Trên địa bàn huyện Lâm Thao hiện có 84 cơ sở gây nuôi động vật hoang dã (ĐVHD) với khoảng 24.200 cá thể, trong đó có 07cơ sở nuôi cả động vật rừng thông thường và động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, 01 cơ sở nuôi ĐVHD nguy cấp, quý, hiếm, không vì mục đích thương mại và 83 cơ sở nuôi ĐVHD nguy cấp, quý, hiếm vì mục đích thương mại. Các cơ sở nuôi phần lớn tập chung ở xã Tứ Xã với 58 cơ sở, còn lại ở các xã Thạch Sơn, Tiên Kiên, Sơn Vi, Cao Xá, thị trấn Lâm Thao.

Các loài nuôi thuộc loài ĐVHD nguy cấp, quý, hiếm nhóm IIB và phụ lục II Cites (quy định trong Nghị định số 06/2019/NĐ-CP), chủ yếu là Rắn hổ mang thường, Rắn ráo trâu nuôi mục đích thương mại và sinh sản; Gấu ngựa (thuộc nhóm IB trong Nghị định 06/NĐ-CP) có 07 cá thể nuôi mục đích bảo tồn tại xã Cao Xá; động vật rừng thông thường là Rắn ráo thường và Rắn sọc dưa.

Việc gây nuôi các ĐVHD là một trong những biện pháp nhằm bảo tồn nguồn gen, vừa giúp mang lại hiệu quả kinh tế, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân. Tuy nhiên, nếu không quản lý chặt chẽ loại hình chăn nuôi này sẽ dễ dẫn đến tình trạng lợi dụng để mua bán, vận chuyển, kinh doanh trái pháp luật. Do vậy, để quản lý tốt các cơ sở gây nuôi ĐVHD trên địa bàn huyện, thời gian qua, Hạt kiểm lâm Phú Lâm đã tăng cường công tác quản lý hoạt động gây nuôi ĐVHD theo đúng quy định của pháp luật Việt Nam và Công ước quốc tế về buôn bán các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp; vừa khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi để người dân và các chủ cơ sở gây nuôi ĐVHD phát triển, vừa hướng các cơ sở nuôi thực hiện, chấp hành nghiêm các quy định của Nhà nước, tránh việc để cơ sở nuôi lợi dụng mua, bán ĐVHD ngoài tự nhiên về nhập trại để hợp thức hóa, đặc biệt là quản lý cơ sở nuôi Gấu thuộc nhóm IB theo Nghị định 06/NĐ-CP - là loài nguy cấp, quý, hiếm và được ưu tiên bảo vệ theo Nghị định 160/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ, là loài đang bị đe dọa tuyệt chủng hoặc có nguy cơ bị đe dọa nếu như không được bảo vệ và quản lý chặt chẽ.

