Giải pháp nhằm nâng cao công tác quản lý, sử dụng đất nông lâm nghiệp của các đơn vị trên địa bàn tỉnh
Chia sẻ:
Kết quả rà soát cho thấy: 19 đơn vị được Nhà nước giao với tổng diện tích là 47.131,20 ha, trong đó: Đất nông nghiệp là 36.680,14 chiếm 77,83% (đất sản xuất nông nghiệp là 6.511,05 ha, đất lâm nghiệp là 29.701,99 ha, đất mặt nước nuôi trồng thuỷ sản là 121,70 ha và đất nông nghiệp khác là 345,40 ha); Đất phi nông nghiệp là 1.955,18 ha, chiếm 4,15%; Đất chưa sử dụng là 8.495,88 ha, chiếm 18,02%. Trong diện tích được giao, diện tích thực tế các đơn vị trực tiếp quản lý và sử dụng là 31.785,01 ha chiếm 67,44%; Diện tích các đơn vị giao cho cán bộ công nhân viên sử dụng là 1.533,93 ha chiếm 3,25%; Diện tích các đơn vị cho mượn đất là 313,48 ha chiếm 0,67%; Diện tích bị lấn chiếm và tranh chấp là 13.498,78 ha chiếm 28,64%, trong đó diện tích đất bị lấn chiếm là 6.097,74 ha, diện tích có tranh chấp là 7.401,04 ha.
Theo kết quả rà soát nêu trên có thể nhận thấy việc quản lý và sử dụng đất nông lâm nghiệp của các đơn vị được Nhà nước giao đất chưa thực sự hiệu quả. Nguyên nhân các đơn vị sử dụng đất để tình trạng bị lấn chiếm đất tới gần 1/3 số diện tích đất được giao là do các đơn vị nông lâm trường trước đây nay là các công ty lâm nghiệp, xí nghiệp nông nghiệp được giao đất không được bàn giao mốc giới cụ thể tại thực địa, đồng thời không quản lý chặt chẽ diện tích được giao quản lý, sử dụng, để cho nhân dân địa phương lấn, chiếm và sử dụng từ nhiều năm nay, phần diện tích đất bị lấn chiếm này lại được chính quyền địa phương cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các chủ sử dụng đất khác, trong khi đó toàn bộ phần diện tích các đơn vị bị lấn chiếm trên đã được UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các đơn vị từ năm 1998. Vì vậy gây nên tình trạng chồng lấn về diện tích, quyền sử dụng đất giữa các chủ sử dụng đất.
Qua kiểm tra rà soát hồ sơ địa chính và cấp giấy CNQSD đất của các đơn vị, hầu hết các đơn vị sử dụng đất nông lâm nghiệp được giao đất trên cơ sở dựa vào tư liệu bản đồ địa hình tỷ lệ nhỏ từ 1/5.000 đến 1/25.000, ranh giới, các điểm mốc giới ngoài thực địa không rõ ràng, hồ sơ cấp giấy CNQSD đất của các tổ chức này lại chỉ đăng ký tại Sở TN&MT mà chưa đăng ký tại cấp huyện và cấp xã. Vì vậy việc thống nhất quản lý về mặt hồ sơ còn nhiều bất cập, dẫn đến tình trạng hồ sơ giao đất nông lâm nghiệp có sự chống lấn về diện tích giữa cấp tỉnh và cấp huyện làm phát sinh tranh chấp về diện tích và quyền sử dụng đất nông lâm nghiệp giữa hộ gia đình địa phương với các tổ chức sử dụng đất nông lâm nghiệp.
Qua kiểm tra, rà soát hầu hết các đơn vị sử dụng đất nông lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh đã làm thủ tục và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định. Diện tích đất lâm nghiệp các đơn vị sử dụng vào trồng cây nguyên liệu giấy cho hiệu quả kinh tế tương đối cao, đời sống của người dân nhờ vào việc làm rừng đã được cải thiện đáng kể, ngoài ra phần diện tích đất các đơn vị sử dụng vào mục đích trồng chè cũng tương đối hiệu quả, một số giống chè mới đưa vào sản xuất, thâm canh cho năng suất cao góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất trong lĩnh vực kinh doanh chè.
