Hằng năm, LHQ lựa chọn một chủ đề cụ thể cho Ngày Nước thế giới để phản ánh những khía cạnh khác nhau về nước/tài nguyên nước (TNN). Đây là một sự kiện quốc tế được tổ chức nhằm thu hút sự chú ý của người dân trên khắp trái đất để thấy được tầm quan trọng của TNN và góp phần tăng cường quản lý bền vững nguồn tài nguyên quý giá này.

Chủ đề của Ngày Nước thế giới năm 2011 là “Nước cho phát triển đô thị”. Mục tiêu của Ngày Nước thế giới năm nay nhằm tập trung sự chú ý của quốc tế vào các thách thức và sức ép ngày càng gia tăng tới nguồn nước từ quá trình đô thị hóa, phát triển công nghiệp, những bất ổn do biến đổi khí hậu, thiên tai, và các mâu thuẫn giữa các đối tượng sử dụng nước ở đô thị.

Hiện tại dân số sinh sống tại các đô thị trên toàn thế giới đã đạt đến con số kỷ lục  (khoảng 3,3 tỷ người) và quá trình đô thị hóa này vẫn không ngừng gia tăng. Quá trình đô thị hóa đặt ra những thách thức to lớn đối với công tác quản lý TNN, cấp nước, vệ sinh, hệ sinh thái và môi trường trong đó mối quan hệ giữa nguồn nước và đô thị là rất mật thiết. Các đô thị với nhu cầu không gian, nhu cầu nước, lương thực cũng như lượng sản sinh nước thải, chất thải rất lớn của mình đang tạo ra những sức ép ngày càng gia tăng tới hệ thống các nguồn nước và hệ sinh thái thủy sinh. Các hệ lụy và tác động qua lại này không chỉ giới hạn trong phạm vi đô thị mà bao trùm cả vùng nông thôn liền kề, đặc biệt là không gian chuyển tiếp giữa hai vùng - mối giao thoa giữa đô thị và nông thôn. Các vấn đề này trở nên trầm trọng hơn ở những đô thị có mức độ dễ bị tổn thương cao trước các tác động của biến đổi khí hậu (BĐKH) và thiên tai. Quá trình đô thị hóa sẽ không thể bền vững nếu không có những giải pháp hữu hiệu để đối phó với các thách thức này.

ở Việt Nam, quá trình đô thị hóa đang diễn ra hết sức mạnh mẽ. Năm 2009, cả nước có 747 đô thị từ loại 5 trở lên. Dự báo trong vài thập kỷ tới, Việt Nam sẽ trở thành quốc gia có nền kinh tế đô thị. Việc lồng ghép quản lý môi trường, sinh thái và tài nguyên thiên nhiên (trong đó đặc biệt là TNN) vào quy hoạch phát triển đô thị chưa được quan tâm nhiều. Hệ quả là sự xuống cấp về môi trường đô thị giống như tình trạng ở nhiều quốc gia có thu nhập trung bình khác trên thế giới. Do điều kiện tự nhiên và sự gia tăng dân số, tính sẵn có của các nguồn tài nguyên thiên nhiên (đặc biệt là TNN) không theo kịp sự phát triển. Thách thức này trở nên lớn hơn khi đặt trong bối cảnh tác động của BĐKH và tốc độ đô thị hóa cao.

Một số nguyên nhân dẫn đến sự suy thoái TNN ở các đô thị của Việt Nam bao gồm:

1. Sự gia tăng dân số và thói quen sử dụng dẫn đến nhu cầu dùng nước tăng;

2. Công tác điều tra cơ bản các nguồn nước không theo kịp nhu cầu khai thác; thiếu các Quy hoạch khai thác, sử dụng và bảo vệ TNN;

3. Tốc độ đô thị hóa nhanh dẫn đến tình trạng suy thoái nguồn nước (do khoan khảo sát, xây dựng công trình, san lấp ao hồ, gia tăng chất thải gây ô nhiễm…);

Công tác QLTNN còn chưa theo kịp với sự phát triển;

4. Nhận thức về trách nhiệm bảo vệ tài nguyên nước còn thấp…

Nước là nguồn tài nguyên thiết yếu cho sự phồn thịnh của đô thị, và việc quản lý hiệu quả nguồn tài nguyên này mang tính sống còn để đảm bảo an ninh lương thực, nước sạch, môi trường và vệ sinh cho khu vực đô thị. Nếu không được hoạch định và thực hiện một cách đúng đắn và hiệu quả, quá trình đô thị hóa quá nhanh sẽ làm gia tăng tình trạng nghèo đói, ô nhiễm nguồn nước, suy thoái môi trường và các hệ sinh thái, ngăn cản việc đạt được các mục tiêu thiên niên kỷ.

Hãy cùng hành động để ứng phó với những thách thức về TNN trong bối cảnh đô thị hóa và BĐKH, hướng tới phát triển đô thị bền vững.