Đến nay, trên địa bàn có 84 cơ sở (chiếm tỷ lệ 100% tổng số cơ sở gây nuôi ĐVHD toàn huyện) được Chi cục Kiểm lâm Phú Thọ cấp mã số trại nuôi theo Nghị định số 06/NĐ-CP ngày 22/01/2019 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp. Đã tổ chức tốt việc mở sổ theo dõi xác nhận bảng kê đối với việc mua, bán, vận chuyển rắn vì mục đích thương mại, chỉ xác nhận bảng kê đối với các cơ sở gây nuôi ĐVHD có nguồn gốc hợp pháp và đã được Chi cục Kiểm lâm tỉnh Phú Thọ cấp mã số trại nuôi theo quy định; Giám sát chặt chẽ việc ghi chép nhập, xuất bán rắn vào sổ theo dõi của các cơ sở nuôi ĐVHD, đối chiếu với số lượng động vật nuôi thực tế tại cơ sở nhằm phát hiện, ngăn chặn việc lợi dụng để đưa ĐVHD khai thác trái phép ngoài tự nhiên vào cơ sở gây nuôi; kiên quyết truy quét các tụ điểm, chợ buôn bán ĐVHD trên địa bàn quản lý. Đơn vị cũng thường xuyên chủ động phối hợp với các đơn vị liên quan đấu tranh, ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về ĐVHD trên địa bàn. Những tháng đầu năm nay, Hạt Kiểm lâm Phú Lâm đã phối hợp cùng với Đoàn thanh tra của Chi cục Kiểm lâm Phú Thọ tiến hành thanh tra việc chấp hành pháp luật về quản lý ĐVHD đối với 15 cơ sở gây nuôi ĐVHD tại các xã: Thạch Sơn, Sơn Vi, Cao Xá, Tứ Xã, Tiên Kiên, trong đó 01 cơ sở nuôi Gấu của ông Phạm Văn Hậu ở khu Thị Tứ, xã Cao Xá - hiện đang nuôi 07 cá thể Gấu ngựa, thuộc nhóm IB (phụ lục I CITES); 14 cơ sở còn lại đều nuôi các loài như Rắn hổ mang thường, Rắn ráo trâu (thuộc nhóm IIB). Qua thanh tra, kiểm tra, nhìn chung các cở gây nuôi đều chấp hành đầy đủ các quy định về nguồn gốc, nguồn giống hợp pháp ĐVHD đang nuôi theo quy định của pháp luật; cơ bản đều có phương án nuôi và được cấp mã số cơ sở nuôi; lập được sổ theo dõi và thực hiện ghi chép theo quy định. Các cơ sở đều đầu tư xây dựng chuồng trại chăn nuôi kiên cố, phù hợp với đặc tính sinh thái của loài nuôi, đảm bảo an toàn cho người và vật nuôi; một số cơ sở trang bị được tủ bảo quản thức ăn, hệ thống quạt thông khí hiện đại..., phục vụ cho việc chăn nuôi có hiệu quả. Bước đầu, qua kiểm tra, chưa phát hiện cơ sở vi phạm phải xử lý.

Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động của các cơ sở gây nuôi ĐVHD trên địa bàn huyện còn có những khó khăn như: việc phát triển các cơ sở nuôi còn mang tính tự phát, chưa có quy hoạch, kế hoạch; chưa chủ động được thị trường tiêu thụ, chủ yếu phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, nhất là hiện nay ảnh của dịch bệnh Covid-19 kéo dài do đó hiệu quả chưa cao; cá biệt, có sơ sở còn thua lỗ, dẫn đến nguy cơ phá sản (làng nghề nuôi Rắng - Tứ Xã); việc lưu giữ hồ sơ về nguồn gốc động vật đang nuôi chưa được thực hiện chặt chẽ; một số cơ sở còn xây dựng chuồng trại gần khu sinh hoạt của gia đình, không đảm bảo vệ sinh môi trường; cá biệt, còn cơ sở nuôi Gấu chưa có giấy chứng nhận cấp mã số cơ sở nuôi theo quy định....

Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý các cơ sở gây nuôi ĐVHD trên địa bàn huyện, trong thời gian tới, Hạt Kiểm Lâm Phú Lâm tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về quản lý ĐVHD và các quy định có liên quan nhằm nâng cao nhận thức cho người dân, thực hiện tốt các quy định về không săn bắt, buôn bán, vận chuyển, nuôi nhốt, tiêu thụ, trái phép ĐVHD và các sản phẩm chế biến từ ĐVHD; thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn các hộ chấp hành tốt các quy định của pháp luật, nhất là trong việc lưu giữ hồ sơ nguồn gốc động vật đang nuôi, lưu giữ bảng kê lâm sản…theo quy định; đặc biệt là phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng tích cực tuyên truyền, vận động cơ sở nuôi Gấu tại xã Cao Xá tự nguyện chuyển giao Gấu cho Nhà nước theo đề xuất của Trung tâm giáo dục thiên nhiên, góp phần cùng thực hiện chủ trương chấm dứt hoạt động nuôi nhốt gấu trên địa bàn tỉnh./.

                  Một số hình ảnh kiểm tra cơ sở nuôi nhốt động vật hoang dã tại huyện Lâm Thao: