Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia, tình hình thời tiết tiếp tục có những diễn
biến phức tạp, không
khí lạnh tăng cường, nhiệt độ giảm sâu, làm suy yếu và giảm sức đề kháng của trâu bò; Bên
cạnh đó, cây cỏ phát triển kém, có thể chết lụi làm thức ăn thô xanh cho trâu
bò khan hiếm; Nếu người chăn nuôi không chủ động chống rét cho trâu bò, sẽ xảy
ra hiện tượng trâu bò bị đói và rét làm đổ ngã và chết, gây thiệt hại nặng nề
cho người chăn nuôi. Để khắc phục tình trạng đó, người chăn nuôi cần thực hiện
tốt một số biện pháp sau:
Về thức ăn:
Chuẩn bị và cung cấp đầy đủ thức
ăn thô xanh như: Rơm, rạ, tận dụng thân, lá, bi ngô, cây chuối…..và bổ sung
thêm thức ăn tinh như cám gạo, bột ngô, bột sắn, cháo muối là một trong những biện pháp chống rét cho trâu, bò
trong vụ đông rất hiệu quả, vì khi cung cấp
thức ăn đầy đủ, trâu bò có đủ năng lượng, tăng cường sức đề kháng, đủ sức chống đỡ bệnh tật và rét buốt của mùa đông. Đối với trâu bò trưởng thành, mỗi ngày cần bổ sung 1-
1,5kg thức ăn tinh/con/ngày, nếu vào ngày rét
đậm, rét hại cần điều chỉnh tăng lượng thức tinh (khoảng 2 kg/con/ngày); Thức ăn thô xanh chiếm khoảng 10% khối lượng cơ
thể (Một con trâu bò trưởng thành có khối lượng 250-300kg cần được ăn từ 25-35kg
thức ăn thô xanh mỗi ngày). Chú ý cho trâu bò ăn
thức ăn thô trước rồi mới ăn thức ăn tinh và uống nước.
Riêng bò cái có chửa cần được ăn mỗi ngày
30 - 35kg cỏ tươi, 2 kg rơm ủ, 1 đến 1,5kg thức ăn tinh (cám ngô, sắn khô, cám
gạo),...30- 40g muối; Không bắt bò làm việc nặng và tránh xô đẩy, xua đuổi mạnh
trong các tháng chửa thứ 3, 7, 8 và tháng thứ
9.
Đối với bò cái nuôi con sau khi đẻ 15 - 20
ngày đầu, cho bò mẹ ăn 1-1,5kg thức ăn tinh, 30 - 40g muối ăn, 30 - 40g bột
xương, có đủ thức ăn xanh ăn tại chuồng.
Về nước uống
Cần lưu ý cho trâu, bò uống đủ nước sạch,
tốt nhất cho trâu, bò uống nước ấm có pha muối với lượng 5g/100kg thể trọng (pha
10-30gam muối với 10 lít nước ấm) do trâu bò ăn thức ăn thô, khô nên nhu cầu
nước uống rất lớn; Nếu mất khoảng 10% lượng nước trong cơ thể thì các hoạt động
của cơ thể sẽ bị rối loạn hoặc ngừng lại và con vật có thể bị chết; Vì vậy, cần
duy trì cung cấp đủ nước uống thường xuyên tại chuồng cho trâu, bò, nhu cầu
nước uống của trâu, bò trong một ngày đêm, được tính bằng 1/10 khối lượng cơ
thể.
Về chuồng trại
Chuồng
trại cần đảm bảo khô ráo, sạch sẽ, thoáng, kín gió và tránh mưa hắt. Bố trí
cống rãnh thoát nước tốt, tuyệt đối không để gây ô nhiễm môi trường, hạn chế
tối đa sự phát triển của vi khuẩn, vi rút ở khu vực xung quanh chuồng nuôi.
Chuồng trại cần che chắn để tránh gió lùa bằng cách dùng
lá cọ, lá chuối hoặc bạt nilon… làm thành những tấm rèm che xung quanh chuồng,
đặc biệt lưu ý che hướng gió lùa. Nền chuồng luôn giữ khô ráo, trải rơm,
lá chuối, cỏ khô; Thường xuyên thay chất độn
chuồng, hạn chế việc dội rửa nước vào nền chuồng, không để trâu, bò nằm
trên nền chuồng ướt lạnh. Sử dụng các loại bao tải gai, bao tải dứa, nilon hoặc
tận dụng các loại chăn, quần áo cũ may áo che thân cho trâu bò đỡ lạnh.
Chăm sóc
Những ngày rét đậm, nhiệt độ xuống dưới 15oC
phải dừng ngay việc chăn thả trâu, bò ngoài đồng, trên rừng, không cho trâu bò
cày kéo; Nhốt và cho trâu bò ăn uống tại chuồng. Đối với các huyện miền núi, người
chăn nuôi thường có tập quán chăn nuôi trâu bò trên núi cao, mùa đông nên chủ
động đưa trâu, bò về các lán trại ở khe núi hoặc vùng thấp nuôi nhốt và áp dụng
các biện pháp giữ ấm cho trâu, bò.
Khi nhiệt độ xuống dưới 12oC,
cần đốt lửa chống rét cho trâu bò và chú ý tới vị trí đặt đống đốt ở cuối
chuồng để khói không tạt vào mặt trâu bò và đặt tránh xa chất độn
chuồng, bạt che để phòng bén lửa gây cháy.
Đối với những ngày nắng ấm, tranh thủ tắm
cho trâu, bò; Nếu trời lạnh không tắm được thì sử dụng bàn chải, chải cho trâu
bò và cho trâu bò vận động.
Vệ sinh thú
y và tiêm phòng
Đảm bảo vệ
sinh chuồng trại sạch sẽ giúp hạn chế mầm bệnh cho trâu bò, đặc biệt khi tiêm
phòng tốt sẽ giúp trâu bò tránh một số bệnh xảy ra khi thời tiết thay đổi; Vì
vậy, người chăn nuôi cần:
- Thường
xuyên quét dọn vệ sinh chuồng trại, định kỳ phun thuốc khử trùng 2 - 3 tuần/lần
để vệ sinh tiêu độc khử trùng; Khi sử dụng thuốc sát trùng cần chú ý tuân theo
hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất.
- Thực hiện
tốt công tác tiêm phòng định kỳ, tiêm phòng đầy đủ các bệnh: Lở mồm long móng,
tụ huyết trùng trâu bò. Tiêm phòng bổ sung cho gia súc khi đến tuổi tiêm phòng
và số gia súc bị tiêm sót trong các đợt tiêm phòng định kỳ.
- Kiểm tra
phát hiện kịp thời những trâu bò có biểu hiện bệnh sán lá gan, ký sinh trùng
đường máu để tranh thủ tiêm phòng, điều trị vào những ngày nắng ấm.
Với những diễn biến phức
tạp của thời tiết như hiện nay, việc phòng chống rét cho trâu, bò là việc hết
sức quan trọng, đòi hỏi các hộ chăn nuôi phải chủ động thực hiện, nhằm nâng cao
sức đề kháng cho đàn vật nuôi và giảm thiểu những thiệt hại về kinh tế do rét
đậm, rét hại gây ra.
Ths.Nguyễn
Thị Minh Hiền (TTKN)