Về lĩnh vực Đất đai:

 

Chế tài xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai theo nghị định 102/2014/NĐ- CP ngày 10/11/2014 của Chính phủ còn nhẹ, chưa đủ  sức răn đe, đặc biệt là mức xử phạt đối với các hành vi lấn, chiếm đất đai, tự ý chuyển mục đích sử dụng đất.... Do đó  kiến  nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường đề xuất Chính phủ nâng mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai tương ứng với mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường theo Nghị định 179/2013/NĐ-CP và  mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Tài nguyên Nước và Khoáng sản theo Nghị định 142/2013/NĐ-CP. 

 

Trên thực tế, ở nhiều địa phương có tình trạng người dân tự hạ mặt bằng làm nhà ở, lấy đất  sử dụng vào mục đích san lấp nhưng chưa có chế tài xử lý.  Đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường đề xuất Chính phủ bổ sung hành vi hủy hoại đất trong Nghị định 102/2014/NĐ-CP về xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai phù hợp với quy định tại  Điều 3  và Điều 64 luật Đất đai.

Về lĩnh vực Môi trường:

 

Theo quy định của Luật Thanh tra hiện nay, hàng năm cơ quan  có thẩm quyền thanh tra phải gửi Kế hoạch thanh tra cho đối tượng thanh tra và các cơ quan, tổ chức có liên quan. Quy định như trên có ưu điểm là  đảm bảo tính công khai minh bạch, giúp  đối tượng được thanh tra chủ động bố trí công việc. Tuy nhiên có hạn chế là do nắm được lịch thanh tra cụ thể, các tổ chức nhất là những doanh nghiệp có khả năng phát thải ra môi trường  cao sẽ có hành vi đối phó như dừng hoạt động để bảo dưỡng máy móc thiết bị, do đó ngừng việc vận hành các công trình xử lý môi trường vào đúng thời điểm thanh tra theo kế hoạch, do đó kết quả thanh tra không thu được kết quả theo yêu cầu.

 

Thực trạng có trường hợp khi thanh tra theo kế hoạch nhưng yêu cầu phải lấy mẫu đột xuất ngoài giờ hành chính, ngày làm việc hành chính, để đảm bảo tính khách quan, chính xác, nhưng khi lấy mẫu xong, quay trở lại làm việc thì đối tượng thanh tra không phối hợp với lý do đã hết giờ làm việc hoặc không phải là ngày làm việc theo lịch thanh tra. Vì vậy, đề nghị nghiên cứu ban hành trình tự thủ tục thanh tra chuyên ngành theo hướng đơn giản, nhanh gọn và đảm bảo tính bất ngờ khi tiến hành thanh tra đột xuất, phù hợp với đặc điểm của thanh tra chuyên ngành, đặc biệt trong lĩnh vực môi trường. Cần có quy định rõ về quyền hạn, trình tự thủ tục thanh tra đột xuất ngoài giờ hành chính.

 

Đề nghị  bổ sung quy định cụ thể về công suất đối với hành vi không lập bản cam kết bảo vệ môi trường, báo cáo đánh giá tác động môi trường theo Nghị định 179/2013/NĐ-CP phù hợp với thực tế quy mô hoạt động của Doanh nghiệp.  Hiện nay chỉ mới có quy định  mức xử phạt về hành vi mà chưa  có quy định về quy mô công xuất tương ứng 

 

Về lĩnh vực Khoáng sản:

 

- Tại Nghị định số 22/2012/NĐ-CP ngày 26/3/2012 của Chính phủ quy định về đấu giá quyền khai thác khoáng sản không quy định việc Nhà nước phải thu hồi đất, giải phóng mặt bằng trước khi tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản.

 

Tuy nhiên, tại Điểm d, Khoản 3, Điều 62, Luật Đất đai năm 2013 có quy định Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội  vì lợi ích quốc gia, công cộng trong trường hợp:  “Dự án án khai thác khoáng sản được cơ quan có thẩm quyền cấp phép, trừ trường hợp khai thác khoáng sản làm vật liệu  xây dựng thông thường, than bùn, khoáng sản tại các khu vực có khoáng sản phân tán nhỏ lẻ và khai thác khoáng sản tận thu khoáng sản“. Theo quy định trên thì các trường hợp cấp phép khai thác khoáng sản thuộc thẩm quyền UBND cấp tỉnh theo quy định tại khoản 2, Điều 82, Luật Khoáng sản 2010 đều không thuộc diện thu hồi đất trước khi thực hiện dự án. Thực tiễn, quy định này sẽ gây khó khăn cho chủ đầu tư nếu trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản  khi tiến hành đền bù, giải phóng mặt bằng hoặc gặp rủi ro khi không thể triển khai dự án do không thể thỏa thuận, đền bù về đất đai.

 

Do vậy, đề nghị cần sửa đổi bổ sung Nghị định 22/2012/NĐ-CP cho phù hợp với Luật Đất đai 2013 để đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống luật pháp, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho doanh nghiệp trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản.

 

- Đề nghị bổ sung quy định cụ thể  tại khoản 3 Điều 29 Nghị định 142/2013/NĐ- CP về  diện tích, loại khoáng sản đối với hành vi khác thác khoáng sản vượt ra ngoài phạm vi đến 10% tổng diện tích hoặc tổng độ cao của khu vực được khai thác khoáng sản.

 

Về tổ chức cưỡng chế thực hiện quyết định hành chính trong lĩnh vực TNMT.

 

Việc tổ chức thực hiện cưỡng chế còn nhiều vướng mắc khó triển khai trong thực tế: Theo quy định của Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012 và Nghị định 166/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định về cưỡng chế thi hành quyết định xử lý vi phạm hành chính thì giao cho Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện cưỡng chế. Tuy nhiên, xét điều kiện thực tế, Sở Tài nguyên và Môi trường hiện không có đủ nhân lực, phương tiện và điều kiện để tổ chức thực hiện. Do vây việc đề xuất tổ chức thực hiện cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính còn hạn chế.

 

Đề xuất: Đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường tham mưu đề xuất thành lập tổ chức  cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính hoặc giao việc tổ chức thực hiện cưỡng chế cho một cơ quan có chức năng như cơ quan thi hành án để tổ chức cưỡng chế thi hành các quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Trong điều kiện hiện nay, khi chưa thành lập được  các cơ quan chuyên biệt như trên thì có quy định cụ thể giao nhiệm vụ này cho UBND cấp huyện chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện.