Giai đoạn từ năm 2016 đến nay, cả nước có 489 trường hợp từ vong do bệnh Dại tại 35 tỉnh, thành phố. Riêng 4 tháng đầu năm 2022 đến nay, đã ghi nhận 13 trường hợp tử vong tại 08 tỉnh, thành phố.

Bệnh Dại là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm lây từ động vật sang người. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh đã lưu hành trên 150 quốc gia và vùng lãnh thổ, trung bình mỗi năm có khoảng 60.000 người tử vong vì bệnh Dại (trong đó,99% trường hợp người tử vong do nhiễm vi rút Dại từ chó; 50% là trẻ em dưới 15 tuổi; 95% ca tử vong là ở Châu Á và Châu Phi). Tại Việt Nam, bệnh Dại đã xuất hiện từ rất lâu và là bệnh bắt buộc phải áp dụng các biện pháp phòng, chống dịch bệnh theo quy định. Giai đoạn từ năm 2016 đến nay, cả nước có 489 trường hợp từ vong do bệnh Dại tại 35 tỉnh, thành phố. Riêng 4 tháng đầu năm 2022 đến nay, đã ghi nhận 13 trường hợp tử vong tại 08 tỉnh, thành phố.
Phú Thọ là địa phương có tổng đàn chó, mèo nuôi khá lớn, khoảng 250.000 con, đàn chó được nuôi chủ yếu theo phương thức thả rông, không xích nhốt. Do vậy, số người bị chó cắn phải đến cơ sở Y tế điều trị dự phòng bệnh Dại khá lớn (trên 6.000 người mỗi năm). Theo kết quả giám sát của Chi cục Chăn nuôi và Thú y, giai đoạn 2016-2022, đã phát hiện 152 ổ dịch Dại động vật tại 12/13 huyện, thành, thị, các ổ dịch tập trung nhiều tại các huyện Tân Sơn, Phù Ninh, Lâm Thao, Thanh Ba, Đoan Hùng, Cẩm Khê, Thanh Thuỷ và thành phố Việt Trì. Kết quả giám sát trên cho thấy vi rút Dại lưu hành ở hầu khắp các huyện, thành, thị trên địa bàn tỉnh, tuy nhiên phần lớn người dân chưa quan tâm đến việc tiêm phòng vắc-xin Dại cho đàn chó, mèo, vì vậy nguy cơ phát sinh các ổ dịch Dại động vật và các tử vong trên người là rất cao.
Để từng bước khống chế bệnh Dại trên động vật và tiến tới loại trừ bệnh Dại trên người, những năm qua Sở Nông nghiệp và PTNT tham mưu cho UBND tỉnh chỉ đạo triển khai quyết liệt các biện pháp phòng, chống bệnh Dại trên động vật theo hướng có trọng tâm, trọng điểm “Chủ động giám sát, phát hiện sớm, xử lý triệt để từng ổ dịch, ngay từ cơ sở” và ban hành các Kế hoạch phòng, chống bệnh Dại theo từng giai đoạn: Kế hoạch số 3755/KH-UBND ngày 31/8/2016 về Phòng chống bệnh Dại trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2016-2020 và Kế hoạch số 4366/KH-UBND ngày 01/10/2020 để tiếp tục triển khai các biện pháp phòng, chống bệnh Dại giai đoạn 2021-2025.
Đồng thời, chỉ đạo Chi cục Chăn nuôi và Thú y phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Kiểm soát bệnh tật của tỉnh (CDC tỉnh) trong việc trao đổi thông tin dịch bệnh, giám sát, lấy mẫu xét nghiệm, điều tra ổ dịch. Giai đoạn 2016-2022, đã tổ chức điều tra thông tin dịch bệnh Dại động vật từ 2.500 trường hợp người bị chó cắn đến điều trị tại các cơ sở Y tế, lấy 870 mẫu bệnh phẩm gửi xét nghiệm, kết quả đã phát hiện 149/870 mẫu dương tính với bệnh Dại. Từ đó kịp thời chỉ đạo xử lý kịp thời các ổ dịch Dại trên động vật, góp phần quan trọng trong việc ngăn ngừa dịch bệnh lây lan, giảm thiểu tử vong trên người.