Tuy nhiên, còn một số tồn tại trong công tác quản lý và sử dụng đất như: Việc thực hiện sắp xếp, đổi mới, rà soát hiện trạng sử dụng đất, quy hoạch đất đai của các đơn vị theo chỉ đạo của Chính phủ còn chậm, chưa có đơn vị nào thực hiện xong quy hoạch sử dụng đất trình UBND tỉnh phê duyệt theo quy định. Mặt khác các điểm mốc giới, ranh giới ngoài thực địa của các đơn vị sử dụng đất nông lâm nghiệp chưa được cụ thể, chưa rõ ràng làm phát sinh tranh chấp về diện tích và quyền sử dụng đất giữa người dân địa phương với các đơn vị. Việc quản lý và sử dụng đất của các đơn vị chưa hợp lý, diện tích đất các đơn vị chưa đưa vào sử dụng là 8.493,04 ha, ngoài ra do buông lỏng quản lý nên 13.498,38 ha đã bị lấn chiếm và xảy ra tranh chấp với nhân dân địa phương.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là: Do việc chấp hành Nghị quyết của Bộ Chính trị, văn bản của Chính phủ, các bộ ngành, các văn bản của UBND tỉnh của các đơn vị sử dụng đất nông lâm nghiệp chưa tốt. Sự phối hợp giữa các Sở, ban, ngành của tỉnh, chính quyền địa phương trong việc quản lý hồ sơ, kiểm soát hiện trạng sử dụng đất của các đơn vị trên chưa thực sự chặt chẽ. Trong quá trình giao đất cho các đơn vị sử dụng đất nông lâm nghiệp, do diện tích được Nhà nước giao rất lớn trên hệ thống bản đồ tỷ lệ nhỏ và cũ, các mốc ranh giới không được bàn giao cụ thể ngoài thực địa nên các đơn vị không quản lý chặt chẽ được quỹ đất được giao dẫn đến tình trạng lấn chiếm, tranh chấp đất đai, mặt khác do trước khi giao đất cho các đơn vị sử dụng đất nông lâm nghiệp trước đây không chú ý đến công tác giải phóng mặt bằng nên dẫn đến hiện tượng các hộ dân địa phương vẫn sử dụng đất manh mún trong phạm vi diện tích đất của các đơn vị được giao đất.
Để khắc phục những tồn tại và nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý và sử dụng đất nông lâm nghiệp của các đơn vị được Nhà nước giao đất sử dụng vào mục đích sản xuất kinh doanh nông lâm nghiệp cần phải kiện toàn lại hệ thống tư liệu về hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và công tác xác định mốc ranh giới ngoài thực địa chính xác cho các đơn vị, giải pháp cụ thể là:
- Rà soát lại diện tích hiện trạng sử dụng đất nông lâm nghiệp của các đơn vị đang sử dụng ổn định, có hiệu quả và không có tranh chấp, sau đó tiến hành đo đạc địa chính cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, xác định và bàn giao mốc giới khu vực giao đất tại thực địa để các đơn vị tiếp tục quản lý và sử dụng.
- Đối với phần diện tích đất các đơn vị được giao trước đây nhưng do buông lỏng quản lý, để người dân địa phương tự ý lấn chiếm và canh tác từ lâu hoặc phần diện tích đất mà các đơn vị sử dụng không hiệu quả thì thu hồi và giao lại cho nhân dân sử dụng, UBND huyện tổ chức đo đạc địa chính, bàn giao mốc giới tại thực địa, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nông lâm nghiệp cho hộ gia đình, cá nhân để sử dụng ổn định, đúng mục đích trên cơ sở phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của từng địa phương.
- Các đơn vị sử dụng đất khẩn trương hoàn thiện việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đối với diện tích đất sản xuất kinh doanh nông lâm nghiệp; nội dung quy hoạch sử dụng đất chi tiết bao gồm diện tích sử dụng đất, phương án sử dụng đất, thời hạn sử dụng đất trình UBND tỉnh phê duyệt và chuyển sang hình thức thuê đất theo quy định của Luật Đất đai.
Theo kết quả rà soát nêu trên có thể nhận thấy việc quản lý và sử dụng đất nông lâm nghiệp của các đơn vị được Nhà nước giao đất chưa thực sự hiệu quả. Nguyên nhân các đơn vị sử dụng đất để tình trạng bị lấn chiếm đất tới gần 1/3 số diện tích đất được giao là do các đơn vị nông lâm trường trước đây nay là các công ty lâm nghiệp, xí nghiệp nông nghiệp được giao đất không được bàn giao mốc giới cụ thể tại thực địa, đồng thời không quản lý chặt chẽ diện tích được giao quản lý, sử dụng, để cho nhân dân địa phương lấn, chiếm và sử dụng từ nhiều năm nay, phần diện tích đất bị lấn chiếm này lại được chính quyền địa phương cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các chủ sử dụng đất khác, trong khi đó toàn bộ phần diện tích các đơn vị bị lấn chiếm trên đã được UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các đơn vị từ năm 1998. Vì vậy gây nên tình trạng chồng lấn về diện tích, quyền sử dụng đất giữa các chủ sử dụng đất.
Qua kiểm tra rà soát hồ sơ địa chính và cấp giấy CNQSD đất của các đơn vị, hầu hết các đơn vị sử dụng đất nông lâm nghiệp được giao đất trên cơ sở dựa vào tư liệu bản đồ địa hình tỷ lệ nhỏ từ 1/5.000 đến 1/25.000, ranh giới, các điểm mốc giới ngoài thực địa không rõ ràng, hồ sơ cấp giấy CNQSD đất của các tổ chức này lại chỉ đăng ký tại Sở TN&MT mà chưa đăng ký tại cấp huyện và cấp xã. Vì vậy việc thống nhất quản lý về mặt hồ sơ còn nhiều bất cập, dẫn đến tình trạng hồ sơ giao đất nông lâm nghiệp có sự chống lấn về diện tích giữa cấp tỉnh và cấp huyện làm phát sinh tranh chấp về diện tích và quyền sử dụng đất nông lâm nghiệp giữa hộ gia đình địa phương với các tổ chức sử dụng đất nông lâm nghiệp.
