Tiêm phòng vắc xin cho đàn vật nuôi và vệ sinh, tiêu độc khử trùng là các biện pháp phòng bệnh bắt buộc trong chăn nuôi nhằm tạo khả năng miễn dịch cho đàn vật nuôi và tiêu diệt mầm bệnh tồn tại ngoài môi trường.

Thực hiện tốt các biện pháp phòng bệnh trên sẽ giảm thiểu được nguy cơ phát sinh dịch bệnh trên đàn gia súc, gia cầm, góp phần ổn định phát triển sản xuất chăn nuôi trên địa bàn tỉnh, ngăn ngừa dịch bệnh bùng phát, lây sang người, đảm bảo an sinh xã hội.

Để nâng cao hiệu quả tiêm phòng vắc xin cho đàn vật nuôi, người chăn nuôi có thể thực hiện một số biện pháp như sau:

Một là, bảo quản vắc xin đúng quy định.

Đa số các loại vắc xin phải được bảo quản ở nhiệt từ 2-8^oC (trừ các loại vắc xin chịu nhiệt) trong ngăn mát của tủ lạnh hoặc trong các thùng bảo ôn có đá giữ lạnh.

Nên để vắc xin ở ngăn giữa của tủ lạnh, không nên để ở cánh tủ lạnh, ngăn lạnh ngay sát với ngăn đá hoặc ngăn dưới cùng vì ở đó nhiệt độ không đảm bảo.

Trong quá trình đi tiêm phòng, cần bảo quản vắc xin trong các thùng bảo ôn hoặc thùng xốp có đá, nắp của thùng phải luôn được đóng chặt để tránh ánh sáng chiếu vào lọ vắc xin. Tuyệt đối không được để vắc xin tiếp xúc trực tiếp với đá.

Hai là, thực hiện tiêm phòng vắcxin đúng quy trình kỹ thuật:

Cần tiêm phòng hàng năm cho đàn gia súc, gia cầm trước mùa phát bệnh, cụ thể: tiêm vào 02 vụ chính trong năm: vụ xuân vào khoảng tháng 3-4 và vụ thu vào khoảng tháng 9-10; ngoài ra phải thường xuyên tiêm bổ sung cho đàn vật nuôi.

Chú ý kiểm tra hạn sử dụng của vắc xin; kiểm tra chủng loại vắc xin có đúng nhu cầu sử dụng không; kiểm tra số lô, số liều trong một lọ; không dùng lọ vắc xin có hiện tượng tách pha nước hoặc bị nứt, vỡ. Đồng thời, ghi chi tiết các thông số của lọ vắc xin trong sổ theo dõi tiêm phòng để giải quyết khi có sự cố về sau.

Trước khi tiêm phòng cần nâng nhiệt độ của lọ vắc xin lên khoảng 25⁰C; lắc kỹ lọ vắcxin; cần tiêm đủ liều lượng, đúng đường tiêm, đúng vị trí và độ tuổi theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Không được tiêm vắcxin cho con vật đang ốm, nghi mắc bệnh, động vật quá gầy yếu. Đối với động vật mang thai cần thao tác nhẹ nhàng để tránh sảy thai.

Khi tiêm cùng một lúc nhiều loại vắc xin thì không nên trộn lẫn vào nhau hoặc tiêm ở cùng một vị trí mà phải tiêm ở những vị trí khác nhau.

Dụng cụ tiêm phòng (bơm, kim tiêm) phải đảm bảo tiệt trùng. Tốt nhất là luộc sôi để nguội trước khi sử dụng; không dùng các loại hóa chất như cồn, cồn Iod, sút,.. để sát trùng bơm, kim tiêm.

Lọ vắc xin đã pha hoặc đã cắm kim tiêm chỉ sử dụng trong ngày, không dùng cho ngày hôm sau. Chú ý thay kim trong quá trình tiêm, nên dùng 1 kim/1 con gia súc, 1 kim/1 đàn gia cầm. Các lọ vắc xin đã sử dụng, bơm, kim tiêm cần phải được thu gom và tiêu hủy.

