Nhưng thực tế trên địa bàn, suốt từ nhiều năm qua, do lợi nhuận trước mắt, một số cá nhân trong vùng đã tự ý đào những đường lò, đường hầm trong lòng đất vào các vỉa than để khai thác và bán lại cho các đầu nậu. Các hầm lò đào trong điều kiện trái phép, không được tính toán chèn chống khoa học, đào lộn xộn, bừa bãi nên ảnh hưởng nghiêm trọng đến cảnh quan môi trường trong khu vực, ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt, điều kiện canh tác nông nghiệp của người dân trong xã và gây nguy hiểm đến tính mạng của những người trực tiếp tự ý khai thác; thực tế đã có nhiều vụ tai nạn gây chết người và bị thương tại khu vực này. 



Trước thực trạng đó, Sở Tài nguyên và Môi trường cùng chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng đã tiến hành nhiều cuộc kiểm tra, xử lý tình trạng khai thác trái phép.



Tháng 5 năm 2007, Sở Tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với UBND huyện Thanh Sơn kiểm tra tình hình khai thác than trái phép tại xã Tinh Nhuệ, đã thống kê thực trạng các lò đang đào khai thác trái phép, yêu cầu UBND xã Tinh Nhuệ thông báo, vận động, tuyên truyền đến các hộ gia đình, các cá nhân trên địa bàn không tham gia các hành vi vi phạm pháp luật, hoạt động khai thác than trái phép.



Chính quyền địa phương xã Tinh Nhuệ đã có nhiều biện pháp chấn chỉnh, xử lý đối với các hoạt động khai thác trái phép như: đã ban hành Chỉ thị, Quyết định  cấm và xử lý vi phạm trong khai thác khoáng sản trái phép vào các năm 2005, 2007, 2008, 2009; đã xử phạt 5 chủ lò khai thác trái phép thu nộp ngân sách 2.500.000 đồng.



 Ngày 26/5/2009, Phòng Cảnh sát Môi trường - Công an tỉnh đã kiểm tra phát hiện 6 chủ lò khai thác tại xã Tinh Nhuệ (có 4 chủ lò là người xã Lương Nha - huyện Thanh Sơn, 2 chủ lò là người xã Tinh Nhuệ), xử lý thu giữ 2 bãi than tại xã Lương Nha, và 2 bãi than tập kết tại xã Tinh Nhuệ có khối lượng trên 100 tấn. Phòng Cảnh sát Môi trường đã lập hồ sơ xử lý, cùng Sở Tài nguyên và Môi trường đề nghị UBND tỉnh tịch thu khối lượng than thu gom trái phép để bán xung công quỹ nhà nước.



Ngày 03/6/2009, Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với UBND huyện Thanh Sơn kiểm tra thực trạng trên địa bàn và đề nghị UBND xã Tinh Nhuệ tăng cường kiểm tra, chấn chỉnh các hành vi khai thác khoáng sản trái phép đã được quy định trong Luật Khoáng sản và được UBND tỉnh quy định tại Quyết định số 3258/QĐ-UBND ngày 13/11/2008.



Sự vào cuộc của các cơ quan chức năng trong thời gian vừa qua đã góp phần chấn chỉnh chấm dứt được hoạt động khai thác trái phép tại đây. Tuy nhiên, để tình trạng khai thác than trái phép tại địa bàn xã Tinh Nhuệ - huyện Thanh Sơn không tái diễn trở lại, thì cần có sự quan tâm chỉ đạo sát sao, thường xuyên của các ngành, các cấp, các cơ quan chức năng. Đặc biệt, chính quyền địa phương cần tăng cường trách nhiệm bảo vệ, quản lý nguồn tài nguyên khoáng sản của nhà nước, tuyên truyền vận động nhân dân trên địa bàn ý thức chấp hành pháp luật.