Thời
điểm giao mùa, độ ẩm tăng cao, là điều kiện thuận lợi để các loại côn trùng như
muỗi, dĩn phát triển, truyền bệnh ký sinh trùng đường máu ở gà; bệnh do một
loại đơn bào ký sinh sống trong máu có tên là Leucocytozoon-cauleri gây nên; bệnh xảy ra quanh năm nhưng thường tập trung vào tháng 2 đến tháng 7,
tính chất gây bệnh theo vùng miền, tốc độ lây lan tùy thuộc vào ký chủ trung gian
truyền bệnh. Tỷ lệ nhiễm bệnh từ 15 - 20%, tỷ lệ chết tới 70% đối với gà nhỏ, 5
- 20% đối với gà thịt, gà đẻ.

Khi ký chủ trung gian truyền bệnh (muỗi, dĩn đốt gà)
sẽ truyền các đơn bào vào cơ thể, chúng phát triển và ký sinh và phá vỡ hồng
cầu, sau đó xâm nhập vào các cơ quan nội tạng như gan, thận, lách, làm các cơ
quan này sưng to, biến dạng, xuất huyết…

Thể cấp tính: thời gian ủ bệnh từ 7 - 12 ngày, gà kém
ăn hoặc bỏ ăn, ủ rũ, sốt cao, mào tích nhợt nhạt, miệng chảy nhiều nước nhờn, máu
chảy ra ở miệng, mũi, mào, tích thâm đen, nằm thõng cổ, tiêu chảy kéo dài, phân
có màu lá cây xanh lét, các cơ quan nội tạng tụ huyết, lách sưng to gấp 2 lần
bình thường, trên bề mặt có nhiều điểm xuất huyết hoặc hoại tử. Dạ dày tuyến
xuất huyết. Ruột chứa phân màu lá cây xanh lét. Phổi ứ máu. Mổ khám máu loãng
khó đông. Một số trường hợp thấy gan đen; thường đến ngày thứ 13-14 gây chết.

Thể mạn tính: thường gặp ở gà trưởng thành, gà đẻ. Sau
quá trình mắc bệnh, từ thể cấp tính chuyển sang thể mạn tính. Gà chậm lớn,
thiếu máu, niêm mạc nhợt nhạt, mào thâm, phân loãng có màu xanh. Gà giảm hoặc ngừng
đẻ, một số con có biểu hiện liệt chân.

Căn cứ theo đặc điểm dịch tễ học (Bệnh
thường xảy ra ở vùng, miền nóng ẩm, nơi có nhiều cây rậm rạp), căn cứ theo độ
tuổi mắc bệnh: Gà thường mắc bệnh ở 35 ngày tuổi trở lên, tỷ lệ chết cao hoặc dựa
vào bệnh tích điển hình để chẩn đoán.

Để phòng được bệnh ký sinh trùng đường máu người chăn
nuôi cần thường xuyên thực hiện các biện pháp vệ sinh, khử trùng, tiêu độc như:
phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh, thu gom phân rác, chất thải để đốt
hoặc chôn; phun thuốc khử trùng tiêu độc và các loại thuốc diệt côn trùng để
diệt ruồi, muỗi, mạt gà, tăng cường chăm sóc nuôi dưỡng để nâng cao sức đề
kháng cho gà.

Dùng các loại thuốc có thành phần Sulfamonothiazine để điều trị. Liều dùng
1g/2 lít nước uống, liên tục 5 - 7 ngày. Kết hợp cho uống các chất điện giải, vitamin,
các thuốc tăng cường chức năng gan, thận và giải độc để tăng hiệu quả điều trị./.
BSTY. Đào Ngọc Lan - Chi
cục Thú Y Phú Thọ