Ba là, tăng cường chăm sóc, nuôi dưỡng gia súc, gia cầm trước, trong và sau thời gian tiêm phòng để đảm bảo vật nuôi có sức khỏe tốt, tăng hiệu quả đáp ứng miễn dịch. Bên cạnh đó cần giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh trên đàn vật nuôi trong các giai đoạn này; báo cáo cơ quan thú y và chính quyền địa phương khi có dịch bệnh phát sinh để có biện pháp xử lý kịp thời, không để dịch bệnh bùng phát, lây lan trên diện rộng.

Bốn là, nên mua vắc xin ở những địa chỉ tin cậy, được cấp phép bán vắc xin, có đủ phương tiện, trang thiết bị cho việc bảo quản vắc xin.

Một số loại vắc xin được sử dụng hiện nay:

- Vắc xin LMLM: Vắc-xin LMLM vô hoạt type O chứa một hoặc kết hợp các kháng nguyên như: RAHO6/FMD/O-135; O 3039 và O Manisa; O1Campos; O/Mya98/XJ/2010 và O/GX/09-07; hoặc các kháng nguyên khác của vắc-xin đã được cấp phép lưu hành và được chứng minh hiệu quả tại thực địa. Đối tượng tiêm phòng: Trâu, bò, lợn nái và lợn đực giống khỏe mạnh. Đối với gia súc sinh ra từ mẹ chưa được tiêm phòng, tiêm phòng bắt đầu từ 02 tuần tuổi trở lên. Đối với gia súc sinh ra từ mẹ đã được tiêm phòng còn thời gian miễn dịch, tiêm phòng bắt đầu từ 2,5 tháng tuổi trở lên.

- Vắc xin THT trâu, bò: Vắc-xin vô hoạt keo phèn. Đối tượng tiêm phòng: Trâu, bò khỏe mạnh từ 06 tháng tuổi trở lên.

- Vắc xin Viêm da nổi cục (VDNC) trên trâu, bò: Sử dụng các loại vắc-xin phòng bệnh VDNC được phép lưu hành tại Việt Nam như: Lumpyvac, Mevac LSD,.... Không sử dụng vắc-xin VDNC đồng thời với các loại vắc-xin khác; không nên tiêm các loại vắc-xin khác cho động vật ít nhất 01 tuần trước và 01 tuần sau ngày tiêm vắc-xin VDNC. Đối tượng tiêm phòng: Trâu, bò chưa được tiêm vắc-xin hoặc đã tiêm vắc-xin VDNC nhưng hết thời gian miễn dịch bảo hộ (theo hướng dẫn của nhà sản xuất vắc-xin); không có biểu hiện triệu chứng điển hình của bệnh VDNC và các bệnh truyền nhiễm khác.

- Vắc xin Dại trên chó, mèo: Vắc-xin dại vô hoạt. Đối tượng tiêm phòng: Chó, mèo khỏe mạnh, từ 03 tháng tuổi trở lên.

- Vắc xin Cúm gia cầm: khuyến cáo lựa chọn các loại vắc-xin có hiệu lực bảo hộ đối với vi-rút Cúm gia cầm chủng A/H5N1, A/H5N6 và A/H5N8 như: Navet -Vifluvac 2; Re-5; K-New H5; vắc-xin vô hoạt H5 chủng D7 và rD8. Đối tượng tiêm phòng:  Gà làm giống, gà đẻ trứng thương phẩm, gà thịt từ 02 tuần tuổi trở lên, vịt làm giống, vịt đẻ trứng thương phẩm, vịt từ 02 tuần tuổi trở lên.

Để chăn nuôi có hiệu quả, ngoài việc tiêm phòng vắc xin người chăn nuôi cũng cần thực hiện các biện pháp như: định kỳ vệ sinh, khử trùng, tiêu độc môi trường, dụng cụ chăn nuôi; chăm sóc, nuôi dưỡng tốt; mua con giống ở những cơ sở có uy tín, có giấy chứng nhận kiểm dịch của cơ quan thú y và các điều kiện vệ sinh thú y khác nhằm chủ động bảo vệ đàn vật nuôi trước dịch bệnh, góp phần phát triển ngành chăn nuôi của tỉnh ta theo hướng bền vững, an toàn./.

Đinh Thu Phương – Chi cục Chăn nuôi và Thú y