Hiện nay, một số địa phương trong tỉnh có lợi
thế về diện tích mặt nước là các đầm, hồ, sông suối như Tam Nông, Thanh Thủy,
Hạ Hòa… đã và đang có nhiều chính sách hỗ trợ, khuyến khích các hộ dân phát
triển nuôi thâm canh cá theo hình thức nuôi cá lồng.
Nhiều chủ hộ đã mạnh dạn đầu tư làm lồng nuôi cá rất thành công và đang
có xu hướng mở rộng quy mô, số lượng lồng cũng như đa dạng các loại cá nuôi như
Diêu hồng, Lăng chấm, Trắm đen, Trắm cỏ,… để đáp ứng nhu cầu thị trường. Tuy
nhiên, trong thực tế sản xuất do việc nuôi nhốt cá với mật độ cao, nhiều lồng
bè đặt liền kề, chủng loại cá khác nhau nên rất dễ phát sinh dịch bệnh cho cá,
tiềm ẩn nguy cơ lây lan nhanh, dẫn đến rủi ro cao, không bền vững. Để hạn chế
dịch bệnh xảy ra cho cá nuôi lồng, đảm bảo năng suất hiệu quả, giảm thiểu thiệt
hại, người nuôi cá lồng cần áp dụng một số biện pháp kỹ thuật sau:
1.
Biện pháp phòng bệnh tổng hợp cho cá nuôi lồng
- Chọn địa điểm đặt lồng: Vị trí đặt lồng tốt nhất là những nơi có nguồn nước
trong sạch, nước lưu thông thường xuyên, không bị ảnh hưởng bởi các nguồn nước
thải, tàu thuyền qua lại. Bố trí vùng nuôi cho từng loại cá phù hợp tránh việc
nguồn thức ăn của loại này lại gây ô nhiễm cho loại khác.
- Hạn chế mầm bệnh xuất hiện trong môi
trường nuôi bằng cách:
+ Trước khi thả cá cần vệ sinh lồng sạch sẽ, phơi lồng 1 - 2 ngày;
Trong quá trình nuôi, định kỳ vệ sinh lồng nuôi 1 tuần/lần để loại bỏ các sinh
vật bám, giúp nước lưu thông tốt hơn. Việc vệ sinh lồng nuôi được tiến hành
trước khi cho cá ăn. Sau khi cho cá ăn khoảng 30 phút, vớt bỏ thức ăn thừa để
tránh ô nhiễm môi trường.
+ Thường xuyên treo túi vôi, túi thuốc tại vị trí cho cá ăn, ở đầu và
cuối lồng nuôi nhằm tiêu diệt mầm bệnh trong môi trường nước với lượng cụ thể:
Vôi bột: 2 – 4 kg/10m3 nước; Viên sủi Vicato: 50gam/10m3 nước; Bột đồng sunfat
(CuSO4): 50gam/10m3 nước. Độ sâu của túi vôi hoặc túi thuốc treo bằng 1/3 -1/2
độ sâu mực nước trong lồng nuôi, khi vôi hoặc thuốc tan hết cần tiếp tục treo
túi khác.
- Hạn chế mầm bệnh trên cơ thể cá: Chọn cá giống khỏe mạnh, không bị
nhiễm bệnh. Trước khi thả giống cần tắm nước muối với nồng độ 3% (300 gam muối
hòa vào 10 lít nước) trong vòng 10 – 15 phút để loại bỏ mầm bệnh trên cơ thể
cá.
- Xác định mật độ nuôi phù hợp, tránh nuôi quá dầy dẫn đến cạnh tranh
dinh dưỡng, dễ phát sinh và lây lan dịch bệnh khi nuôi.
- Nâng cao sức đề kháng cho cá: Cho cá ăn đúng khẩu phần, đảm bảo dinh
dưỡng. Không cho cá ăn thức ăn ôi thiu, ẩm mốc. Định kỳ bổ sung Vitamin C cho
cá với lượng 4g/kg thức ăn/ngày nhằm kích thích tiêu hóa, tăng sức đề kháng cho
cá.
