Qua khảo sát trên địa bàn huyện có 19 mỏ và điểm quặng, trong đó Đá có 10 mỏ, Than bùn 02 mỏ, quặng Sắt 03 mỏ, Chì Kẽm 03 mỏ, Chì Bạc 01 mỏ nằm rải rác phân tán trên địa bàn các xã, thị trấn trong huyện. Số doanh nghiệp được UBND tỉnh cấp phép khai thác, chế biến và kinh doanh khoáng sản trên địa bàn huyện có 07 doanh nghiệp đang khai thác 6 điểm mỏ (đá xây dựng) với tổng diện tích là 34,63 ha và 01 doanh nghiệp đã được UBND tỉnh đồng ý về chủ trương, cho phép Công ty lập dự án đầu tư chế biến, khai thác quặng sắt không từ (Limomit) tại xóm Xuân Thượng xã Lương Sơn với diện tích là 7,04 ha.



Thực hiện Thông báo kết luận số 99/TB-UBND ngày 21/12/2007 và kết luận số 03/TB-UBND ngày 10/01/2008 của Chủ tịch UBND tỉnh về một số biện pháp tăng cường công tác quản lý hoạt động khai thác, chế biến và kinh doanh khoáng sản phi kim loại trên địa bàn tỉnh. UBND huyện đã tiến hành kiểm tra, rà soát tình hình hoạt động khai thác, quản lý khoáng sản trên địa bàn các xã, thị trấn; qua kiểm tra tại 7 doanh nghiệp đang khai thác mỏ việc chấp hành các thủ tục khai thác mỏ theo quy định pháp luật trên từng lĩnh vực như sau: 7/7 doanh nghiệp có xác nhận đăng ký cam kết bảo vệ môi trường; 6/7 doanh nghiệp có Giám đốc điều hành mỏ; 4/7 doanh nghiệp thực hiện ký quỹ phục hồi môi trường; 7/7 doanh nghiệp có đề án khai thác mỏ; 2/7 doanh nghiệp có hợp đồng thuê đất; năm 2007 các doanh nghiệp đã đóng góp nghĩa vụ tài chính với nhà nước với tổng số tiền trên 370 triệu đồng.



    Qua kiểm tra cho thấy hoạt động khai thác và quản lý khoáng sản trên địa bàn huyện bước đầu đã có chuyển biến, ổn định, không có hiện tượng tranh chấp đất đai với nhân dân địa phương tại các khu vực khai thác mỏ; việc khai thác, chế biến kinh doanh khoáng sản cơ bản đã thực hiện theo quy định của pháp luật. Các đơn vị doanh nghiệp xin khai thác mỏ đều được UBND tỉnh cấp phép và hoàn chỉnh đầy đủ thủ tục hồ sơ trước khi khai thác theo quy định, trên địa bàn huyện không sảy ra hiện tượng khai thác khoáng sản trái phép.



Tuy nhiên, hoạt động khai thác, chế biến, kinh doanh và quản lý khoáng sản trên địa bàn huyện vẫn còn một số hạn chế:



    - Do thực trạng máy móc thiết bị khai thác khoáng sản của doanh nghiệp còn lạc hậu, quy mô khai thác nhỏ lẻ, công nghệ kỹ thuật khai thác còn thủ công; lực lượng lao động trong lĩnh vực khai thác hầu như chưa được đào tạo cơ bản; công tác đảm bảo an toàn sản xuất và chế độ quyền lợi của người lao động chưa được quan tâm đúng mức nên dẫn đến năng suất, sản lượng khai thác thấp, sản phẩm đơn điệu không đảm bảo về chất lượng, tính cạnh tranh thấp trên thị trường.



    - Một số doanh nghiệp trong quá trình khai thác đá do chưa đảm bảo quy trình kỹ thuật nên đã để đá lăn, rơi vào nhà ở, đất ruộng và mương tiêu nước của nhân dân quanh khu vực khai thác như mỏ đá Hang Đùng của Công ty CPKS Phú Thọ, mỏ đá Mèo Gù của Công ty TNHH Thắng Lợi.



    - Một số doanh nghiệp khai thác mỏ chấp hành chế độ báo cáo định kỳ về công tác quản lý sản xuất, sản lượng khai thác và an toàn lao động… còn chưa nghiêm túc.



    - Việc tổ chức khai thác vận chuyển khoáng sản làm cho hệ thống giao thông nông thôn và tỉnh lộ bị xuống cấp trầm trọng, ảnh hưởng đến hoạt động giao thông và trật tự an toàn xã hội tại địa phương.



Để đưa hoạt động khai thác và quản lý khoáng sản dần đi vào nề nếp, ổn định có sự quản lý cặt chẽ của các cấp theo đúng pháp luật, UBND huyện đã đề ra một số biện pháp:



    Một là, Tăng cường công tác tuyên truyền phổ biến Luật Khoáng sản và các văn bản chính sách pháp luật về tài nguyên khoáng sản tới mọi tầng lớp trong nhân dân. Ban hành các văn bản quy định cụ thể về quản lý bảo vệ tài nguyên khoáng sản trên địa bàn huyện.



    Hai là, Thường xuyên thanh tra, kiểm tra các hoạt động về khai thác, chế biến và kinh doanh khoáng sản trên địa bàn huyện. Ngăn chặn kịp thời và có biện pháp xử lý nghiêm các đối tượng hoạt động, khai thác khoáng sản trái phép.



    Ba là, Cải cách thủ tục hành chính, kêu gọi đầu tư và có chính sách ưu đãi, tạo điều kiện tốt nhất để các doanh nghiệp vào đầu tư khai thác tại huyện. Ưu tiên phát triển nhóm khoáng sản có lợi thế (Đá xây dựng) ở các xã Phúc Khánh, Ngọc Lập,  Mỹ Lung và Mỹ Lương.



    Bốn là, Khai thác chế biến và kinh doanh khoáng sản phải gắn với công tác Bảo vệ môi trường, môi sinh, đảm bảo An ninh Quốc phòng và trật tự an toàn xã hội. Khoanh vùng cấm hoạt động khai thác khoáng sản tại các xã thuộc vùng An toàn khu, đất An ninh - Quốc phòng trên địa bàn huyện.



    Để quản lý tốt hoạt động khai thác, chế biến và kinh doanh khoáng sản trên địa bàn huyện, đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh đầu tư kinh phí đo vẽ bản đồ địa chất Khoáng sản tỉnh Phú Thọ tỉ lệ 1:50.000; lập kế hoạch khảo sát, thăm dò các mỏ Khoáng sản kim loại, phi kim loại trên địa bàn huyện đã phát hiện nhưng chưa được điều tra tính toán trữ lượng, chất lượng điểm mỏ; Tổ chức tập huấn cho đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản ở cấp cơ sở.