụng thức ăn tự chế (từ tháng 10/2020 đến tháng 4/2021) cá đạt kích cỡ 0,8-1,2kg/con, sản lượng thu hoạch đạt 1.200 -1.300 kg/lồng nuôi, với giá bán từ 100.000 - 120.000 đồng/kg sau khi trừ hết chi phí ông thu lãi 40 triệu đồng/lồng nuôi, ngoài thu hoạch cá chuối hoa trong lồng với diện tích ao gần 4.000 m² mỗi năm ông thu hoạch được trên 3 tấn cá các loại thu được trên 100 triệu đồng. Nói về bí quyết chăm sóc cá chuối hoa đạt tỷ lệ sống cao ông Đào chia sẻ: “Nuôi cá giống như nuôi đứa trẻ, cần có sự chăm sóc tỷ mỉ ngay từ lúc nhỏ, giai đoạn giống nhỏ ông nuôi trong bể bạt mỗi ngày ông thay nước từ 1-2 lần và hình thành cho chúng thói quen ăn cố định, cho ăn dần dần không ăn dồn vì lượng thức ăn dư thừa nhiều sẽ dẫn đến ô nhiễm nguồn nước cá dễ chết”.  Với lợi nhuận thu được tháng 3/2021 ông tiếp tục đầu tư  5.000 con giống để nuôi tiếp. Nói về đầu ra của sản phẩm ông Đào nhấn mạnh: “Đối với con cá chuối hoa, hiện nay thị trường rất thịnh và thiếu, đặc biệt tại các nhà hàng ”. Hơn nữa gia đình ông làm nhà hàng với dịch vụ ăn uống trọn gói làm cỗ cho các đám cưới, hỏi, giỗ… trung bình mỗi ngày nhà ông chuẩn bị từ 40-50 mâm cỗ đặc biệt có ngày lên đến trên 100 mâm cỗ ngoài ra ông còn cung cấp cá thịt cho các bạn hàng nên vấn đề đầu ra đối với ông không lo ngại nhiều”.

Cá chuối hoa hay còn gọi là cá Quả khác với cá lóc đầu nhím và các loại cá khác trong họ cá Qủa thì cá chuối hoa có đặc điểm thân dài, tròn, đầu dài, nhọn. Cá có màu xám nâu, dọc thân có hai hàng xám đen. Cá chuối hoa là loài cá có chất lượng thịt được xếp vào hàng thơm ngon nhất trong các loại cá nước ngọt. Cá phân bố chủ yếu ở ao hồ, đầm, ruộng, cá có tập tính thích sống ở vùng nước đục có nhiều rong cỏ. Cá có tính thích nghi với môi trường xung quanh rất mạnh, nhờ có cơ quan hô hấp phụ nên nó có thể hít thở được oxy trong không khí, ở vùng nước hàm lượng oxy thấp cá cũng vẫn sống được, có khi không cần nước chỉ cần da và mang cá có độ ẩm nhất định vẫn có thể sống được thời gian khá lâu. Cá chuối hoa thuộc loại cá dữ thiên về ăn động vật tuy nhiên trong điều kiện nuôi cá ăn thức ăn chế biến và thức ăn công nghiệp. Cá giống có kích cỡ từ 100-150g/con sau thời gian nuôi 5-6 tháng cá đạt trọng lượng từ 0,8-1kg/con.         Khi nuôi hoàn toàn bằng thức ăn công nghiệp thì mất 1,5-1,8 kg cám/kg cá, nếu nuôi hoàn toàn bằng thức ăn tự chế thì mất 3-3,5 kg thức ăn/kg cá, chi phí đầu tư thức ăn để nuôi được 1 kg cá thương phẩm từ 35.000 – 45.000 đ/kg cá.

Hiện nay trên địa bàn tỉnh có một số mô hình nuôi cá chuối hoa với các hình thức nuôi là nuôi trong ao đất và nuôi trong giai tuy nhiên một số hộ nuôi chưa đạt hiệu quả kinh tế cao nguyên nhân do:

Một là: Cá chuối hoa là loài cá dữ có tập tính ăn lẫn nhau ở giai đoạn nhỏ, do đó giai đoạn cá nhỏ <100g/con cần có phương pháp ương nuôi hợp lý để tránh hiện tượng cá chênh lệch dẫn đến tỷ lệ hao hụt lớn (Đa phần các hộ nuôi mua cá giống cỡ nhỏ để giảm chi phí về trực tiếp thả xuống ao, môi trường ao rộng cá phân tán dẫn đến sự chênh lệch về kích cỡ và hao hụt đầu con).

Hai là: Cá chuối hoa là loài cá thiên về ăn động vật, khi cho cá ăn để tiện lợi đa phần các hộ nuôi sử dụng hoàn toàn bằng thức ăn công nghiệp do nghĩ cá đã được thuần hóa cho ăn bằng thức ăn công nghiệp (Qua thực tế nuôi các mô hình cho thấy giai đoạn cá < 100g/con nên cho ăn thức ăn chế biến gồm cá tạp trộn với cám công nghiệp sau đó chuyển hóa dần cám công nghiệp cho tỷ lệ sống cao hơn).

Ba là: Giai đoạn mùa đông cá giảm ăn và có hiện tượng cắn lẫn nhau dẫn đến xây sát và phát sinh một số bệnh như: lở loét, nấm, trùng mỏ neo nếu không sử lý môi trường thường xuyên và bổ sung vitamin C dẫn đến tỷ lệ hao hụt lớn.

Từ mô hình nuôi như hộ nhà ông Đào đến nay trên địa bàn huyện Lâm Thao đã có nhiều hộ thăm quan, học tập và ứng dụng như hộ nhà ông Nguyễn Văn Thanh khu 1 xã Tứ Xã  đang nuôi 3.000 con cá chuối hoa kích cỡ 4-5 con/kg. Đây là mô hình tận dụng tối đa diện tích mặt nước nuôi thủy sản mang lại hiệu quả kinh tế cao, có mức đầu tư vừa phải, dễ áp dụng phù hợp với nhiều loại hình mặt nước đáng để người nuôi thủy sản tham quan học tập kinh nghiệm./.