Tuy nhiên, quá trình thực hiện có một số vướng mắc cần tháo gỡ, thống nhất thực hiện, như:
02 trường hợp sau:
1. Trường hợp đã cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền ở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (Giấy chứng nhận), nhưng sau đó chủ hộ đã tự ý chuyển mục đích sử dụng trước ngày 01/7/2014 Hiện nay, xử lý các trường hợp nêu trên có 2 quan điểm xử lý:
* Quan điểm thứ nhất: Đối với trường hợp đã tự ý chuyển mục đích trái phep từ trước ngày 01/7/2014, việc sử dụng đất phu hợp với quy hoạch (Quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch xây dựng) thì thực hiện cấp Giấy chứng nhận theo mục đích đang sử dụng (như: chủ hộ được cấp Giấy chứng nhận năm 1999 là đất trồng lúa, nhưng chủ hộ tự ý xây nhà năm 2002 nay cấp lại Giấy chứng nhận theo mục đích là đất ở). Căn cứ thực
theo quan điểm này là:
- Điều 22 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định về việc xử lý, cấp Giấy chứng nhận đối với hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất có vi phạm pháp luật đất đai trước ngày 01 tháng 7 năm 2014 nhằm xử lý các vi phạm về đất đai (không nêu cụ thể chỉ áp dụng đối với trường hợp cấp Giấy chứng nhận lần đầu).
- Điều 9 Nghị định số 91/2019/NĐ-CP ngày 19/11/2019 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong linh vực đất đai. “Điều 9. Sử dụng đất trồng lúa vào mục đích khác không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phep theo quy định tại các điểm a và d khoản 1 Điều 57 của Luật đất đai 1. Chuyển đất trồng lúa sang đất trồng cây lâu năm, đất trồng rừng (trừ trường hợp quy định tại khoản 7 Điều 14 của Nghị định số 43/2014/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại khoản 11 Điều 2 của Nghị định số 01/2017/NĐ-CP) thì hìnhthức và mức xử phạt như sau:
a) Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phep dưới 0,5 hec ta;…
2. Chuyển đất trồng lúa sang đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối thì hình thức và mức xử phạt như sau:
a) Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phep dưới 0,1 hec ta;…
3. Chuyển đất trồng lúa sang đất phi nông nghiệp tại khu vực nông thôn thì hình thức và mức xử phạt như sau:
a) Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phep dưới 0,01 hec ta;…
4. Chuyển đất trồng lúa sang đất phi nông nghiệp tại khu vực đô thị thì hình thức và mức xử phạt bằng hai (02) lần mức phạt quy định tại khoản 3 Điều này.
5. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm đối với trường hợp quy định tại các khoản 1, 2, 3 và khoản 4 Điều này, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản này;
b) Buộc đăng ký đất đai theo quy định đối với trường hợp có đủ điều kiện được công nhận quyền sử dụng đất theo quy định tại Điều 22 của Nghị định số 43/2014/NĐ-CP;
c) Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm trong các trường hợp quy định tại các khoản 1, 2, 3 và 4 Điều này; số lợi bất hợp pháp được xác định theo quy định tại khoản 1 Điều 7 của Nghị định này.”
* Quan điểm thứ 2: Điều 22 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định về việc xử lý, cấp Giấy chứng nhận đối với hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất có vi phạm pháp luật đất đai trước ngày 01 tháng 7 năm 2014 chỉ áp dụng đối với trường hợp cấp Giấy chứng nhận lần đầu. Đối với trường hợp đã được cấp Giấy chứng nhận và tự ý chuyển mục đích (kể cả tự ý chuyển mục đích từ trước ngày 01/7/2014, như: được cấp giấy chứng nhận đất lúa năm 1999, nhưng đã xây nhà hoặc đào ao từ năm 2002…) phải thực hiện thủ tục chuyển mục đích theo quy định (trước khi chuyển mục đích phải khôi phục lại tình trạng bàn đấu: đập nhà, lấp lại ao…) và cấp lại Giấy chứng nhận theo mục đích sau khi được cơ quan thẩm quyền cho phep chuyển mục đích.
Tác giả bài viết: Quách Văn Chiến - Trưởng phòng TN&MT thành phố Việt Trì