Trong những năm trở lại đây, năng suất, chất lượng, hiệu quả trong lĩnh vực chăn nuôi ở tỉnh Phú Thọ liên tục tăng cao, bước đầu đã hình thành các vùng sản xuất chăn nuôi hàng hóa tập trung gắn với công nghiệp chế biến và thị trường tiêu thụ sản phẩm. Tổng đàn lợn và sản lượng thịt lợn của tỉnh đứng thứ 7 cả nước, thứ 4 miền Bắc và thứ 2 vùng Trung du miền núi phí Bắc; sản lượng thịt lợn chiếm trên 70% trong cơ cấu sản lượng các loại. Tuy nhiên, trước diễn biến phức tạp của Dịch tả lợn Châu Phi( DTLCP) như hiện nay câu hỏi được nhiều người đặt ra đó là có nên tái đàn lợn không? và nếu tái đàn thì triển khai thực hiện như thế nào để đảm bảo công tác phòng chống bệnh nói chung và bệnh DTLCP nói riêng?
Ở nước ta, DTLCP đã xuất hiện từ tháng 2 năm nay, với tốc độc lây lan rất nhanh, đến nay dịch bệnh DTLCP đã xảy ra tại 7.744 xã thuộc 645 huyện của 63 tỉnh, thành phố, làm khoảng 5,1 triệu con lợn bị tiêu hủy, với tổng khối lượng là 297 nghìn tấn (chiếm 7,3% tổng khối lượng thịt lợn của cả nước). Trên địa bàn tỉnh, chỉ trong vòng hơn 4 tháng qua kể từ khi DTLCP xuất hiện đến nay đã bùng phát và lây lan tại 215/277 xã, thị trấn thuộc 13 huyện, thành, thị và đã có trên 50 nghìn con lợn bị tiêu hủy, với tổng khối lượng trên 2.900 tấn. Đáng chú ý dịch bệnh xảy ra chủ yếu ở các nông hộ nhỏ lẻ, chăn nuôi trong khu dân cư. Nguyên nhân lây nhiễm dịch bệnh chủ yếu do không thực hiện tốt các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học (ATSH) như: Tiếp xúc trực tiếp giữa lợn ốm và lợn khỏe (do nhập con giống, phối giống trực tiếp); hoặc do các yếu tố trung gian gián tiếp như con người, động vật gặm nhấm, côn trùng, chim di cư, ruồi, muỗi; hoặc do phương tiện vận chuyển, dụng cụ chăn nuôi chưa được sát trùng kỹ lưỡng; hoặc do sử dụng thức ăn thừa tại các nhà hàng, khách sạn, bếp ăn tập thể....
Tình hình dịch bệnh trên cả nước nói chung và trên địa bàn tỉnh nói riêng tiếp tục có diễn biến hết sức phức tạp, với mức độ lưu hành dày đặc ở hầu hết các địa phương, vi rút DTLCP có sức đề kháng mạnh với môi trường (có khả năng chịu được nhiệt độ 560C trong 70 phút, 700C trong 20 phút; bên cạnh đó, virus gây bệnh cũng có thể tồn tại trong môi trường có độ pH dao động lớn từ 3,5 - 11,5; ở các dụng cụ chăn nuôi, phương tiện vận chuyển, quần áo của người chăn nuôi trong nhiều ngày; trong các sản phẩm thịt vi rút có thể tồn tại trong vài tuần, nếu ở thịt động lạnh vi rút có thể tồn tại vài tháng,...), khả năng gây bệnh và lây lan dịch là rất cao, việc khống chế dịch bệnh vô cùng khó khăn. Mặt khác tháng 7 và tháng 8 dịch bệnh có chiều hướng giảm, giá lợn hơi tăng cao (47-48 nghìn đồng/kg) và còn xu hướng tiếp tục tăng, do nguồn cung thịt lợn giảm.
Trước thực trạng đó, ngành Nông nghiệp khuyến cáo đối với các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, không có khả năng thực hiện tốt các biện pháp chăn nuôi an toàn dịch bệnh hoặc chăn nuôi an toàn sinh học (như là: phải có biện pháp kiểm soát được người và phương tiện ra vào trang trại, kiểm soát được vật chủ trung gian; thức ăn, nước uống và nước sử dụng trong chăn nuôi đảm bảo hợp vệ sinh, không nhiễm mầm bệnh; định kỳ hàng ngày, hàng tuần thực hiện công tác vệ sinh tiêu độc khử trùng môi trường chăn nuôi, vật tư, dụng cụ chăn nuôi…; thực hiện tiêm phòng đầy đủ các loại vác xin và thực hiện tốt công tác quản lý, chăm sóc, nuôi dưỡng đàn vật nuôi,...) thì không thực hiện tái đàn trong khi dịch bệnh DTLCP chưa được kiểm soát, khống chế hoàn toàn vì sẽ làm dịch bệnh tiếp tục lây lan rộng. Thực tế trong tháng 9 vừa qua, nhiều hộ chăn nuôi nhỏ lẻ chủ quan nhập con giống tái đàn, do đó dịch bệnh tái bùng phát mạnh tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh.
Mặt khác, theo quy định của Bộ Nông nghiệp và PTNT để tái đàn phải đảm bảo các điều kiện: Lợn khỏe mạnh, có giấy tờ chứng minh nguồn gốc; Có kết quả âm tính với bệnh DTLCP; Cơ sở nhập lợn về nuôi phải đảm bảo ATDB hoặc được tham gia giám sát dịch bệnh hoặc thực hiện các biện pháp chăn nuôi ATSH. Đối với các trường hợp tái đàn không đúng quy định làm lây lan dịch bệnh sẽ buộc tiêu hủy và bị xử lý vi phạm hành chính theo quy định của Luật Thú y và Nghị định 90/2017/NĐ-CP về việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thú y.
Qua theo dõi, tình hình dịch bệnh DTLCP trong thời gian qua cho thấy, dịch chủ yếu xảy ra tại các cơ sở chăn nuôi nhỏ lẻ do không thực hiện tốt các biện pháp chăn nuôi ATSH, tại tỉnh Phú Thọ đã có trên 3.700 hộ chăn nuôi có lợn bị nhiễm bệnh. Tuy nhiên, nếu không được kiểm soát, khống chế kịp thời thì dịch bệnh sẽ có khả năng xâm nhập vào các trang trại chăn nuôi lớn, gây thiệt hại nặng nề cho người chăn nuôi và ngân sách Nhà nước cho công tác phòng chống dịch. Đến thời điểm hiện tại, Phú Thọ đã có 2 trang trại chăn nuôi lớn (gần 1.000 con) bị lây lan dịch bệnh. Các trang trại còn lại do áp dụng nghiêm ngặt các biện pháp chăn nuôi ATSH nên đã cơ bản khống chế không để dịch bệnh lây lan vào trang trại trong nhiều tháng qua, trong khi các khu vực xung quanh đều có dịch xảy ra.
Đối với các cơ sở chăn nuôi khép kín theo hình thức tự sản xuất con giống tại chỗ (nuôi lợn nái, lợn đực giống và nuôi lợn thịt), đồng thời áp dụng nghiêm ngặt các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh thì có thể bổ sung, tái đàn. Tuy nhiên, việc tái đàn phải đảm bảo các điều kiện đã nêu trên và chỉ được tái đàn khi địa phương đã cống bố hết dịch.
TỪ ANH SƠN
Sở Nông nghiệp và PTNT