Xác định ý thức, trách nhiệm của người dân có vai trò quyết định trong vấn đề bảo vệ môi trường, trên cơ sở các văn bản quy phạm pháp luật, các quy định hiện hành, ủy ban nhân dân thành phố Việt Trì đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách, chương trình tuyên truyền giáo dục về Luật bảo vệ môi trường trong quần chúng nhân dân. Công tác tuyên truyền này được thực hiện cụ thể thông qua các buổi họp khu dân cư hay được lồng ghép trong các giờ sinh hoạt ngoại khóa tại các trường học và trở thành tiêu chí đánh giá cơ quan, đơn vị, tổ chức văn hóa trên địa bàn. Song song với công tác tuyên truyền, từ năm 2007 đến nay, thành phố đã thẩm định và xác nhận 553 bản cam kết bảo vệ môi trường, đề án bảo vệ môi trường đơn giản đối với các dự án, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ đầu tư trên địa bàn; 4 đơn vị đã được thực hiện cải tạo phục hồi môi trường dưới sự hỗ trợ của Sở Tài nguyên và Môi trường.

Với nền tảng là thành phố công nghiệp với các khu, cụm công nghiệp, tránh tình trạng ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân và quá trình sản xuất khác, ngay khi các cơ sở sản xuất mới đi vào hoạt động, thành phố luôn chỉ đạo các cơ sở sản xuất xây dựng, đảm bảo về hệ thống xử lý nước thải, khói bụi, tiếng ồn… đạt tiêu chuẩn môi trường, trang bị đầy đủ các thiết bị giảm thiểu ô nhiễm môi trường; phải bắt buộc có bản cam kết bảo vệ môi trường được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Hiện nay, các khu, cụm công nghiệp đang đóng trên địa bàn thành phố đã có dự án xây dựng hệ thống xử lý nước thải được phê duyệt và đang trong giai đoạn triển khai xây dựng dự án. Bên cạnh sự chỉ đạo, đôn đốc, Phòng Tài nguyên và Môi trường thành phố cũng thường xuyên phối hợp với các ngành và Cảnh sát Môi trường tiến hành thanh, kiểm tra, xử lý các điểm gây ô nhiễm môi trường. Trên cơ sở các buổi thanh, kiểm tra và ý kiến đóng góp của người dân, nhiều đơn vị đã bị xử phạt vi phạm hành chính như: Công ty cổ phần Nhôm Sông Hồng, Công ty cổ phần Hóa chất Việt Trì, Công ty Miwon Việt Nam, hay công ty Cổ phần Giấy Việt Trì…

Bên cạnh chất thải công nghiệp thì chất thải y tế cũng được đặc biệt quan tâm, bởi đây đều là những chất thải có hàm lượng độc hại cao đối với môi trường và đời sống người dân. Theo báo cáo của Phòng Tài nguyên và Môi trường thành phố, hiện nay, 100% chất thải y tế của các bệnh viên và các cơ sở khám chữa bệnh trên địa bàn được quản lý, thu gom theo đúng quy định, công tác vận chuyển và xử lý được các đơn vị có đủ tư cách pháp  nhân thực hiện đảm bảo theo đúng quy định của pháp luật.

Song song với chất thải sản xuất thì chất thải sinh hoạt chiếm tỷ lệ lớn. Có thể nói, trong gần 20 năm qua, diện tích tự nhiên cũng như dân số thành phố ngày càng mở rộng , tăng lên với 11.175,11 ha và 280.000 người, phân bố tại 23 xã, phường. Với cánh tay đắc lực là Công ty Môi trường và dịch vụ đô thị Việt Trì, công tác thu gom rác thải đã được thực hiện một cách thường xuyên, giúp cho đường phố thêm sạch, đẹp; 100% đường phố đô thị được trồng cây xanh, cắt tỉa thường xuyên. Theo thống kê, hiện toàn thành phố đã có 95% hộ gia đình có thùng đựng rác thải riêng, 85% khu dân cư có thùng đựng rác thải tập trung, 100% khu vực công cộng đã có thùng thu gom rác thải. Đối với khu vực nội thị thì công việc thu gom rác thải được thực hiện dễ dàng hơn, còn đối với 10 xã của thành phố, những nơi không có công nhân và xe của công ty Môi trường và dịch vụ đô thị làm việc, thì người dân đã tự thành lập các tổ thu gom rác thải, hoạt động trong các khu dân cư, nhiều đoạn đường “phụ nữ tự quản”, “thanh niên tự quản” được xây dựng dựa trên tinh thần, ý thức, trách nhiệm của mỗi cá nhân. Điều này không chỉ giúp vấn đề môi trường được cải thiện mà còn tạo góp phần tạo nên khối đoàn kết, tinh thần cộng đồng. Ông Nguyễn Ngọc Trầm - phường Dữu Lâu là một thấy giáo đã về hưu, nhiều năm công tác xa thành phố khi trở về đã rất phấn khởi: Thành phố bây giờ khác hơn trước rất nhiều, xanh, sạch, đẹp, không còn là thành phố “3B” mà người ta vẫn nhắc tới trước kia nữa”. Ông Đỗ Mão -  ở phường Gia Cẩm chia sẻ: Qua nhiều buổi tuyên truyền ở khu dân cư, Tôi thấy người dân giờ ý thức hơn nhiều trong việc bảo vệ môi trường. Nếu như trước kia nhà ai biết nhà nấy, có quét sân cũng chỉ quét cho mình thì nay còn quét cho cả hàng xóm… Hiện nay, 95% dân số đô thị và 85% dân số nông thôn trên địa bàn thành phố đã được sử dụng nước sạch. Đây là con số “đẹp” minh chứng cho những nỗ lực của thành phố Việt Trì trong công tác bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân.

 Mặc dù công tác bảo vệ môi trường của thành phố vẫn còn những hạn chế, tồn tại nhất định nhưng thành công lớn nhất từ chương trình này là ý thức của người dân thành phố đã ngày một nâng cao, kỷ cương ở các cơ sở sản xuất kinh doanh đã được siết chặt hơn trước rất nhiều. Trên những kết quả đó, chắc chắn những tồn tại, hạn chế sẽ được thành phố khắc phục, giải quyết từng bước một cách triệt để trong những năm tiếp theo để Việt Trì xứng tầm là thành phố công nghiệp, văn minh, hiện đại; và là thành phố lễ hội về với cội nguồn dân tộc Việt Nam.