Qua kiểm tra, rà soát hầu hết các đơn vị sử dụng đất nông lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh đã làm thủ tục và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định. Diện tích đất lâm nghiệp các đơn vị sử dụng vào trồng cây nguyên liệu giấy cho hiệu quả kinh tế tương đối cao, đời sống của người dân nhờ vào việc làm rừng đã được cải thiện đáng kể, ngoài ra phần diện tích đất các đơn vị sử dụng vào mục đích trồng chè cũng tương đối hiệu quả, một số giống chè mới đưa vào sản xuất, thâm canh cho năng suất cao góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất trong lĩnh vực kinh doanh chè.
Tuy nhiên, còn một số tồn tại trong công tác quản lý và sử dụng đất như: Việc thực hiện sắp xếp, đổi mới, rà soát hiện trạng sử dụng đất, quy hoạch đất đai của các đơn vị theo chỉ đạo của Chính phủ còn chậm, chưa có đơn vị nào thực hiện xong quy hoạch sử dụng đất trình UBND tỉnh phê duyệt theo quy định. Mặt khác các điểm mốc giới, ranh giới ngoài thực địa của các đơn vị sử dụng đất nông lâm nghiệp chưa được cụ thể, chưa rõ ràng làm phát sinh tranh chấp về diện tích và quyền sử dụng đất giữa người dân địa phương với các đơn vị. Việc quản lý và sử dụng đất của các đơn vị chưa hợp lý, diện tích đất các đơn vị chưa đưa vào sử dụng là 8.493,04 ha, ngoài ra do buông lỏng quản lý nên 13.498,38 ha đã bị lấn chiếm và xảy ra tranh chấp với nhân dân địa phương.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là: Do việc chấp hành Nghị quyết của Bộ Chính trị, văn bản của Chính phủ, các bộ ngành, các văn bản của UBND tỉnh của các đơn vị sử dụng đất nông lâm nghiệp chưa tốt. Sự phối hợp giữa các Sở, ban, ngành của tỉnh, chính quyền địa phương trong việc quản lý hồ sơ, kiểm soát hiện trạng sử dụng đất của các đơn vị trên chưa thực sự chặt chẽ. Trong quá trình giao đất cho các đơn vị sử dụng đất nông lâm nghiệp, do diện tích được Nhà nước giao rất lớn trên hệ thống bản đồ tỷ lệ nhỏ và cũ, các mốc ranh giới không được bàn giao cụ thể ngoài thực địa nên các đơn vị không quản lý chặt chẽ được quỹ đất được giao dẫn đến tình trạng lấn chiếm, tranh chấp đất đai, mặt khác do trước khi giao đất cho các đơn vị sử dụng đất nông lâm nghiệp trước đây không chú ý đến công tác giải phóng mặt bằng nên dẫn đến hiện tượng các hộ dân địa phương vẫn sử dụng đất manh mún trong phạm vi diện tích đất của các đơn vị được giao đất.
Để khắc phục những tồn tại và nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý và sử dụng đất nông lâm nghiệp của các đơn vị được Nhà nước giao đất sử dụng vào mục đích sản xuất kinh doanh nông lâm nghiệp cần phải kiện toàn lại hệ thống tư liệu về hồ sơ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và công tác xác định mốc ranh giới ngoài thực địa chính xác cho các đơn vị, giải pháp cụ thể là:
- Rà soát lại diện tích hiện trạng sử dụng đất nông lâm nghiệp của các đơn vị đang sử dụng ổn định, có hiệu quả và không có tranh chấp, sau đó tiến hành đo đạc địa chính cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, xác định và bàn giao mốc giới khu vực giao đất tại thực địa để các đơn vị tiếp tục quản lý và sử dụng.
- Đối với phần diện tích đất các đơn vị được giao trước đây nhưng do buông lỏng quản lý, để người dân địa phương tự ý lấn chiếm và canh tác từ lâu hoặc phần diện tích đất mà các đơn vị sử dụng không hiệu quả thì thu hồi và giao lại cho nhân dân sử dụng, UBND huyện tổ chức đo đạc địa chính, bàn giao mốc giới tại thực địa, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nông lâm nghiệp cho hộ gia đình, cá nhân để sử dụng ổn định, đúng mục đích trên cơ sở phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của từng địa phương.
- Các đơn vị sử dụng đất khẩn trương hoàn thiện việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đối với diện tích đất sản xuất kinh doanh nông lâm nghiệp; nội dung quy hoạch sử dụng đất chi tiết bao gồm diện tích sử dụng đất, phương án sử dụng đất, thời hạn sử dụng đất trình UBND tỉnh phê duyệt và chuyển sang hình thức thuê đất theo quy định của Luật Đất đai.
Tác giả bài viết: Nguyễn Minh Tuấn - Thanh tra Sở