Bên cạnh công tác giám sát, phát hiện sớm dịch bệnh, công tác thông tin, tuyên truyền cũng được tăng cường mạnh mẽ. Giai đoạn 2016-2022, đã xây dựng và cấp phát khoảng 6.000 tờ rơi, pano tuyên truyền về bệnh Dại; xây dựng 15 phóng sự, clip về phòng, chống bệnh Dại phát trên Đài TH Việt Nam (VTV1, VTC14) và Đài PT-TH tỉnh Phú Thọ; đồng thời, thường xuyên đăng tải tin, bài trên Báo Phú Thọ, Tạp chí Nông nghiệp - Nông thôn, Website Sở Nông nghiệp và PTNT, Cổng Thông tin điện tử tỉnh Phú Thọ và tổ chức 55 cuộc hội thảo, truyền thông về bệnh Dại cho 4.600 lượt người là cán bộ, giáo viên, cán bộ thú y cơ sở, các hộ chăn nuôi chó, mèo về công tác phòng chống bệnh Dại để người dân có thể tiếp cận qua nhiều kênh thông tin.
Có thể thấy, công tác phòng, chống bệnh Dại trên địa bàn tỉnh Phú Thọ đã đạt nhiều kết quả tích cực, nhất là hoạt động điều tra, giám sát, lấy mẫu chẩn đoán và kịp thời phát hiện, xử lý nhanh các ổ dịch bệnh Dại động vật. Qua đó đã thu hút sự quan tâm vào cuộc của chính quyền cấp huyện, xã. Đồng thời, là hình thức tuyên truyền, nâng cao nhận thức phòng bệnh dại của nhân dân rất hiệu quả. Giai đoạn 2016-2022, số người tử vong do bệnh Dại đã giảm trên 70% so với giai đoạn 2010-2015 (từ 41 người tử vong giai đoạn 2010-2015, giảm còn 11 người trong giai đoạn 2016-2022). Kết quả trên đã cho thấy việc công tác phòng, chống bệnh Dại của tỉnh đang được triển khai đúng hướng, đạt hiệu quả cao. Công tác phòng, chống bệnh Dại tại tỉnh Phú Thọ cũng đã được Cục Thú y đánh giá cao và lựa chọn là mô hình để nhận rộng tại nhiều tỉnh trên cả nước như Lào Cai, Nghệ An, Quảng Trị, Đắk Lắk, Bà Rịa-Vũng Tàu, Long An, Đồng Tháp.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác phòng chống bệnh Dại còn nhiều khó khăn, tồn tại như: Tỷ lệ tiêm phòng vắc-xin trên đàn chó nuôi đạt thấp, dẫn đến nguy cơ xảy ra các ổ dịch rất lớn; do tập quán nuôi chó thả rông còn phổ biến nên công tác quản lý, giám sát gặp nhiều khó khăn; nhận thức của một bộ phận người dân còn hạn chế, chưa chủ động khai báo khi có chó, mèo nghi mắc bệnh Dại gây khó khăn cho công tác giám sát chủ động; một số nơi, chính quyền cơ sở chưa quyết liệt triển khai các biện pháp chống dịch; kinh phí dành cho công tác phòng chống bệnh Dại còn hạn chế; nhân lực mỏng,…
Trong thời gian tới, để thực hiện được mục tiêu của Chương trình Quốc gia và Kế hoạch của tỉnh về phòng, chống bệnh Dại giai đoạn 2021-2025, cần tập trung triển khai thực hiện một số giải pháp như: Chủ động giám sát, phát hiện sớm, xử lý nhanh các ổ dịch bệnh Dại trên động vật; Tăng cường phối hợp giữa ngành Nông nghiệp và Y tế trong việc chia sẻ thông tin bệnh Dại, phối hợp điều tra, truy xuất, xử lý ổ dịch; Đa dạng hóa các kênh truyền thông cũng như nội dung và hình thức tuyên truyền để người dân dễ tiếp cận; Nâng cao hiệu quả tiêm phòng vắc xin dại cho đàn chó, mèo và xác định tỷ lệ chó, mèo nuôi được tiêm phòng phải tính trên tổng đàn thực tế; thực hiện nghiêm việc xử lý hành chính đối với các trường hợp không chấp hành quy định về phòng, chống bệnh Dại như nuôi chó thả rông, không chấp hành việc tiêm phòng Dại cho chó nuôi./.