Lâm Thao là một huyện đồng bằng xen đồi núi thấp, có tổng diện tích tự nhiên là 9.754,59 ha, 14 đơn vị hành chính bao gồm 12 xã và 2 thị trấn trong đó có 3 xã, thị trấn là miền núi; 11 xã, thị trấn là đồng bằng. Trong những năm vừa qua, đặc biệt là từ sau khi tái lập huyện Lâm Thao (01/9/1999), công tác quản lý và sử dụng đất luôn được Huyện ủy, HĐND, UBND huyện quan tâm chỉ đạo, nhất là đẩy nhanh kết quả thực hiện cấp GCNQSDĐ cho từng hộ, qua đó đã góp phần làm cho công tác quản lý và sử dụng đất đai được chặt chẽ, có hiệu quả hơn, hệ số sử dụng đất nông nghiệp tăng cao, từng bước hoàn thành việc thực hiện quy vùng sản xuất; việc sử dụng đất nông nghiệp và đất ở có hiệu quả hơn. Ngay sau khi có Luật Đất đai năm 2003 và các Nghị định hướng dẫn thi hành, UBND huyện đã xây dựng kế hoạch và tổ chức hội nghị triển khai Luật đất đai và các văn bản dưới Luật tới tất cả các xã, thị trấn, các cơ quan, đơn vị trên địa bàn huyện biết và thực hiện. Kết quả thực hiện các nội dung chính trong hai năm qua: Công tác lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất: Năm 2005, UBND huyện Lâm Thao đã xây dựng kế hoạch sử dụng đất trình HĐND huyện thông qua và được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 693/QĐ-UB ngày 17/3/2005. Thực hiện Quyết định số 1374/QĐ-CT ngày 30/5/2005 của Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ “ V/v duyệt dự toán kinh phí dự án lập, bổ sung quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2006-2010 cho 235 xã trên địa bàn tỉnh”, UBND huyện Lâm Thao đã xây dựng kế hoạch số 711/KH-UBND “ V/v thực hiện lập bổ sung quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2006-2010 cho các xã trên địa bàn huyện Lâm Thao”. Trong đó năm 2005, UBND huyện đã phối hợp với Trung tâm Lưu trữ và Thông tin (Sở TN&MT) chỉ đạo lập bổ sung quy hoạch cho 7 xã: Thạch Sơn, Kinh Kệ, Sơn Vi, Tứ Xã, Cao Xá, Tiên Kiên, Chu Hóa; các xã còn lại: Sơn Dương, Hợp Hải, Xuân Huy, Xuân Lũng, Bản Nguyên, Vĩnh Lại, Thanh Đình, Hy Cương thực hiện từ đầu năm 2006 (3xã: Chu Hóa, Thanh Đình, Hy Cương chuyển về Việt Trì từ tháng 1/2007). Đến nay, hồ sơ lập bổ sung quy hoạch sử dụng đất cấp xã giai đoạn 2006-2010 đã được UBND huyện phê duyệt, làm cơ sở cho việc thực hiện giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất …để góp phần thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn huyện. Công tác giao đất, cho thuê đất, đấu giá quyền sử dụng đất, chuyển quyền sử dụng đất: Trong 2 năm qua,  UBND huyện đã thẩm định hồ sơ giao đất cho thuê đất cho 37 đơn vị, doanh nghiệp trình UBND tỉnh phê duyệt, với diện tích là 12,91 ha. Đã lập hồ sơ để đưa ra đấu giá quyền sử dụng đất cho 5 xã, thị trấn: Kinh Kệ, Xuân Lũng, Tứ Xã, Lâm Thao, Hy Cương với tổng diện tích đấu giá là 39.835 m2, gồm 168 ô. UBND huyện duyệt thu hồi và chuyển mục đích sử dụng đất sang quỹ đất ở cho 14 xã, thị trấn với tổng diện tích 28,25 ha, trong đó: Đất ở nông thôn là: 18,36 ha; Đất ở đô thị là: 9,89 ha. Đã duyệt hồ sơ chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho 1352 hộ, với diện tích là 59,79 ha. Chuyển mục đích sử dụng đất 67,12 ha từ đất trồng lúa sang đất nuôi trồng thủy sản. Thực hiện tốt việc kiểm kê, lập phương án bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án có thu hồi đất, trên địa bàn đúng chính sách quy định. Tuy nhiên trong quá trình sử dụng đất một số doanh nghiệp sử dụng đất không hiệu quả, quá thời hạn giao đất nhưng chưa triển khai dự án dẫn đến tình trạng quy hoạch “treo”, dự án “treo” như: Công ty cổ phần thương mại Phong Châu, Công ty du lịch xuất nhập khẩu Phú Thọ, Công ty TNHH Ngọc Anh... . Công tác cấp giấy chứng nhận QSDĐ: Đã xét cấp đổi GCNQSDĐ cho 1.768 hộ gia đình xã Sơn Vi theo kế hoạch của Sở Tài nguyên và Môi trường. ở các xã, thị trấn còn lại đã cấp cho  1.381 hộ, với diện tích 54,38 ha. Việc cấp GCNQSDĐ cho các tổ chức đã được UBND huyện quan tâm chỉ đạo, có 46/59 doanh nghiệp, 7/56 trụ sở, trường học được cấp GCNQSDĐ. Kết quả thu tài chính về đất đai: Năm 2005, các nguồn từ đất (Lệ phí trước bạ nhà đất, thuế sử dụng đất nông nghiệp, thuế nhà đất, tiền thuê đất, thuế chuyển quyền sử dụng đất, tiền cấp quyền, đấu giá quyền sử dụng đất) là 30.009 triệu đồng (tiền cấp quyền và đấu giá quyền sử dụng đất là 26.500 triệu đồng). Năm 2006, các nguồn thu từ đất là 14.094 triệu đồng (tiền cấp quyền sử dụng đất đạt 9.000 triệu đồng). Giải quyết tranh chấp, khiếu nại - tố cáo: UBND huyện đã thành lập đoàn thanh tra để thanh tra, kiểm tra việc sử dụng đất của các xã Sơn Vi, Cao Xá, Hy Cương, qua đó đã phát hiện một số sai sót trong việc giao đất như: cấp đất sai đối tượng, sai thẩm quyền, lấn chiếm đất đai... các vi phạm đó đều được xử lý nghiêm minh. Việc tiếp dân được thực hiện đều đặn vào ngày 10 và 25 hàng tháng. Trong 2 năm, tổng số đơn liên quan đến đất đai là 34 đơn, trong đó số đơn đã giải quyết là 31 đơn, số đơn giao đất cho phòng chức năng xem xét giải quyết tiếp trong năm 2007 là 3 đơn. Các nội dung khác liên quan đến công tác quản lý Nhà nước về đất đai: Bên cạnh việc quản lý Nhà nước về đất đai, những năm gần đây đang nổi lên một số vấn đề lớn có liên quan và đang trở thành bức xúc như nước sạch sinh hoạt cho nhân dân, xử lý nước thải, rác thải, vệ sinh môi trường; quản lý tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản, khí tượng thủy văn…. đang đòi hỏi phải có vai trò quản lý sâu rộng của Nhà nước, nhất là đối với huyện Lâm Thao là một huyện đất chật người đông, mật độ dân cư cao. Việc xử lý và bảo vệ môi trường không chỉ là nhiệm vụ trách nhiệm của Nhà nước mà là trách nhiệm chung của mọi người dân, phối hợp giữa nhà nước và nhân dân cùng thực hiện thì mới cải thiện được môi trường, bảo vệ sức khỏe cho nhân dân. Dưới sự chỉ đạo sát sao của Huyện ủy, HĐND và UBND, sự giúp đỡ của UBND tỉnh Phú Thọ, UBND huyện Lâm Thao đang từng bước khắc phục ô nhiễm môi trường, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển trên địa bàn huyện.

Tác giả bài viết:  Phan Văn Thảo