2.
Một số bệnh thường gặp ở cá nuôi lồng
2.1. Bệnh đen đầu, đen thân, tuột vảy
trên cá Trắm cỏ
Bệnh do vi khuẩn Aeromonas gây nên; Cá bị nhiễm bệnh có dấu hiệu bỏ ăn,
da cá chuyển dần sang màu đen, tuột vảy. Để xử lý bệnh cần khử trùng lồng nuôi
bằng viên sủi Vicato với lượng 100g/10m3 nước, kết hợp dùng thuốc kháng sinh
Sultrim hoặc Cotrimin hay Florphenicol hoặc Doxycycline trộn vào cỏ hoặc thức
ăn viên với lượng 30 - 50mg thuốc/kg cá/ngày, cho cá ăn liên tục 5 - 7 ngày.
Trong quá trình xử lý phát hiện thấy cá đen thân, bỏ ăn cần vớt bỏ ngay nhằm
tránh lây lan sang cả đàn.
2.2. Bệnh liên cầu khuẩn ở cá Rô phi,
Diêu hồng
Tác nhân gây bệnh do vi liên cầu khuẩn Strepcoccus.sp gây nên. Bệnh
thường xảy ra và gây chết nhiều cá vào mùa hè. Cá bị nhiễm bệnh có biểu hiện
lồi 1 hoặc cả 2 bên mắt, bơi lờ đờ hoặc bơi quay tròn mất định hướng đâm xuống
đáy lồng rồi chết. Khi mổ cá bị bệnh thường thấy hiện tượng tích khí ở ruột,
ruột không chứa thức ăn do cá bỏ ăn, ruột xuất huyết, gan tụ máu, có thể còn
thấy xuất huyết dưới da bụng. Để trị bệnh dùng các dòng kháng sinh:
Florphenicol, Doxycycline, Ekavarin trộn vào thức ăn cho cá ăn với lượng 30 -
50 mg thuốc/kg cá/ngày và điều trị từ 5 - 7 ngày. Cần lưu ý điều trị đủ liều vì
thuốc điều trị rất nhanh dừng cá chết nhưng cá rất hay bị tái phát nếu điều trị
không đủ liều, đủ giai đoạn.
2.3. Bệnh gan thận mủ
Bệnh do vi khuẩn Edwardsiella. Sp gây ra; Cá bị bệnh có biểu hiện bơi
lờ đờ, màu sắc nhợt nhạt, xuất huyết trên cơ thể, đặc biệt khi mổ cá quan sát
trên gan, thận có lốm đốm trắng. Thuốc điều trị đặc hiệu đối với bệnh là
Florphenicol, Doxycycline liều dùng 30 - 50mg/kg cá/ngày trộn vào thức ăn cho
ăn liên tục 5 - 7 ngày, kết hợp với việc bổ sung thuốc bổ như Vitamin C, β-
Glucan với lượng 4g/kg thức ăn/ngày nhằm nâng cao sức đề kháng cho cá. Với
những đàn cá ăn ít cần tạo bể giả trong các lồng nuôi bằng cách quây bạt xung
quanh lồng nuôi rồi hòa kháng sinh với lượng 20g/m3 nước tiến hành ngâm cá liên
tục trong 12 giờ, làm liên tục trong 3 ngày. Lưu ý khi tắm thuốc cần tạo dòng
trong bể giả hoặc phun mưa, chạy máy sủi khí.
Ngoài ra bà con cần theo dõi và phát hiện sớm bệnh Nấm
thủy my và Trùng quả dưa trên cá để báo cho cơ quan chuyên môn biết xử lý kịp
thời.
KS. Khương
Thị Thúy Vân
Chi cục Thủy
sản Phú Thọ