Cụ thể đánh giá một số loại đất chính như sau:

Tiềm năng đất trồng cây hàng năm: Đối với loại hình sử dụng đất 2 vụ lúa, diện tích tiềm năng khoảng trên 46.000 ha, phân bố chủ yếu trên các loại đất phù sa như đất phù sa trung tính ít chua, đất phù sa chua, đất phù sa gley, đất phù sa có tầng loang lổ. Trong đó, diện tích ở mức rất thích hợp (S1) có khoảng 17.000 ha, chiếm 36,83% diện tích tiềm năng, tập trung nhiều ở các huyện: Hạ Hòa 3.086 ha, Thanh Ba 2.653 ha, Lâm Thao 2.163 ha; mức thích hợp trung bình (S2) khoảng 29.000 ha (63,17%) phân bố nhiều tại các huyện: Cẩm Khê 5.342 ha, Yên Lập 4.698 ha, Hạ Hòa 2.973 ha, Đoan Hùng 2.720 ha, Thanh Sơn 2.742 ha,…; Loại hình sử dụng đất 2 lúa - 1 màu, diện tích tiềm năng khoảng 38.570 ha. Trong đó, diện tích ở mức rất thích hợp (S1) có khoảng 12.724 ha, chiếm 32,99%; mức thích hợp trung bình (S2) khoảng 25.647 ha (67,01%); Loại hình sử dụng đất 2 màu - 1 lúa, diện tích tiềm năng khoảng trên 17.000 ha. Trong đó, diện tích ở mức rất thích hợp (S1) có khoảng gần 6.000 ha, chiếm 33,11%, phân bố chủ yếu tại các huyện: Tân Sơn, Thanh Sơn, Thanh Thủy, Đoan Hùng, Tam Nông và Yên Lập; mức thích hợp trung bình (S2) khoảng trên 11.000 ha (66,89%); Loại hình sử dụng đất 1 lúa - 1 màu, diện tích tiềm năng khoảng trên 46.500 ha (trong đó, diện tích ở mức rất thích hợp (S1) khoảng gần 17.000 ha, chiếm 35,98%, phân bố ở hầu hết huyện trong tỉnh; mức thích hợp trung bình (S2) khoảng gần 30.000 ha (64,02%); Loại hình sử dụng đất chuyên màu, diện tích tiềm năng có khoảng 86.000 ha, trong đó diện tích rất thích hợp (S1) theo đánh giá có khoảng trên 17.000 ha, phân bố nhiều tại các huyện: Thanh Ba 7.350 ha, Hạ Hòa 3.081 ha, Cẩm Khê 1.725 ha, Thanh Sơn 1.509 ha, Thanh Thủy 1.024 ha; Loại hình sử dụng đất chuyên rau có diện tích tiềm năng khoảng 25.680 ha, trong đó diện tích rất thích hợp (S1) theo đánh giá có 10.884 ha, mức thích hợp trung bình có 14.796 ha; Loại hình sử dụng đất chuyên hoa có diện tích tiềm năng khoảng 3.490 ha, trong đó diện tích rất thích hợp (S1) có 1.535 ha, mức thích hợp trung bình (S2) có 1.955 ha. Đất trồng hoa có tiềm năng phát triển chủ yếu ở thành phố Việt Trì và huyện Phù Ninh.

Tiềm năng đất trồng cây lâu năm: Điều kiện đất đai, khí hậu và địa hình phù hợp với nhiều loại cây trồng lâu năm, đặc biệt là cây công nghiệp lâu năm như chè, sơn, cao su và cây cây ăn quả (bưởi, nhãn vải, cam quýt, hồng…). Tiềm năng đất trồng cây lâu năm phân bố trên hầu hết các loại đất của tỉnh nhưng nhiều nhất vẫn là các nhóm đất xám, đất phù sa, đất đỏ thuộc địa bàn các huyện Đoan Hùng, Hạ Hòa, Thanh Sơn, Tân Sơn ở độ cao dưới 500 m, độ dốc dưới 25o. Cụ thể: Đất trồng cây công nghiệp lâu năm (chè, sơn, cao su,…), diện tích tiềm năng có khoảng 126.000 ha, trong đó diện tích rất thích hợp (S1) có khoảng 40.000 ha (31,69%), còn lại là diện tích có mức thích hợp trung bình.  Đất trồng cây ăn quả (bưởi, nhãn vải, cam quýt, hồng…), diện tích tiềm năng có khoảng gần 50.000 ha, trong đó diện tích ở mức rất thích hợp (S1) có khoảng 38.600 ha (77,63%), còn lại là diện tích có mức thích hợp trung bình. Tiềm năng đất trồng cây ăn quả có ở hầu hết các huyện, thị nhưng tập trung nhiều trên địa bàn các huyện: Tân Sơn, Thanh Sơn, Thanh Ba, Đoan Hùng.

Tiềm năng đất lâm nghiệp: Là tỉnh trung du miền núi có quỹ đất lớn, độ dốc từ 15o trở lên chiếm tới trên 50% diện tích tự nhiên, diện tích đất chưa sử dụng đến năm 2009 vẫn còn gần 30 nghìn ha. Yêu cầu cấp thiết đặt ra là cần phủ xanh diện tích này, trồng rừng để cải thiện môi trường sinh thái, cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp giấy, tạo công ăn việc làm cho nhân dân, đặc biệt là số lao động ở nông thôn miền núi. Tiềm năng đất lâm nghiệp có khoảng 195.600 ha, có ở cả 13 huyện, thành, thị. Trong đó, diện tích cho loại hình sử dụng đất nông lâm kết hợp có khoảng trên 7.000 ha, phân bố trên tất cả các loại đất có độ dốc từ 3 - 8o thuộc địa bàn các huyện Thanh Thủy, Tam Nông và thị xã Phú Thọ.

Tiềm năng đất nuôi trồng thủy sản: Diện tích mặt nước có khả năng thâm canh, nuôi trồng thủy sản tương đối lớn. Ngoài diện tích đất nuôi trồng thủy sản hiện có 4.489 ha, trên địa bàn tỉnh còn có khoảng 3.000 ha diện tích mặt nước hồ thủy lợi, ruộng úng trũng cấy lúa kém hiệu quả có thể đưa vào nuôi trồng thủy sản kết hợp.

Dựa trên hiện trạng sử dụng đất, căn cứ vào chiến lược phát triển kinh tế xã hội của tỉnh cho thấy tiềm năng đất đai để chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất trên địa bàn tỉnh nhằm hình thành và phát triển vùng sản xuất hàng hóa tập trung, thực hiện đầu tư thâm canh; áp dụng tiến bộ khoa học công nghệ, đưa giống mới có năng suất, chất lượng cao vào sản xuất; bố trí lại cơ cấu cây trồng, mùa vụ và giống để giảm thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh phù hợp với điều kiện của từng vùng. Tiềm năng đất đai cho phát triển đất trồng cây hàng năm tập trung chủ yếu ở các huyện: Cẩm Khê, Thanh Ba, Hạ Hòa, Đoan Hùng, Phù Ninh, Yên Lập, Tam Nông, Lâm Thao phục vụ cho các mục đích trồng cây lương thực và hoa màu ngắn ngày (lúa, ngô, đậu, đỗ, rau màu và cây công nghiệp ngắn ngày); tiềm năng đất đai phát triển đất trồng cây lâu năm tập trung chủ yếu ở các huyện Hạ Hòa, Thanh Sơn, Yên Lập, Tân Sơn, Đoan Hùng, Thanh Ba, Cẩm Khê… phục vụ cho mục đích trồng cây công nghiệp lâu năm (chè, cao su) và cây ăn quả; tiềm năng đất đai để phát triển lâm nghiệp chủ yếu được khai thác, mở rộng trên diện tích đất đồi núi chưa sử dụng. Nhìn chung khả năng chuyển đổi cơ cấu sử dụng giữa đất trồng cây hàng năm - đất trồng cây lâu năm - đất rừng sản xuất trên địa bàn tỉnh có nhiều thuận lợi bởi địa hình không quá dốc, điều kiện khí hậu và đất đai đa dạng. Tuy nhiên khó khăn lớn nhất hạn chế đến khả năng chuyển đổi là điều kiện  hạ tầng về giao thông và thủy lợi cũng như khả năng đầu tư của người dân. Để ngành nông nghiệp phát triển mạnh, trong giai đoạn tới tỉnh Phú Thọ cần đầu tư khai thác những lợi thế về tiềm năng đất đai của từng vùng, từng địa phương, đảm bảo sự phát triển phù hợp từng tiểu vùng sinh thái trên cơ sở ứng dụng công nghệ sinh học và các tiến bộ trong khoa học kỹ thuật nhằm phát huy được tiềm năng, lợi thế từng vùng.