Vậy cây Trinh nữ thân gỗ có những đặc điểm gì có thể gây hại đến các hệ sinh thái như vậy? Theo các tài liệu khoa học, Trinh nữ thân gỗ là một loài cây thân gỗ dạng bụi, có tên khoa học Mimosa pigra, thuộc phân họ Trinh nữ - Mimosoideae, họ Đậu - Fabaceae, thân có nhiều gai nhọn, nguồn gốc từ Trung Mỹ, có nhiều tính năng hữu ích khiến từ đầu thế kỷ 19, đã được một bộ phân nhân loại quan tâm, sử dụng cho công việc cố định đạm tự do, cải tạo đất, làm hàng rào bảo vệ, làm cơ chất để sản xuất nấm, trích ta-nanh, làm nhiên liệu sinh học... Nhờ vậy, cây có điều kiện theo xuất hiện ở nhiều nơi trên thế giới. Cây thường cao 1,5 - 2 m, lúc non thân màu xanh, mềm yếu, nhưng khi trưởng thành toàn thân hóa gỗ trở nên cứng cáp, chống chịu được các tác nhân gió và nước. Cây Trinh nữ thân gỗ mọc rất tốt trong điều kiện đất phù sa ngập lũ. Vỏ thân và cành mang rất nhiều gai nhọn, chống được sự luỗng đạp của động vật. Lá kép lông chim 2 lần, rất nhạy cảm, xếp lại khi có một va chạm nào đó, dù rất nhẹ. Hoa kép hình đầu, mang hằng trăm hoa tím. Cây có khả năng cho hoa 4 - 12 tháng sau khi mọc. Từ khi ra hoa đến lúc quả chín mất khoảng 4 - 5 tuần. Quả phân đốt, mỗi đốt chứa 1 hạt hình thuôn dài; khi quả già khô dần, các đốt tách ra, vỏ đốt mang rất nhiều lông tơ hóa gỗ, giúp đốt quả nổi dễ dàng trên mặt nước, bám dính vào lông động vật, vào áo quần và tóc của người, dễ dàng phát tán khắp nơi, cả môi trường nước và trên cạn. Hàng năm, cây tạo ra một lượng hạt rất lớn có thể tồn tại trong đất ẩm đến 7 năm (trong đất cát khô có thể đến 23 năm) mà vẫn còn khả năng nẩy mầm. Lượng hạt tích trữ trong đất lớn, cộng với khả năng sống lâu dài của hạt trong đất làm cho cây Trinh nữ thân gỗ có khả năng tái xâm chiếm rất cao. Khi đất đủ ẩm và đủ  ấm, hạt nứt nanh, nảy mầm. Chúng có thể nảy mầm quanh năm, nhưng mạnh nhất là vào đầu và cuối mùa ẩm ướt. Rễ của cây này tiết ra độc tố Fitôxít ức chế sự sinh trưởng, phát triển của thực vật và động vật thuỷ sinh, gây cản trở dòng chảy của dòng sông.

Với những đặc điểm sinh học như thế, Trinh nữ thân gỗ nhân số lượng cá thể và quần thể rất nhanh, chiếm lĩnh những vùng đất hoang hóa, những bãi bồi ven sông, ven lòng hồ, bờ mương, kênh rạch... kể cả những vùng đất canh tác nông nghiệp thiếu kiểm soát. Cây có khả năng mọc chồi non rất nhanh sau khi bị chặt hạ. Bản thân cây Trinh nữ thân gỗ trưởng thành khó bị đốt cháy, khu vực bị cây Trinh nữ thân gỗ xâm lấn thường có rất ít cây cỏ khác mọc chung, do đó việc dùng lửa như là biện pháp duy nhất để kiểm soát cây Trinh nữ thân gỗ thường không có hiệu quả. Cây Trinh nữ thân gỗ hiện được xem là một trong những loài cỏ dại nguy hiểm đối với các vùng đất ngập nước nhiệt đới, được tổ chức IUCN xếp vào danh sách 100 loài sinh vật ngoại lai nguy hiểm nhất. Từ lâu, nhiều nơi trên thế giới đã xếp Trinh nữ thân gỗ vào loại cỏ dại độc hại cần được tiêu diệt. Nhiều chương trình quốc gia được đặt ra ở một số nước, điển hình là ở Australia. ở Việt Nam, đã có nhiều đề tài thuộc các cấp quản lý khác nhau nhưng khả năng áp dụng chưa cao. Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn cũng đã ban hành Quy trình phòng trừ tổng hợp cây Trinh nữ thân gỗ (kèm theo Quyết định số 3061/QĐ-BNN-KHCN ngày 15/10/2007 của Bộ trưởng Bộ NN & PTNT).

 Hiện nay trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, cây Trinh nữ thân gỗ có xuất hiện tại nhiều huyện, thành, thị, phân bố rải rác thành từng bụi nhỏ xung quanh các hồ, đập, sông, suối, bờ ruộng, nương rẫy và các công trình công cộng hay những nơi bỏ hoang hóa lâu ngày.  ở thành phố Việt Trì, có thể phát hiện thấy tại khu vực công viên Văn Lang đoạn giáp với đường Nguyễn Tất Thành, khu vực gần Cầu Việt Trì và rải rác ở nhiều nơi trên địa bàn thành phố... nhưng chưa có quần thể nào mọc dày đặc với quy mô diện tích lớn. Mặt khác, trong thời gian qua, do hoạt động sản xuất nông lâm nghiệp diễn ra mạnh, thực bì được phát dọn thường xuyên, các diện tích đất trống được tận dụng canh tác, trồng cây nên cây Trinh nữ thân gỗ chưa gây ảnh hưởng nhiều đến các hệ sinh thái và loài bản địa.

Tuy nhiên, để ngăn ngừa sự xâm lấn của cây Trinh nữ thân gỗ trên địa bàn tỉnh thì ngoài việc phổ biến về tác hại của cây trinh nữ thân gỗ thì cần có sự vào cuộc của các cấp, các ngành cũng như của toàn dân nhằm ngăn ngừa và kiểm soát sự lan rộng của loài cây này. Theo kinh nghiệm của các địa phương đã bị sự xâm lấn mạnh mẽ của cây Trinh nữ thân cho thấy không có một biện pháp diệt trừ nào khi sử dụng riêng rẽ lại có hiệu quả hoàn toàn đối với cây Trinh nữ thân gỗ. Cần phải phối hợp nhiều biện pháp kỹ thuật trên vùng đất canh tác một kế hoạch tổng hợp để tác động đến các giai đoạn tăng trưởng khác nhau của cây Trinh nữ thân gỗ. Ngoài ra cũng cần coi trọng các biện pháp phòng ngừa, giám sát và can thiệp sớm của cộng đồng. Đây là các hoạt động ít tốn kém nhưng mang lại hiệu quả rất cao. Huy động sự tham gia của công đồng dân cư sống trong vùng có cây Trinh nữ

thân gỗ chủ động trong việc phòng trừ sự xâm lấn của cây Trinh nữ thân gỗ trên vùng đất nông nghiệp xung quanh là hết sức cấp bách.

Đối với các khu vực đã bị ảnh hưởng của cây Trinh nữ thân gỗ cần tiến hành các biện pháp nhằm khoanh vùng để loại bỏ loài cây này. Do chưa các quần thể cây với diện tích lớn nên có thể sử dụng các biện pháp đơn giản là một số biện pháp đốt và chặt bỏ cây. Tuy nhiên, có một số điểm cần lưu ý, khi tiến hành loại bỏ cây đúng quy trình kỹ thuật, cần loại bỏ cây ngay, không để lưu niên, không tiến hành chặt hạ và đốt vào thời điểm quả già dẫn đến việc phát tán hạt vào đất.

Có thể nói rằng, biện pháp hiệu quả nhất để ngăn chặn sự xâm lấn của cây Trinh nữ thân gỗ nói riêng và các loài ngoại lai xâm lấn nói chung là cần tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về đặc điểm sinh học, tác hại của chúng đối với hệ sinh thái cũng như hướng dẫn họ cách phòng trừ để loại  bỏ sự xâm lấn của các loài ngoại lai xâm hại.