Bộ cho biết, Dự thảo được xây dựng trên kết quả khảo sát thực tế do Tổ công tác liên ngành gồm các Bộ: Xây dựng, Công thương, Tài nguyên và Môi trường, Lao động - Thương binh và Xã hội thực hiện. Tổ công tác đã tiến hành kiểm tra hoạt động khai thác đá tại một số địa phương vừa xảy ra các vụ sạt lở mỏ đá nghiêm trọng như Sơn La, Hà Nam, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Bình Định, Phú Yên.
Theo Bộ Xây dựng, hiện nay đá được khai thác để làm vật liệu xây dựng như đá ốp lát, cốt liệu bê tông, vật liệu đắp nền đường, nguyên liệu sản xuất xi măng... Các mỏ đá được phân bố ở hầu hết các địa phương trên cả nước nhưng tập trung nhiều tại một số tỉnh như: Sơn La, Quảng Ninh, Hòa Bình, Hà Nam, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Bình Định, Phú Yên, Gia Lai, Đắc Lắc, Đắc Nông, Kiên Giang... Phần lớn các mỏ này có quy mô khai thác vừa và nhỏ, công suất dưới 100.000 m3/năm và thời gian khai thác không quá 5 năm. Những mỏ công suất khai thác lớn chủ yếu để làm nguyên liệu sản xuất xi măng và cung cấp cốt liệu phục vụ xây dựng các công trình thủy điện.
Hiện nay, hoạt động khai thác đá tại các mỏ quy mô vừa và nhỏ có nhiều bất cập như: thiếu số liệu khảo sát địa chất để phục vụ thiết kế mỏ; nơi có hồ sơ thì lại sơ sài, không đúng với thực tế tại mỏ; tổ chức, cá nhân khai thác mỏ đá chưa đáp ứng được điều kiện năng lực theo quy định; thi công khai thác không đúng quy phạm kỹ thuật an toàn trong khai thác đá lộ thiên; không tuân thủ quy định về quản lý, sử dụng vật liệu nổ công nghiệp... Nguyên nhân nữa dẫn đến gia tăng tại nạn lao động do sạt lở mỏ đá là lơi lỏng trong công tác quản lý nhà nước, thanh tra, kiểm tra, cấp phép cho hoạt động khai thác đá.
Để khắc phục tình trạng này, Bộ Xây dựng đề xuất một số giải pháp tăng cường quản lý hoạt động khai thác đá như: phối hợp chặt chẽ giữa các Bộ, ngành và chính quyền địa phương; tổ chức kiểm tra thường xuyên và định kỳ 6 tháng/lần; không cấp phép khai thác khi chưa đủ thủ tục; xây dựng chế tài xử lý nghiêm khắc các vi phạm... Cùng đó, quy định rõ các tổ chức cá nhân khi tham gia hoạt động khai thác đá phải chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật, quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành nhằm đảm bảo an toàn trong khai thác.
Theo Bộ Xây dựng, hiện nay đá được khai thác để làm vật liệu xây dựng như đá ốp lát, cốt liệu bê tông, vật liệu đắp nền đường, nguyên liệu sản xuất xi măng... Các mỏ đá được phân bố ở hầu hết các địa phương trên cả nước nhưng tập trung nhiều tại một số tỉnh như: Sơn La, Quảng Ninh, Hòa Bình, Hà Nam, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Bình Định, Phú Yên, Gia Lai, Đắc Lắc, Đắc Nông, Kiên Giang... Phần lớn các mỏ này có quy mô khai thác vừa và nhỏ, công suất dưới 100.000 m3/năm và thời gian khai thác không quá 5 năm. Những mỏ công suất khai thác lớn chủ yếu để làm nguyên liệu sản xuất xi măng và cung cấp cốt liệu phục vụ xây dựng các công trình thủy điện.
Hiện nay, hoạt động khai thác đá tại các mỏ quy mô vừa và nhỏ có nhiều bất cập như: thiếu số liệu khảo sát địa chất để phục vụ thiết kế mỏ; nơi có hồ sơ thì lại sơ sài, không đúng với thực tế tại mỏ; tổ chức, cá nhân khai thác mỏ đá chưa đáp ứng được điều kiện năng lực theo quy định; thi công khai thác không đúng quy phạm kỹ thuật an toàn trong khai thác đá lộ thiên; không tuân thủ quy định về quản lý, sử dụng vật liệu nổ công nghiệp... Nguyên nhân nữa dẫn đến gia tăng tại nạn lao động do sạt lở mỏ đá là lơi lỏng trong công tác quản lý nhà nước, thanh tra, kiểm tra, cấp phép cho hoạt động khai thác đá.
Để khắc phục tình trạng này, Bộ Xây dựng đề xuất một số giải pháp tăng cường quản lý hoạt động khai thác đá như: phối hợp chặt chẽ giữa các Bộ, ngành và chính quyền địa phương; tổ chức kiểm tra thường xuyên và định kỳ 6 tháng/lần; không cấp phép khai thác khi chưa đủ thủ tục; xây dựng chế tài xử lý nghiêm khắc các vi phạm... Cùng đó, quy định rõ các tổ chức cá nhân khi tham gia hoạt động khai thác đá phải chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật, quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành nhằm đảm bảo an toàn trong khai thác.
Tác giả bài viết: Thu Hằng