Miền Bắc nước ta, từ tháng
4 tới tháng 9 là thời điểm thời tiết có nhiều diễn biến phức tạp, ban ngày nắng
nóng, độ ẩm tích lũy cao gây ra những trận mưa giông, mưa rào xối xả vào buổi
chiều và tối. Khi mưa lớn xảy ra có thể gây ngập úng cục bộ hoặc trên diện
rộng, nhất là tại các vùng chiêm trũng của huyện Cẩm Khê, Thanh Ba, Hạ Hòa,
Đoan Hùng,... tạo cơ hội phát tán mầm bệnh, là điều kiện thuận lợi để phát sinh
dịch bệnh trên đàn gia súc, gia cầm. Vì vậy, chăm sóc gia súc, gia cầm trong
mùa mưa bão để tăng khả năng chống chịu với các tác động bất lợi của thời tiết
và sự đe dọa của dịch bệnh là rất cần thiết. Để chủ động phòng, chống dịch bệnh
cho gia súc, gia cầm vào mùa mưa lũ có hiệu quả, người chăn nuôi cần thực hiện
các biện pháp sau:

Ảnh 1: dự trữ rơm sau thu
hoạch

Thứ nhất: gia cố chuồng trại;
vệ sinh, khử trùng, tiêu độc:

Ảnh 2: gia cố, tu sửa chuồng trại

Đảm bảo chuồng trại luôn cao ráo, thoáng mát; kiên
cố, có khả năng chống dột, chống ngập lụt và được che chắn cẩn thận để tránh
mưa tạt, gió lùa; phù hợp với số lượng, đặc tính, lứa tuổi gia súc, gia cầm.

Khu chứa chất thải cần bố trí xa chuồng nuôi, khu sinh
hoạt, nguồn nước, cuối hướng gió và ở vị trí thấp để hạn chế ô nhiễm môi trường
khi có mưa to hoặc ngập úng.

Đối với những vùng có nguy cơ cao và thường hay xảy ra ngập
úng, người chăn nuôi cần chủ động tôn cao nền chuồng hoặc làm sàn cao cho gia súc,
gia cầm ở hoặc có phương án di dời đàn vật nuôi. Khi hết mưa bão cần tiến hành
quét dọn, vệ sinh chuồng trại, môi trường, dụng cụ chăn nuôi sạch sẽ, rắc vôi
bột rồi mới tiến hành phun thuốc khử trùng tiêu độc (Benkocid, Iodine, Virkon
S,...) để tiêu diệt mầm bệnh. Cần chú ý pha thuốc sát trùng đúng nồng độ theo
hướng dẫn của nhà sản xuất, khi phun cần chú ý phun từ trên xuống dưới, từ trong
ra ngoài. Nếu có gia súc, gia cầm chết cần đốt xác hoặc chôn huỷ để tránh làm ô
nhiễm môi trường.

Thứ hai: dự trữ thức ăn, tăng
cường chăm sóc, nuôi dưỡng để nâng cao sức đề kháng của đàn vật nuôi, hạn chế
phát sinh dịch bệnh:

Chủ động dự trữ nguồn thức ăn cho đàn vật nuôi, cụ thể: Đối
với trâu, bò: cần dự trữ thức ăn xanh, cỏ khô, thân cây ngô, thân cây lạc, đậu
tương, nên tiến hành thu gom rơm thành đống, che kín để tránh mưa ướt hoặc ủ
rơm với u rê để nâng cao giá dị dinh dưỡng và tăng tỷ lệ tiêu hóa. Đối với lợn,
gia cầm: dự trữ thức ăn tinh (ngô, sắn,...). Thức ăn dự trữ cần bảo quản ở nơi khô
ráo, tránh ẩm mốc.

Thực hiện tốt kỹ thuật chăm sóc nuôi dưỡng, phù hợp với
giống, lứa tuổi, tính biệt, mục đích sản xuất và giai đoạn phát triển của từng
loại gia súc, gia cầm. Bổ sung các loại vitamin, khoáng chất, men tiêu hóa vào
thức ăn khi thời tiết bất lợi, tuyệt đối không cho ăn thức ăn bị ôi thiu, mốc,
kém chất lượng.

Đảm bảo luôn có đủ nước uống sạch cho gia súc, gia cầm khi
có ngập lụt xảy ra. Đối với các vùng chưa có nước máy, cần làm trong và khử
trùng nước bị ô nhiễm trước khi cho gia súc, gia cầm uống.

(Để làm trong nước, bà con có thể sử dụng phèn chua theo tỷ
lệ 1 g phèn cho 20 - 25 lít nước. Sau khi làm trong, múc nước trong ở phía trên
rồi tiếp tục khử trùng bằng Cloramin B hoặc Cloramin T .1 viên Cloramin B có
hàm lượng 0,25g có thể khử trùng 25 lít nước đã được làm trong. Nếu không có
loại viên Cloramin B có thể sử dụng loại bột cloramin
B hoặc cloramin T. Nếu dùng loại bột thì chỉ cần 1/3 thìa canh có thể dùng để
khử trùng cho 300 lít nước sau khi nước đã làm trong). Nước đã được khử trùng
bằng cloramin B hoặc cloramin T có thể dùng cho cả người và gia súc, gia súc).

Thứ ba, chủ động tiêm phòng đầy đủ, đúng lịch các loại
vắc xin phòng bệnh cho đàn gia súc, gia cầm.

Đối với trâu, bò, dê: tiêm phòng vác xin Tụ huyết trùng, Lở
mồm long móng.

Đối với lợn: tiêm phòng vác xin Dịch tả, Tụ huyết trùng, Phó
thương hàn, Đóng dấu, Tai xanh và Lở mồm long móng...

Đối với gia cầm: Vịt, ngan
cần tiêm phòng Dịch tả vịt, Viêm gan do vi rút, Cúm gia cầm, Tụ huyết trùng…;
Gà cần tiêm phòng vắc xin Niu cát xơn, Gumboro, Cúm gia cầm, Tụ huyết trùng…

Thứ
tư: Thường xuyên theo dõi, giám sát đàn vật nuôi:

Người chăn
nuôi cần thường xuyên theo dõi, giám sát đàn vật nuôi để phát hiện sớm những biểu hiện bất thường như ủ rũ, kém
ăn, bỏ ăn, tiêu chảy, sốt cao,... Cách
ly kịp thời những vật nuôi có biểu hiện khác thường, kịp thời báo cáo cho
cán bộ thú y xã và chính quyền địa phương để được kiểm tra, tư vấn và xử lý không
để dịch bệnh lây lan trên diện rộng. Chấp hành các quy định về phòng, chống
dịch bệnh của chính quyền địa phương và quy định của pháp luật về thú y, tuyệt
đối không được tự mua thuốc về điều trị. Đặc biệt, hộ chăn nuôi gia súc, gia
cầm phải thực hiện tốt “5 không”: Không giấu dịch;Không bán chạy gia súc,
gia cầm bị bệnh; Không vận chuyển gia súc, gia cầm và sản phẩm gia súc, gia cầm
bị bệnh; Không ăn thịt gia súc, gia cầm ốm, chết hoặc không rõ nguồn gốc; Không
vứt xác gia súc, gia cầm ốm, chết ra ngoài môi trường xung quanh.

Tóm lại, chủ động phòng chống dịch bệnh cho gia súc, gia
cầm là công việc quan trọng cần được người dân quan tâm thực hiện tốt, có như
vậy mới giảm được thiệt hại lớn về kinh tế khi mùa mưa bão đang đến gần./.

BSTY. Đào Ngọc Lan – Chi cục Thú y